1 PSY DOMOWE RODZAJE PSÓW PIES DOMOWY PIES DOMOWY BYWA HODOWLANY JAKO:DO NAJLEPSZYCH PSÓW DO TOWA- -RZYSTWA I RODZIN- NYCH ZALICZANE SĄ

2 PiEs dOmOwY ByWa HoDoWlAnY jAkO:jako pies obronny, np.: owczarek niemiecki, rottweiler, doberman, bokser jako pies myśliwski, np.: pointer, wyżły, ogary, charty, gończe jako pies pasterski, np.: border collie, welsh corgi, owczarek australijski, kelpie jako pies przewodnik niewidomych, niepełnosprawnych lub chorych na padaczkę jako pies ratowniczy (poszukiwanie zasypanych) jako pies policyjny i wojskowy, np.: owczarek niemiecki, sznaucer jako pies pociągowy, np.: husky, pies grenlandzki, malamut jako pies wyścigowy - charty jako pies domowy (pokojowy) dla celów konsumpcyjnych, skór i tłuszczu, np.: nagi pies meksykański, chow-chow jako pies terapeutyczny (Retrievery, Nowofunland, Cavalier King Charles Spanie).

3 Do NaJlEpSzYch PsÓw Do ToWaRzYsTwA i RoDzInNyCh ZaLiCzAnE Są:Spaniel Tybetański pudel Cavalier King Charles spaniel mops gryfonik: belgijski, brukselski i brabancki golden retriver owczarek szkocki collie owczarek szetlandzki buldog francuski labrador retriever

4 PiEs DoMoWy Pies domowy (Canis familiaris L., syn. Canis lupus familiaris) to drapieżny ssak z rodziny psowatych udomowiony przez człowieka (udomowienie psa). Od czasów prehistorycznych towarzyszy człowiekowi wiele ras różniących się rozmiarami ciała, umaszczeniem, sierścią, a przede wszystkim charakterem i usposobieniem.

5 PsOwAtE Psowate (Canidae) - rodzina z rzędu ssaków drapieżnych. Członkami tej rodziny są psy, wilki, lisy, kojoty oraz szakale. Według nowszych prób klasyfikacji (Estes, 1991) rząd drapieżnych można podzielić na dwie nadrodziny: Canoidea (obejmującą psowate, szopowate, niedźwiedziowate i łasicowate) oraz Feloidea (obejmującą kotowate, łaszowate i hienowate). Starsze systemy umieszczały psowate wraz z kotami w nadrodzinie Cynofeloidea i wyróżniały wśród psowatych trzy podrodziny: Caninae (7 rodzajów z 31 gatunkami), Simocyoninae (3 rodzaje z 3 gatunkami) i Otocyoninae (1 rodzaj z 1 gatunkiem). Wobec ciągle niepewnej systematyki poszczególnych gatunków, w niniejszym opracowaniu nie zastosowano dodatkowych podziałów na podrodziny i ograniczono się do opisania poszczególnych gatunków. GATUNKI PSOWATYCH

6 GaTuNkI pSoWaTyCh Alopex lagopus - lis polarny (= piesiec)Canis adustus - szakal pręgowany Canis aureus - szakal złocisty Canis familiaris - pies domowy Canis familiaris dingo (= C. dingo) - dingo Canis latrans - kojot Canis lupus - wilk Canis mesomelas - szakal czaprakowy Canis rufus - wilk rudy Canis simensis - kaberu Chrysocyon brachyurus - wilk grzywiasty Cuon alpinus - cyjon Dusicyon antarcticus - wilk falklandzki Dusicyon culpaeus - kolpeo Dusicyon griseus - lis argentyński Dusicyon gymnocercus (= D. azarae) - lisoszakal Dusicyon microtis (= Atelocynus microtis) - wilczek krótkouchy Dusicyon sechurae - lis sechura Dusicyon thous (= Cerdocyon thous) - majkong Dusicyon vetulus - lis brazylijski Fennecus zerda (= Vulpes zerda) - fenek Czaszka psa Lycaon pictus - likaon Nyctereutes procyonoides - jenot Otocyon megalotis - otocjon Speothos venaticus - pies leśny Urocyon cinereoargenteus - lis wirginijski Urocyon littoralis - lis wyspowy* Vulpes bengalensis - lis bengalski Vulpes cana - lis afgański Vulpes chama - lis kapski Vulpes corsac - korsak, lis stepowy korsak Vulpes ferrilata - lis tybetański Vulpes macrotis - lis długouchy Vulpes pallida - lis afrykański Vulpes rueppelli - lis piaskowy Vulpes velox - lis płowy Vulpes vulpes - lis pospolity

7 SsAkI SSAKI DZIELĄ SIĘ NA:Ssaki (Mammalia) - zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, obecnością owłosienia (włosy lub futro) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość"). U ssaków występuje serce o całkowicie oddzielonych od siebie 2 komorach i 2 przedsionkach oraz odrębne krążenie płucne i przepona oddzielająca jamę piersiową od brzusznej. Układ pokarmowy w zależności od pobieranego pokarmu cechuje się rozmaitymi przystosowaniami (np. złożony żołądek przeżuwaczy bądź żołądek małp liściożernych m.in. z rodzaju Colobus). Zęby ssaków osadzone są w zębodołach. Dobrze rozwinięty mózg zawiaduje zazwyczaj dobrze rozwiniętymi zmysłami węchu, wzroku i słuchu. Poza stekowcami wszystkie ssaki są żyworodne. U torbaczy nie występuje prawdziwe łożysko. Ssaki zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Obecnie żyje na świecie około gatunków ssaków (w zależności od systemu klasyfikacji). Gromada powstała ok. 200 mln lat temu z kopalnych gadów ssakokształtnych z rzędu terapsydów (Therapsida), żyjących w permie i triasie.

