1 Przykłady dobrych praktykKarta Dużej Rodziny Przykłady dobrych praktyk dr Renata Krajewska, UTH Radom

2 Karta Dużej Rodziny Jak działa?Działania na rzecz rodzin, inicjowane i realizowane przez samorządy terytorialne, to jeden z filarów ogłoszonego w maju 2013 r. Programu Polityki Rodzinnej Prezydenta RP. Wśród 44 priorytetów tego Programu znajduje się m.in. postulat wspierania rodzin na poziomie lokalnym. Działania samorządów w tym zakresie są warunkiem koniecznym dla kształtowania w całym kraju klimatu przyjaznego rodzinie, a to z kolei jest niezbędne dla pomyślnej realizacji prezydenckiego programu. Od 2013 roku obserwujemy w Polsce niezwykle dynamiczny rozwój inicjatyw, których rezultatem jest wdrażanie samorządowych Kart Dużej Rodziny (KDR). O ile na początku 2013 r. ten właśnie instrument lokalnej polityki rodzinnej wprowadziło na swoim obszarze niewiele ponad 40 gmin i powiatów, to obecnie, zostało uchwalonych już ponad 220 takich programów. Milionowa Karta została wydana w maju 2015 r.

3 Karta Dużej Rodziny Jak działa?Karta Dużej Rodziny to system zniżek i dodatkowych uprawnień dla rodzin 3+ zarówno w instytucjach publicznych, jak i w firmach prywatnych. Jej posiadacze mają możliwość tańszego korzystania z oferty instytucji kultury, ośrodków rekreacyjnych czy księgarni na terenie całego kraju. Posiadanie Karty ułatwia więc dużym rodzinom dostęp do rekreacji oraz obniża koszty codziennego życia.  W praktyce Karta Dużej Rodziny zapewnia zniżki przy zakupie jedzenia  i kosmetyków, odzieży i obuwia, książek, zabawek oraz paliwa. Obniża także koszty rachunków za usług telekomunikacyjne czy bankowe. 

4 Karta Dużej Rodziny Jak działa?KDR pozwala na tańsze przejazdy pociągami i komunikacją publiczną w wybranych miejscowościach.  Dzięki Karcie osoby z rodzin wielodzietnych mogą korzystać m.in.: z ustawowych zniżek na przejazdy kolejowe – rodzice lub małżonkowie rodziców 37 proc. na bilety jednorazowe oraz 49 proc. na miesięczne; zniżek w opłatach paszportowych – 75 proc. w przypadku dzieci i 50 proc. w przypadku rodziców i małżonków rodziców darmowych wstępów do parków narodowych. Zniżki mogą oferować nie tylko instytucje publiczne, ale również przedsiębiorcy prywatni. Przystępując do programu zyskują prawo do posługiwania się znakiem „Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny”. Posiadacze Karty Dużej Rodziny mogą korzystać z oferty w ponad 10 tys. miejsc zgłoszonych przez prawie tysiąc firm i instytucji z całej Polski.

5 Karta Dużej Rodziny Dla kogo?Karta przysługuje niezależnie od uzyskiwanych dochodów rodzinom z co najmniej trójką dzieci: w wieku do ukończenia 18 roku życia,  w wieku do ukończenia 25 roku życia, w przypadku gdy dziecko uczy się w szkole lub szkole wyższej,  bez ograniczeń wiekowych, w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. 

6 Karta Dużej Rodziny Dla kogo?Spersonalizowana Karta wydawana jest bezpłatnie każdemu członkowi rodziny wielodzietnej spełniającej ww. warunki. Rodzice, przez których rozumie się także rodziców zastępczych lub osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, mogą korzystać z karty dożywotnio, dzieci – do 18 roku życia lub do ukończenia nauki w szkole lub szkole wyższej, maksymalnie do osiągnięcia 25 roku życia. Osoby posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności otrzymują Kartę na czas trwania orzeczenia o niepełnosprawności.