8 SsAkI DzIeLą SiĘ Na: PODGROMADA: ssaki jajorodne (Prototheria) - prassaki Rząd: stekowce (Monotremata) PODGROMADA: † Allotheria Rząd: † wieloguzkowce (Multituberculata) PODGROMADA: ssaki żyworodne (Theria) Szczep: † trójguzkowce (Trituberculata) Rzędy: † symetrodonty (Symmetrodontia) † pantoteria (Pantotheria) Szczep: ssaki niższe (Metatheria) Rząd: torbacze (Marsupialia) Szczep: łożyskowce (ssaki wyższe) (Placentalia=Eutheria). Rzędy: owadożerne (Insectivora) ryjkonosy (Macroscelidea) wiewióreczniki (Scandentia) latawce (Dermoptera) nietoperze (Chiroptera) naczelne (Primates) † pradrapieżne (Creodonta) † teniodonty (Taeniodontia) drapieżne (Carnivora) szczerbaki (Xenarthra) łuskowce (Pholidota) zajęczaki (Lagomorpha) gryzonie (Rodentia) † prakopytne (Condylarthra) † tilodonty (Tillodontia) † amblipody (Amblypoda) syreny (Sirenia) trąbowce (Proboscidea) góralki (Hyracoidea) † desmostylia (Desmostylia) † embritopody (Embrithopoda) † notoungulaty (Notoungulata) † astrapoteria (Astrapotheria) † litopterny (Litopterna) nieparzystokopytne (Perissodactyla) mrówniki (Tubulidentata) parzystokopytne (Artiodactyla) walenie (Cetacea) († - rzędy wymarłe)

9 RaSy PsÓw Rasy psów - podział zwierząt z gatunku pies domowy z punktu widzenia ich użyteczności, wielkości, pokrewieństwa genetycznego itp. Różne stowarzyszenia kynologiczne stosują różne kryteria podziału psów na rasy oraz - zachowując odrębność w jeszcze większym stopniu - grupują rasy według swoich zasad. Ze względu na fakt, iż hodowla psów rasowych w Polsce opiera się w przeważającej większości na zasadach ustalonych przez FCI przyjąć za tą organizacją należy, iż pojęcie rasy powstaje, kiedy grupa osobników należących do tego samego gatunku jest w stanie reprodukować się, konsekwentnie zachowując te same cechy, przy uwzględnieniu takich czynników jak środowisko, historia, geografia, użytkowość. Niemniej jednak mechanizm przekazywania cech jest taki, iż pojawiają się znaczące odchylenia od normy. W celu uniknięcia nadmiernych różnic, czy wręcz faktycznych modyfikacji wzorca, a także by uściślić kryteria oceny stworzono wzorce (standardy) ras. Wykaz takich wzorców jest więc jednocześnie wykazem ras psów

10 FcI Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI, Fédération Cynologique Internationale) mająca siedzibę w Belgii (adres: Place Albert 1er, 13; B-6530 Thuin), jest nadrzędną jednostką dla głównych organizacji kynologicznych w Europie, Azji, Afryce, Ameryce Środkowej, Ameryce Południowej, Australii, Nowej Zelandii. Wyjątkiem są między innymi Stany Zjednoczone Ameryki Północnej nie należące do FCI, które posiadają własną organizację AKC - American Kennel Club i Wielka Brytania - KC(UK). FCI zrzesza 80 członków i tzw. partnerów kontraktowych. Posiada szereg struktur wewnętrznych - np. Komisję Standardów (wzorców), zajmujących się opracowywaniem i kodyfikacją Wzorców FCI (standardów FCI) - szczegółowymi opisami cech danej rasy psów z podaniem numeru, pod którym występuje ona w rejestrach FCI (jednakże nie wszystkie rasy posiadają wzorce zatwierdzone przez FCI - są to tzw. "rasy nie uznawane"). FCI patronuje także Międzynarodowym Wystawom Psów Rasowych w krajach członkowskich, zawodom agility i innym przedsięwzięciom z udziałem psów rasowych. Prowadzi repertorium hodowli psów rasowych.