7 Karta Dużej Rodziny Dla kogo?Karta przyznawana jest dzieciom umieszczonym w rodzinnej pieczy zastępczej (formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna oraz rodzinny dom dziecka)  na czas umieszczenia w danej rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka. Aby otrzymać Kartę Dużej Rodziny należy złożyć wniosek w gminie odpowiadającej miejscu zamieszkania

8 Karta Dużej Rodziny Cel wprowadzeniaWprowadzenie Karty Dużej Rodziny (KDR) wymaga dokładnego przemyślenia celu, jaki ten program ma realizować. Określenie celu (lub kilku różnych celów) jest potrzebne do dalszych działań, czyli dla wyznaczenia co i jak będzie robione (co oferujemy rodzinom), ale też – po pewnym okresie funkcjonowania Karty – do oceny rezultatów, jakie zostały osiągnięte czyli do monitoringu i wprowadzenia ewentualnych zmian. W dotychczas wprowadzonych Kartach, jako cel ich zastosowania, wskazywane są zarówno korzyści dla rodzin wielodzietnych, jak i korzyści dla całej społeczności lokalnej. Pojawiają się więc cele związane z potrzebami rodzin, na rzecz których podejmowane są działania, ale i potrzebami samorządu, lokalnych władz, lokalnych społeczności czy nawet całego społeczeństwa (kraju).

9 Karta Dużej Rodziny Cele wprowadzaniaPRZYKŁADOWE CELE (korzyści), jakie można osiągnąć stosując rozwiązania Karty: CELE PROMOCYJNE (WIZERUNKOWE): wyrażenie uznania dla rodziców z rodzin wielodzietnych za trud wychowania dzieci; poprawienie ich wizerunku; podniesienie ich prestiżu; podkreślenie ich znaczenia i dostrzeżenie ich problemów (np. ograniczonych możliwości korzystania z lokalnych usług); podniesienie prestiżu władz samorządowych, jako przywódców lokalnej społeczności, dbających o rodziny i zaspokojenie ich potrzeb (wizerunek gminy czy miasta przyjaznych rodzinie).

10 Karta Dużej Rodziny Cele wprowadzaniaCEL DEMOGRAFICZNY: zachęcenie potencjalnych rodziców, mieszkających na terenie obowiązywania karty, do posiadania kolejnych dzieci; CEL FINANSOWY: zachęcenie rodzin wielodzietnych lub planujących większą liczbę dzieci do osiedlania się na danym terenie – więcej mieszkańców to większe wpływy z podatków do lokalnego budżetu.

11 Karta Dużej Rodziny Cele wprowadzeniaCELE EKONOMICZNE: zwiększenie popytu na lokalne usługi i dobra – dzięki ulgowym warunkom korzystania z nich przyznanych dużym rodzinom; w ten sposób można dążyć do poprawy kondycji lokalnych przedsiębiorców włączonych do programu KDR; ograniczenie wydatków rodzin wielodzietnych, tym bardziej, że część z nich jest uboga.

12 Karta Dużej Rodziny Cele wprowadzeniaCELE OGÓLNOSPOŁECZNE: umożliwienie integracji dużych rodzin ze społecznością lokalną (dajemy im szanse np. udziału w inicjatywach kulturalnych czy sportowych), integracji środowiska zrzeszającego rodziny wielodzietne, jak i wzmocnienie więzi wewnątrz tych rodzin (np. przez umożliwienie wszystkim ich członkom wspólnego spędzania czasu na rekreacji czy uprawnianiu sportu).

13 Karta Dużej Rodziny Cele wprowadzeniaWymienione cele wzajemnie się dopełniają i wzmacniają. Na każdym szczeblu samorządu powinny one być odzwierciedleniem ustawowych zadań gminy (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym), powiatu (art. 4 ustawy o samorządzie powiatowym) lub województwa (art. 14 ustawy o samorządzie województwa). Wybrane cele wprowadzenia Karty Dużej Rodziny, powinny być zgodne z przyjętymi wcześniej przez samorząd strategiami społecznymi, lokalnymi programami rozwoju społecznego czy programami wspierania rodzin (np. programami wyrównywania szans, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu czy strategią rozwoju w zakresie polityki społecznej).