11 ZmIeNnOśĆ rAsÓw PsÓw Mimo olbrzymiej zmienności obserwowanej w obrębie gatunku uważa się, że udomowieniu uległ tylko jeden gatunek, nazwany przez wielkiego klasyfikatora Linneusza Canis familiaris. Co prawda Linneusz zdefiniował to zwierzę na podstawie dość niezwykłych cech ("ogona skierowanego w górę", "lizania ran", "częstego zapadania na rzeżączkę" oraz "oddawania moczu na dźwięk pewnych melodii"), ale wydaje się, że miał rację. Psy rasy chihuahua mają dwanaście centymetrów w kłębie, wilczarz irlandzki niemal półtora metra. Bernardyn waży pięćdziesiąt razy tyle co szpic niemiecki, a zakres ubarwienia, kształtów i temperamentów psów trzymanych w domach przechodzi wszelkie wyobrażenieJedyną alternatywą dla uznania zmienności psów jako dowodu na ewolucję jest przekonanie, że każda z tych ras pochodzi od oddzielnego gatunku dzikiego przodka, obecnie wymarłego bez śladów. Doktryna głosząca pochodzenie zwierząt udomowionych od wielu ras pierwotnych została swego czasu doprowadzona do absurdu. Natura była postrzegana jako coś statycznego, a jej twory za istoty niezmienne, tak więc hodowcy twierdzili, że musiało kiedyś istnieć przynajmniej dwadzieścia gatunków dzikiego bydła, tyleż samo owiec, i kilka gatunków kóz w jednej tylko Europie, a nawet kilka w samej Wielkiej Brytanii. Nawet dziś idea istnienia osobnych przodków psich ras znajduje zwolenników. Powstaje jednak pytanie, jak dowieść, że przodkiem tych wszystkich ras jest wilk i że powstały one z jednego typu ancestralnego w drodze dziedziczenia przekształceń. Dowodów na pochodzenie psów od wilka dostarcza genetyka, choć i w tym wypadku zdarzają się wątpliwości. Istnieje na to wiele dowodów natury archeologicznej. Kości wilka spotkano u boku szczątków ludzkich tak starych jak człowiek z Boxgrove w Surrey, datowanych na 400 tysięcy lat p.n.e. Nikt nie wie, jakie łączyły ich związki. Być może i człowiek i zwierz pożywiali się w tym samym miejscu, a może wilki były pasożytami napadającymi na obozowiska myśliwych. Być może ludzie z Boxgrove chwytali szczenię, po czym oswajali i zjadali po utuczeniu. Sąsiedzi, nieproszeni goście w obozie, a może podręczna przekąska, dość że w porównaniu ze zmianami, jakie przechodzili ludzie, wilki zmieniały się nieznacznie . Czaszki wilków wyłowione z zatopionego obozu nomadów, którzy przeszli z Syberii na Alaskę, są niemal takie same, jak czaszki ich przodków z Boxgrove. Ich szczęki były mniej wysunięte do przodu, a zęby bardziej stłoczone, ale z wyglądu były to nadal czaszki dzikich zwierząt. Mniej więcej w tym samym czasie myśliwi zaczęli chętniej używać strzał niż włóczni. Wilki – już prawie psy - stały się bardziej użyteczne (np. do przynoszenia upolowanej zdobyczy) i zaczęły się cieszyć ludzką "przyjaźnią", jako zwierzę użytkowe. Darwin napisał kiedyś, że w czasach głodu ludność Ziemi Ognistej prędzej zjadłaby własne stare kobiety, niż swe psy. W Ein Mallah w Izraelu, w grobie "pierwszych farmerów", znaleziono szkielet szczeniaka pochowanego obok dziecka. Dzikie zwierzęta stały się członkami rodziny. Wkrótce ich pysk uległ skróceniu, zęby zmalały, oczy powiększyły się i stały okrągłe. Pojawił się pies, jakiego znamy. Pozostałością po tamtym prymitywnym zwierzęciu jest "śpiewający pies" z Nowej Gwinei dingo. Dingo nie zmienił się wiele od tamtych czasów, ale od tego czasu psy rozprzestrzeniały się po całym prawie świecie (z wyjątkiem Afryki, która była od nich wolna aż do ery żelaza) równie szybko jak ludzie.

12 UdOmOwIeNiE pSóW Teorie dotyczące udomowienia psa mówią, że najprawdopodobniej wszystkie rasy psa domowego pochodzą od jednego dzikiego przodka. Istnieje trzydzieści pięć gatunków dzikich psowatych, niektóre z nich są samotnikami, jak lisy, inne żyją w społecznościach, jak szakale. Istnieją gatunki małe, jak południowoamerykański lis krabojad, inne tak duże jak lis polarny (piesiec). W Los Angeles, w asfaltowym bagnie La Brea, zachowały się szczątki jeszcze większego zwierzęcia, Canis dirus. Gatunek ten wyginął dziesięć tysięcy lat temu.

13 WsPółCzEsNe PsY Pierwsza wystawa psów odbyła się w Newcastle w 1859 roku (czyli w roku, w którym opublikowano O powstawaniu gatunków). Zaprezentowano na niej dobrze znane psie rasy, takie jak pointery, setery i spaniele. W kilka lat później Amerykanie podjęli wyzwanie wystawiając harty szkockie deerhund i ... psa o imieniu Nellie, który chodził na dwóch łapach, bo nie miał przednich. Współcześnie w Stanach Zjednoczonych odbywa się 11 tysięcy wystaw psów rocznie. W trakcie pospiesznej pogoni za doskonałością powstają formy nadzwyczajne. W roku 1998 zwycięzcą Westminster Kennel Club Show, najważniejszego amerykańskiego pokazu, była Fairwood Frolic, z rasy Norwich terrier. Została wybrana z doborowej stawki w grupach, w których znalazł się malamut, pudel toy, jamnik długowłosy i owczarek staroangielski bobtail. Poprzednimi zwycięzcami byli reprezentanci rasy tak odmiennej jak mopsy.

14 OwCzAReK NiEmIcKi Owczarek niemiecki - jedna z ras psów należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich). RYS HISTORYCZNY

15 RyS hIsToRyCzNy CIĄG DALSZYKiedy w Europie Środkowej rozwinął się ruch kynologiczny, a jednocześnie rozwój miast pociągnął za sobą wzrost przestępczości, zrodziło się zainteresowanie psem służbowym. W Niemczech utworzono związek, którego celem było popieranie hodowli psów owczarskich, w których widziano dobry materiał na psa służbowego do potrzeb wojska i policji. Związek ten nazywał się Phylax. Niestety, nie istniał długo. Po ośmiu latach działalności Phylaksu powstał nowy związek, utworzony przez rotmistrza Maxa von Stephanitza. Związek ten powstał 3 kwietnia 1899 roku. W tym dniu rotmistrz von Stephanitz i jego przyjaciel Artur Mayer byli w Karlsruhe na wielkiej ogólnokrajowej wystawie hodowlanej. Uwagę ich zwrócił jeden z psów. Obaj od dawna interesowali się rodzimymi owczarkami i znali ich użytkowość, lecz nigdy nie spotkali tak doskonałego osobnika. Był to typ pierwotny, silny i sprężysty, wytrzymały i inteligentny. Zapytany właściciel wyjaśnił, że pies nie został zgłoszony na wystawę, ale jest pracującym owczarkiem o dużych zdolnościach. Pies nazywał się Hektor Linksrhein. Von Stephanitz i jego przyjaciel znaleźli w tym zwierzęciu ucieleśnienie swych cichych marzeń. Na tej wystawie przyjaciele założyli Zrzeszenie dla (hodowli) owczarków niemieckich (Verein fur Deutsche Schäferhunde) zwane w skrócie SV (Schäferhundverein). Von Stephanitz kupił Hektora do swej psiarni w Grafrath i nadał mu imię Horand von Grafrath, rejestrując go pod numerem 1. w księdze hodowlanej owczarków niemieckich. Tak pojawił się na arenie kynologicznej protoplasta rodu owczarków. Horand był istotnie psem opatrznościowym i decydującym o jakości całej rasy. Właściciel, psa opisał go słowami: "Horand ucieleśniał dla entuzjastów rasy spełnienie ich najdroższych marzeń. Był to pies, jak na te czasy, duży (61 cm), o potężnej budowie, pięknych liniach i szlachetnej głowie. Był silny i sprężysty, jak stalowy drut. Jego wspaniałej budowie odpowiadał charakter. Horand był cudowny w posłusznej wierności dla swego pana, był prostolinijny i szczery. Miał naturę gentlemana, połączoną z nieograniczoną pasją życia i pracy. Mimo, że nie przeszedł gruntownej tresury w młodym wieku, był przy boku swego pana uważny na jego najmniejsze skinienie. Pozostawiony sam sobie, stawał się skończonym rozrabiaką i niepoprawnym prowokatorem bójek. Zawsze dobrze usposobiony wobec spokojnych ludzi, nieufny, ale nieulękły wobec obcych, uwielbiał dzieci. Jego błędy w zachowaniu były wadami wychowania, nigdy skłonnościami charakteru. Horand cierpiał po prostu na nadmiar niespożytej energii, był szczęśliwy i wniebowzięty, kiedy ktoś się nim zajął - był wtedy najszczęśliwszym z psów." CIĄG DALSZY

16 Od chwili odkrycia Horanda, Stephanitz i jego współpracownicy rozpoczęli poszukiwanie suk, w których występowały elementy zbliżone do tego psa, aby rozpowszechnić typ Horanda. Kiedy takie, po sumiennych poszukiwaniach, odnajdywano i stwierdzano, że są zdolne do produkowania poszukiwanego typu, otaczano je troskliwą opieką, jak również ich mioty po Horandzie. Krytycznym okiem wstępnie selekcjonowano szczenięta tuż po urodzeniu, a końcowa selekcja następowała w wieku, kiedy ich charakter, temperament i budowa mogły być ostatecznie zakwalifikowane. Hodowlę owczarka niemieckiego budowano na Horandzie i jego potomkach, stosując inbred i ostrą selekcję potomstwa. Nowa krew do chowu wsobnego była wprowadzana przez suki, zawsze jednak pochodzące z użytkowych gniazd pasterskich. W wyniku chowu krewniaczego i upodobań niektórych hodowców do dużych psów, hodowla owczarka przybrała w pierwszym ćwierćwieczu XX stulecia nie taki kierunek, jaki obrali założyciele rasy. Około 1925 roku psy tej rasy, jako całość, stały się wysokie, kwadratowe i niezgrabne, brak im było tego wdzięku i płynności ruchów, które były nadane przez Stephanitza jako ideał. Notowano ponadto coraz więcej wad charakteru oraz mnożyły się braki w uzębieniu. Rotmistrza i jego kolegów nie cieszył taki stan rzeczy. W roku 1922 SV wprowadził system regularnych przeglądów licencyjnych, na których analizowano i przeprowadzano surową krytykę każdego kandydującego do rozpłodu psa, z dokładnym opisem i poleceniem, jak go hodować. W roku 1925 doroczna wystawa odbyła się we Frankfurcie nad Menem. Ta data była początkiem nowej ery w hodowli owczarka. Wśród przybyłych szeptano o zwołanej przez prezydenta SV Maxa von Stephanitza konferencji czołowych działaczy, która odbyła się przy drzwiach zamkniętych w przeddzień wystawy. Na wystawie najpierw oceniono klasę młodzieży, potem klasę psów użytkowych (bez rodowodów), a następnie najważniejszą z klas, otwartą, z której miał być wybrany najlepszy owczarek. Na ring wchodziły wspaniałe okazy, zwycięzcy z poprzednich lat. Podczas kilkugodzinnych oględzin wyeliminowano wszystkie zwierzęta wykazujące choćby najmniejsze braki anatomiczne lub wady charakteru. W finale pozostała nieduża już grupa najwybitniejszych osobników. Po kilku godzinach prezentacji, von Stephanitz podjął decyzję. Zwycięzcą światowym został Klodo von Boxberg, który miał zapoczątkować nową erę w historii rasy. Część hodowców inbredowała na Klodo von Boxberga, części nie podobała się sylwetka nowego owczarka. Tak powstały wyraźny podział na dwie linie owczarków niemieckich: eksterierowa (wystawowa) i użytkowa (pracująca). Psy eksterierowe mają obniżony zad, łukowaty kręgosłup, silne kątowanie. Nie wykazują też tak silnej pasji do pracy jak ich kuzyni-pracoholicy z linii użytkowych. Owczarki użytkowe mają mniejsze kątowanie, prosty kręgosłup, na ringach nie mają szans na czołowe lokaty, za to zdobywają laury w konkursach terenowych. Szata i umaszczenie: Czarna podpalana, czaprakowa, wilczasta, ciemno-wilczasta są najczęściej spotykane. Dopuszczalne jest umaszczenie także całkowicie czarne oraz istnieją specjalne hodowle owczarków niemieckich o maści całkowicie białej. Popularność w Polsce: jedna z najpopularniejszych ras. Wysokość posłuszeństwa: bardzo wysoka Szybkość uczenia: bardzo duża Przeciętna długość życia : 13 lat