14 Karta dużej Rodziny Przykłady dobrych praktykW Województwie Mazowieckim wprowadzono 1 Powiatową Kartę Dużej Rodziny (powiat wołomiński) i 52 karty prowadzone są przez samorządy lokalne (m.in. Ciechanowska Karta Dużej Rodziny, Kozienicka Karta Rodziny, Nowodworska Karta Familijna, Otwocka Rodzina 3+, Karta Rodzina Plus w Radomiu). Z wprowadzonych Kart Dużej Rodziny (KDR) korzysta 30,5 tys. rodzin na Mazowszu. Podpisanych jest ponad 100 umów z oferującymi zniżki partnerami programu KDR. Potencjał Mazowsza jest większy… W samym Województwie Mazowieckiem wydano w sumie 158 tys. kart. Upoważniają do zniżek już w ponad 1 070 miejscach. Umowy zostały podpisane m.in. z: księgarniami, sklepami z artykułami szkolnymi, składnicami harcerskimi, stacjami benzynowymi, salonami fryzjerskimi, restauracjami, zakładami mięsnymi oraz instytucjami kultury.

15 Karta Dużej Rodziny Przykłady dobrych praktykKarta uprawnia do m.in.: zniżki w transporcie kolejowym (przejazdy jednorazowe 37 proc. i 49 proc. na bilety miesięczne), ulgi w opłacie paszportowej (75 proc. dzieci, 50 proc. rodzice), zwolnienia z opłat za wstęp do parków narodowych, muzeów. Wśród 107 partnerów KDR 53 z nich oferuje zniżki powyżej 10 proc, w tym 30 powyżej 20 proc. Aktualizowany wykaz wszystkich podmiotów oferujących zniżki dostępny jest na stronie

16 Karta Dużej Rodziny Korzyści dla partnerówKorzyści dla firm i instytucji z włączenia się do programu: współtworzenie pierwszego ogólnopolskiego programu skierowanego do dużych rodzin możliwość posługiwania się znakiem „Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny” zwiększenie rozpoznawalności i zainteresowania ofertą firmy/instytucji możliwość wykorzystania potencjału wizerunkowego poprzez realizację polityki społecznej odpowiedzialności biznesu.

17 Karata Dużej Rodziny Jak włączyć się w program?Firmy i instytucje najczęściej są włączane w program na postawie porozumień między samorządem (urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski lub jednostki im podległe) a przedstawicielem firmy upoważnionym do jej reprezentowania.

18 Karata Dużej Rodziny Jak włączyć się w program?Krok 1 Określenie w ramach firmy, jakiego rodzaju zniżki, rabaty jest w stanie firma zaoferować rodzinom. Istotne jest, aby nie były to te same rabaty, które są ogólnodostępne.  Krok 2 Określenie, jaki zasięg będą miały oferowane zniżki. Mogą one obejmować jedną gminę (w ramach karty samorządu gminnego), powiat, województwo czy kraj. Istnieje także możliwość – szczególnie dla firm posiadających sklepy, usługi online – przystąpienia do kilku partnerstw w różnych miejscach Polski.  Krok 3 Identyfikacja operatora programu i przesłanie informacji o zamiarze przystąpienia do programu. Dobrym źródłem poszukiwania samorządów zaangażowanych w KDR jest strona lub strony lokalnych samorządów.  Krok 4 Ustalenie zasad współpracy (zniżki – wielkość, zakres, sposób promocji, identyfikacji itp.) i podpisanie porozumienia.

19 Przykłady dobrych praktyk Radomska Karta Rodzina PlusKarta Rodzina Plus wydawana jest od 27 stycznia 2014 r. Kartę mogą otrzymać zamieszkujące na terenie miasta Radomia rodziny wielodzietne z minimum trojgiem dzieci do ukończenia 18. roku życia lub roku życia w przypadku dziecka kontynuującego naukę. Program obejmuje również rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego. Koordynatorem programu jest Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miejskiego. Karta wydawana jest bezpłatnie i ważna do 31 grudnia każdego roku. Każdy uprawniony członek rodziny otrzymuje własną Kartę.