17 RoTtWeIlEr Krótki rys historyczny Pies pasterski i bojowy. TemperamentRottweiler jest psem zwykle przyjaznym w stosunku do domowników. Mimo jego masywnej budowy jest bardzo spokojny i wrażliwy, lecz zawsze czujny. Bardzo łatwy w układaniu i szkoleniu. W czasie nauki jest pojętny i wytrwały. Łatwość i podatność na szkolenie wymaga jednak odpowiedzialnego traktowania, gdyż w przeciwnym razie można go zepsuć. Samce mają tendencje do dominacji. Budowa Szata i umaszczenie Umaszczenie: czarne z czerwonobrązowymi znaczeniami Wymiary - wysokość w kłębie psa do: 68 cm; - waga psa do około: 80 kg

18 DoBeRmAn Krótki rys historycznyRasa wywodzi się z Niemiec, jej nazwa pochodzi od nazwiska Karla Fryderyka Louisa Dobermanna ( ) jej twórcy, pierwszego hodowcy, który był również lekarzem, poborcą podatkowym, policjantem i oprawcą. Nigdzie nie odnotowano jakich ras użył on do stworzenia rasy, ale były to prawdopodobnie: owczarek, rottweiler, wyżeł niemiecki, oraz być może beauceron z wyżłem weimarskim. W celu uszlachetnienia rasy w późniejszych latach, dobermana skrzyżowano z terrierem manchesterskim i greyhoundem, co poprawiło jego walory fizyczne oraz sylwetkę. Użytkowość Pies obronny i stróżujący. Temperament Nieufny wobec obcych ludzi, agresywny wobec psów, akceptuje tylko jednego pana. Jeżeli będzie odpowiednio i konsekwentnie wychowywany, bez wzbudzania agresji, stanie się psem przystępnym. Budowa Wysoki i smukły. Szata i umaszczenie czarne, brązowe, izabel (jasna kawa z mlekiem) lub błękitne o lśniącym czerwonobrązowym podpalaniu. Obecnie większość dobermanów ma czarną sierść, a tylko około jeden na dziesięć inną. Wymiary - wysokość w kłębie: pies cm, suka cm, - waga: pies kg, suka kg. Utrzymanie Jest łatwy w pielęgnacji, ale koniecznie trzeba mu zapewnić odpowiedni wybieg i dziennie sporą dawkę ruchu.

19 BoKsEr- KróTkI rYs HIsToRyCzNyZa bezpośredniego przodka boksera uważa się brabanckiego bullenbeissera. Hodowlę bullenbeisserów prowadzili myśliwi, wykorzystujący je do polowania. Zadaniem bullenbeissera było złapanie osaczonej przez psy naganiające zwierzyny i przytrzymanie jej do momentu przybycia myśliwego. Aby dobrze spełnić swoją rolę pies ten musiał mieć możliwie szeroką kufę z szeroko rozstawionymi zębami. Mógł w ten sposób mocno wgryźć się i przytrzymać ofiarę. Każdy bullenbeisser, który posiadał te cechy był przydatny w polowaniu i tym samym nadawał się do dalszej hodowli, która dawniej kierowała się wyłącznie użytecznością psa i jego przydatnością do konkretnych celów. W ten sposób wyselekcjonowano psa o szerokiej kufie i z wysoko umieszczoną truflą nosa. Pierwsze wzmianki o bokserze sięgają końca XIX wieku. W 1896 roku w Monachium powstał pierwszy Klub Boksera. Wzorzec rasy ustanowiono po raz pierwszy w 1905 roku. Oprócz psów w typie bullenbeissera do przodków boksera zalicza się buldoga angielskiego. TEMPE- RAMENT BUDOWA CIEKAWO- STKA

20 TeMpErAmEnT TemperamentPies żywiołowy, bardzo wesoły i skłonny do zabaw. Doskonale sprawdza się w szkoleniu, wymaga jednak odpowiedniej motywacji i regularnych ćwiczeń. Jest psem rodzinnym, towarzyskim. Doskonale odbiera nastroje domowników, źle znosi samotność. Wzorzec opisuje jego charakter następująco: Bokser powinien mieć silny system nerwowy, być pewny siebie, spokojny i opanowany. Jego charakter należy do najważniejszych cech rasy i powinno się zwracać nań wielką uwagę. Przywiązanie i wierność w stosunku do właściciela i całego domu, jego czujność i odwaga jako obrońcy słynie od dawna. Bokser jest łagodny wobec domowników, ale nieufny w stosunku do obcych, radosny i przyjazny w zabawie, ale nieustraszony w poważnych sytuacjach. Jest łatwy w szkoleniu ze względu na swoją karność, rezolutność, wrodzoną odwagę, naturalną ostrość i rozwinięty zmysł węchu. Jako pies mało wymagającym a równocześnie bardzo czysty jest ceniony zarówno w rodzinie jak i jako pies obrończy, towarzyszący i służbowy.

21 BuDoWa Szata i umaszczenieWłos: Krótki, twardy, lśniący i przylegający do skóry. [Edytuj] Umaszczenie Żółte lub pręgowane. Maść żółta występuje w różnych odcieniach, od jasnożółtego do ciemnorudobrązowego, przy czym za najładniejsze uważane jest umaszczenie pośrednie (czerwonożółte). Maska czarna. Odmiana pręgowana ma na żółtym tle w wymienionych powyżej odcieniach, ciemne lub czarne pręgi przebiegające w kierunku żeber. Barwa tła musi wyraźnie kontrastować z barwą pręg. Białe znaczenia nie są niepożądane, mogą wręcz korzystnie wpływać na estetykę umaszczenia, nie moga jednak zajmować więcej niż 1/3 powierzchni ciała. Boksery z większą ilością białych znaczeń oraz boksery białe nie są dopuszczane do dalszej hodowli. Wymiary - wysokość w kłębie: psy: cm; suki: cm; - waga: psy: powyżej 30 kg (przy wysokości w kłębie ok. 60 cm), suki: ok. 25 kg (przy wysokości w kłębie ok. 56 cm).

22 CiEkAwOsTkA Boksery to psy dla ludzi aktywnych, niezmordowane na spacerach, wymagające dużo ruchu i zajęcia. Niektóre boksery doskonale biegają przy rowerze, jednak te formę aktywności należy im dawkować bardzo ostrożnie, po wcześniejszym przygotowaniu kondycyjnym. Przeciwwskazania to krotka kufa oraz zdarzające się w tej rasie skłonności do dysplazji i niewydolności mięśnia sercowego. Młode boksery pozostawione same sobie bez opieki należą do psów niszczących mieszkanie. Są niezwykle inteligentne, stąd wykazują w tej mierze podziwu godną pomysłowość. Dlatego warto przed kupnem psa tej rasy zapytać doświadczonych hodowców o metody ograniczenia niszczycielskich zapędów nowego domownika. Boksery bardzo lubią bawić się z dziećmi, jednak tak jak w przypadku innych dużych ras psów, zabawy te powinny mieć miejsce wyłącznie pod opieką kogoś dorosłego - rozentuzjazmowany bokser ze względu na swoją skoczność i masę może dziecko niechcący wywrócić. Niektóre dorosłe boksery nie lubią innych psów, najczęściej szukają godnych siebie rywali w psach swojej wielkości i większych. Odpowiednio, konsekwentnie prowadzone przez właściciela nie sprawiają większych kłopotów wychowawczych. Jako psy towarzyskie, z reguły żyją w doskonałej komitywie z mieszkającymi z nimi pod jednym dachem innymi zwierzętami. Ścisły kontakt z właścicielem jest dla psa tej rasy podstawą prawidłowego rozwoju psychicznego. Europejskie (i niektóre poza-europejskie) Kluby Boksera są zrzeszone w organizacji Association Technique Internationale du Boxer - ATIBOX. Atibox organizuje co roku trzy "bokserskie" imprezy: Mistrzostwa Świata Psów Obronnych Atibox organizowaną pod koniec kwietnia, Światową Wystawę Bokserów Atibox organizowaną pod koniec maja (w 2002 roku wystawa ta odbyła się w Polsce gromadząc ok 600 psów z całej Europy), oraz Mistrzostwa Świata Atibox FH (konkurs wg regulaminu tropienia FCI FH) na początku listopada.

23 OgAr PoLsKi Ogar polski - jedna z ras psów gończych. Pies myśliwski.RYS HISTORY- CZNY CHARA- KTER WYCHO- WANIE ŻYWIENIE I PILEGNACJA ZDROWIE WYGLĄD DZIEJE WSPÓLCZE- SNE

24 RyS hIsToRyCzNy Pochodzenie nazwy rasy nie jest do końca jasne, natomiast samą rasę jak wszystkie rasy gończych europejskich wywodzi się od psów św.Huberta. Prawdopodobnie dochodziło do krzyżowania tej rasy z miejscowymi rasami gończymi. Z pewnością mają one domieszkę krwi gończych z Półwyspu Apenińskiego, a w XVIII wieku skrzyżowano je z foxhoundami. Pierwsze wzmianki o ogarach w literaturze polskiej znajdują się w poemacie Tomasza Bielawskiego „Myśliwiec” napisanym w Również Mikołaj Rej w „Żywocie człowiek poczciwego”(1568) wspomina te psy. W 1608 roku ukazał się pierwszy traktat naukowy poświęcony ogarom „O psach gończych i myślistwie z nimi” hrabiego Jana Ostroroga, wydany w pełnej formie w 1618 roku podtytułem „ Myślistwo z ogary”. Przez wieki ogar był cenionym towarzyszem myśliwych. Na podstawie zachowanych materiałów można wysnuć przypuszczenia, że psy w tym typie znane były już od XIV wieku i aż do XVIII ogary były bardzo popularne na terenach Polski. Zawirowania historii, a co za tym idzie zubożenie szlachty nieomal doprowadziły do całkowitego wyginięcia tej rasy. W wyniku licznych krzyżówek z innymi rasami oraz braku planowej hodowli prawie nie było ogarów czystej krwi. Pracę na rekonstrukcją rasy rozpoczął w 1959 roku Piotr Kartawik sprowadzając z terenów Litwy trzy psy: BURZANA, ZORKĘ oraz CZITĘ i zakładając hodowlę „ Z Kresów”. W 1964 roku Jerzy Dylewski opracował wzorzec tej rasy, który 15 listopada 1966 roku został zarejestrowany w FCI pod numerem 52. Pod koniec lat 60 – tych tragiczna śmierć Piotra Kartawika przerwała jego pracę hodowlaną.