20 Przykłady dobrych praktyk Radomska Karta Rodzina PlusUprawnienia przysługujące posiadaczom Karty w obiektach samorządowych: ulgowe bilety okresowe na przejazdy środkami komunikacji miejskiej, zniżki w opłatach za zajęcia i ulgowe bilety na imprezy organizowane w miejskich ośrodkach kultury, bezpłatne karty biblioteczne w Miejskiej Bibliotece Publicznej, zniżkowe bilety na spektakle w Teatrze Powszechnym im. Jana Kochanowskiego w Radomiu, ulgowe bilety na koncerty organizowane przez Radomską Orkiestrę Kameralną, zniżkowe bilety na basen i lodowisko oraz rabaty na wypożyczenie łyżew i sprzętu pływającego w obiektach Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji.

21 Przykłady dobrych praktyk Radomska Karta Rodzina PlusPartnerzy programu oferują posiadaczom Karty m.in.: rabat na usługi fotograficzne, kserograficzne i poligraficzne, na urządzenia sanitarne, wyposażenie łazienek, chemię budowlaną, na artykuły z oferty marketu spożywczo-przemysłowego i marketu budowlanego, na pobyty wypoczynkowe w stanicy wodnej, na spływy kajakowe i wypożyczenie kajaków, zniżkowe bilety do Aquaparku i centrum zabaw i rozrywki dla dzieci, rabaty na usługi myjni samochodowej, na ubezpieczenia majątkowe i komunikacyjne.

22 Przykłady dobrych praktyk Kozienicka Duża RodzinaKozienicka Karta Rodziny wydawana jest od 16 czerwca 2014 roku. Kartę mogą otrzymać rodziny wielodzietne składające się z rodziców lub opiekunów prawnych mających na utrzymaniu troje i więcej dzieci w wieku do 18 roku życia lub 24 roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje. Koordynatorem Programu jest miejsko-gminny ośrodek pomocy społecznej. Karta wydawana jest bezpłatnie i jest ważna przez okres roku od daty jej wydania. Kartę otrzymuje indywidualnie każdy uprawniony członek rodziny. Uprawnienia przysługujące posiadaczom Karty w instytucjach samorządowych: zniżki od obowiązującej ceny biletów na działania z oferty własnej Kozienickiego Domu Kultury, korzystanie na preferencyjnych zasadach z obiektów miejskiego centrum rekreacji i sportu (zniżki od obowiązujących cen na zakup karnetów i biletów na pływalnię, lodowisko, do tężni, na korty tenisowe, wypożyczenie łyżew oraz sprzętu rekreacyjnego), zniżki od obowiązujących cen biletów do muzeum regionalnego.

23 Powiatowa Karta Rodziny 3+ w Gminie PoświętneKarta Rodziny 3+ w Gminie Poświętne wydawana jest od 2 lipca 2013 r. Kartę mogą otrzymać rodziny wielodzietne składające się z rodziców (jednego rodzica) mające na utrzymaniu troje i więcej dzieci w wieku do 18. roku życia lub 25. roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje. Do liczby dzieci wlicza się te, co do których jeden lub oboje z opiekunów pełnią funkcję rodziny zastępczej. Koordynatorem programu jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Karta wydawana jest bezpłatnie. Otrzymuje ją każdy uprawniony członek rodziny. Uprawnienia przysługujące posiadaczom Karty w obiektach samorządowych: ulgi w opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jednorazowe świadczenia pieniężne związane z rozpoczęciem roku szkolnego, ulgi w czynszu za lokale mieszkalne należące do zasobów mieszkaniowych Gminy, ulgi w opłatach za świadczenia samorządowych przedszkoli gminnych wykraczające poza podstawę programową (dla rodzin, które nie zalegają w opłatach za przedszkole).

24 Przykłady dobrych praktykKarta Dużej Rodziny Przykłady dobrych praktyk dr Renata Krajewska, UTH Radom