25 ChArAkTeR Ogar jest psem spokojnym, zrównoważonym i jak inne rasy stworzone do polowania w grupie, niezwykle towarzyskim. Potrzebuje kontaktu z człowiekiem. Dobrze sprawdza się w kontaktach z dziećmi (zwłaszcza suki wykazują się w takich sytuacjach dużym wyczuciem). Psy te nie sprawiają problemów związanych z agresywnym zachowaniem, są łagodne w stosunku do innych psów i zwierząt. Pilnują swojego terenu, ale ogranicza się to do sygnalizowania obecności intruza. Z pewnością nie są to psy obronne, chociaż ich wzrost i masa budzą respekt. Ich temperament umożliwił im z powodzeniem adaptację w warunkach miejskich. W domu są spokojne, a nawet leniwe i nie domagają się przesadnie ruchu, chociaż jak każdy gończy lubią wybiegać się, niezależnie od warunków atmosferycznych, najlepiej w grupie innych ogarów. Na spacerach nie są szybkie, ale za to bardzo wytrzymałe.

26 WyChOwAnIe Tak jak każdy pies gończy, ogar lubi swobodę na spacerach, często oddala się od właściciela. Nie ma natomiast skłonności do włóczęgostwa, za to posiada znakomitą orientację w terenie. Ze względu na jego samodzielność w terenie bardzo ważne jest ćwiczenia posłuszeństwa już od najmłodszego wieku. Tu warto zaznaczyć, że ogar nigdy nie będzie psem bezwarunkowo posłusznym. Jednak łatwo i chętnie uczą się, zwłaszcza, gdy stosuje się pozytywne wzmocnienia. Przy wychowaniu psów tej rasy ważne jest zachowanie spokoju, bo są one bardzo wrażliwe na ton głosu i bardzo łatwo zniechęcić je gwałtownymi reakcjami.

27 ŻyWiEnIe I pIeLĘgNaCjAOgar nie wymaga szczególnego żywienia, jest jednak łakomy i gdy nie zapewni się mu wystarczająco dużo ruchu ma skłonności do tycia. Oczywiście psy pracujące wymagają innej diety, dostosowanej do ich aktywności. Pielęgnacja ogara nie jest trudna. Jego sierść składająca się z podszerstka i nieco dłuższego włosa okrywowego nie wymaga regularnych zabiegów, za to bardzo dobrze chroni psa przed różnymi warunkami atmosferycznymi. W okresie lnienia warto jednak wyczesywać martwy włos. Większą uwagę należy jednak zwrócić na uszy, ponieważ jak w przypadku innych ras, u których są one wiszące, nie ma wystarczającej wentylacji kanału słuchowego, a co za tym idzie zwiększa się ryzyko wystąpienia stanów zapalnych. W związku z tym trzeba regularnie sprawdzać ich czystość, a przypadku wystąpienia niepokojących objawów np. uporczywe drapanie przez psa uszu czy trzepanie głową, należy jak najszybciej skontaktować się z weterynarzem.

28 ZdRoWiE Ogar jako rasa wyhodowana w naszych warunkach klimatycznych jest do nich znakomicie przystosowana. Jest on psem bardzo odpornym i rzadko choruje. Pojawiają się oczywiście swoiste problemy zdrowotne jak w przypadku każdej rasy i warto, żeby potencjalny nabywca psa czy suki tej rasy miał tego świadomość. Większość schorzeń, które dotykają te psy związanych jest z ich budową - tak jak wyżej wspomniane problemy, które mogą , ale nie muszą pojawić się z uszami. Dodatkowo dość często u tej rasy występują wady powiek (zwłaszcza entropia). W przypadku pojawienia się łzawienia warto skontaktować się ze specjalistą. Usunięcie tej wady nie jest skomplikowanym zabiegiem wymaga jednak pewnej sprawności, dlatego warto powierzyć psa w ręce specjalisty, aby zapobiec ewentualnym powikłaniom. Zabieg korekty oczu przeprowadza się jednak dopiero ok. 9 miesiącu życia, gdyż do tego czasu może ona samoistnie ustąpić (wzrost czaszki powoduje naciągnięcie się skóry). Wiek Psy tej rasy dożywają wieku lat.

29 WyGlĄd Pies średniego wzrostu, silnej i zwartej budowy, o silnym kośćcu i pewnej masie, proporcjonalnych nogach. Cała sylwetka wskazuje na siłę i wytrwałość, mniej na szybkość. Głoś w czasie gonu po tropie czysty, donośny, o średniej zmieniające się tonacji, u suk zwykle wyższy. Głowa Dość ciężka, o szlachetnym wykroju, z profilu zbliżona do prostokąta średniej długości, pysk wydłużony, z przodu tępo zakończony, nie klinowaty ani spiczasty. Fafle grube, zwisające, nos ciemny, duży i szeroki, dolna warga z zajadem zwisającym. Szczęki mocne, dostatecznie długie, z prawidłowym zgryzem. Żuchwa dobrze umięśniona. Czaszka tak długa jak kufa. Linia czołowa z linią kufy tworzą kąt rozwarty. Łuki brwiowe silnie rozwinięte, czoło w znacznych zmarszczkach. Kość potylicowa wyraźnie zaznaczona. Załamanie czołowo – nosowe wyraźne. Oczy Wyraz łagodny, spokojny, nie za głęboko osadzone, ciemnobrązowe, dolne powieki u psów starszych obwisłe. Uszy Nisko osadzone, dość długie, luźnie wiszące, u dołu lekko zaokrąglone. Dolne partie zawijają się ku środkowi szczelnie przylegając do głowy. Szyja U nasady przy tułowiu znacznej grubości, silna, muskularna, średniej długości. Podgardle zwisające z dużą ilością fałdowanej skóry. Budowa przodu Klatka piersiowa o dużej pojemności, w miarę szeroka i głęboka, przedramię dość dobrze umięśnione. Łopatka skośna, pokryta dobrze rozwiniętymi mięśniami. Napiętek dobrze zaznaczony, wydatny, wyraźny, suchy, gruby, odpowiednio do kości nóg. Nogi Na dość grubej kości mocne mięśnie, palce dobrze zebrane, pazury silne, grube, u psów pracujących krótkie. Przy białych palcach jasne, przy żółtych – czarne. Korpus Klatka piersiowa obszerna, w miarę szeroka i głęboka. Pierś z przodu sięga do łokcia, żebra dobrze wysklepione, długie – jak i cała klatka piersiowa, bardziej zbliżone do pozycji pionowej niż u innych ras. Grzbiet długi, szeroki i muskularny. Krzyż nie spadzisty, szeroki. Brzuch duży, pojemny, prawie tej samej głębokości co klatka piersiowa. Kryje w sobie dobrze rozwinięte narządy trawienia. Bok nie zapadły, wypełniony, zaokrąglony, z możliwie krótką, małą słabizną. Budowa tyłu Uda na grubej kości; długie, mocne, dobrze rozwinięte mięśnie; goleń pochyła, dość krótka, dobrze umięśniona. Staw skokowy suchy, wyrazisty. Tylne kończyny Pęciny lekko pochyłe, palce dobrze zebrane, podeszwy szerokie, pokryte grubą skórą. CIĄG DALSZY

30 WyGlĄd- ciąg dalszy OgonOsadzony raczej nisko, gruby, pokryty dłuższym włosem od spodu, sięga niżej stawu skokowego, lekko spadający, od polowy podudzia lekko zgięty. W ruchu swobodnym uniesiony nieco ku górze, lecz nie zaokrąglony. Podczas gonu nieco osadzony, zwisa poniżej poziomu. Kolor (maść) sierści Głowa i uszy z wyjątkiem nalotów z obu stron czaszki podpalane, uszy nieznacznie ciemniejsze od reszty. Nogi, podbrzusze i uda również podpalane. Korpus czarny lub ciemnoszary, prawie czarny, w staropolskim języku myśliwskim zwany podżartym. Podpalenie zasadniczo żółte, ma różne natężenie tej barwy aż do rdzawo – cynamonowej, najbardziej cenionej u ogara polskiego. Włos biały dopuszczalny w kształcie strzałki przez głowę aż do nosa, na piersiach, końcach łap i na końcu ogona. W czapraku czarnym, zachodzącym aż na głowę, wyraźne punkty nad oczami o kolorze podpalenia, czerń zachodząca aż na kufę dyskwalifikuje ogara polskiego. Sierść Średniej długości, gruba, z gęstym podszyciem, nieco dłuższa na karku, tylnej części tylnych nów i na dolnej części ogona. Budowa Waga: suki 20 – 26 kg, psy 25 – 32 kg Wzrost: suki 55 – 60 cm, psy 56 – 65 cm. Chód – bieg Normalnie posuwa się drobnym, powolnym, ociężałym truchtem. Podczas polowania szuka i goni w ciężkim galopie. Wady anatomiczne Zbyt długie lub za małe i odstające uszy. Głowa bez wyraźnie zarysowanej potylicy i ze słabymi łukami brwi. Zbyt jasne oko. Czarna kufa. Słabe umięśnienie Rozlazła stopa. Wisząca pęcina. Ogon cienki, za krótki lub za długi i źle owłosiony, zakręcony . Słabo rozwinięta klatka piersiowa. Wadliwy zgryz. Chrapliwy głos.

31 CzAsY WsPóŁcZeSnE W latach 70 –tych liczba ogarów polskich szybko wzrosła – z 15 zarejestrowanych w 1967, do 101 zarejestrowanych w Na przełomie lat 70-tych i 80-tych wyodrębniono Gończego polskiego, który wcześniej znany był jako ogar Pawłusiewicza. Lata osiemdziesiąte nie były udane dla ogara, jednak pod koniec lat dziewięćdziesiątych nastąpił wzrost populacji tej rasy. Znalazła ona swoich wielbicieli także wśród myśliwych, którzy prowadzą hodowlę nie tylko pod kątem eksterieru, ale i walorów użytkowych. Jednocześnie ogar jest świetnym towarzyszem rodzin mieszkających nawet w dużych miastach. Pojedyncze ogary zarejestrowane są w Danii, Szwajcarii, Austrii, Włoszech, Belgii, Holandii, Francji, Grecji i Finlandii a także w USA. Więcej wielbicieli ta rasa zyskała w Niemczech, gdzie prowadzone są liczne działania mające na celu propagowanie tej rasy

32 WeLsH cOrGi CaRtIgAn Welsh corgi cardigan - jedna z ras psów należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających. RYS HISTO- RYCZNY UŻYTKO- WOŚC TEMPE- RAMENT BUDOWA SZATA I UMASZ- CZENIE POPU- LARNOŚĆ W POLSCE

33 RyS HiStOrYcZnY Pochodzenie welsh corgi cardigana i Welsh Corgi Pembroke jest dla tych ras wspólne, najprawdopodobniej zostały sprowadzone przez Wikingów na wyspy Wielkiej Brytanii

34 UżYtKoWoŚć Psy wykorzystywane do pilnowania gospodarstw i dobytku, tępienia szkodników takich jak szczury, pełnią również funkcję psów zaganiających bydło.

35 TemPeRaMeNt Spokojniejsze od pembroke, ale równie towarzyskie i inteligentne.

36 BuDoWa Nieduży pies o krótkich nogach.Głowa: lisia w kształcie; między uszami czaszka jest dosyć szeroka i płaska; stop średnio zaznaczony; kufa zwęża się lekko ku końcowi; nos czarny. Oczy średniej wielkości, ciemne, u psów marmurowych dopuszczalne niebieskie. Uszy: Cardigan ma uszy duże, stojące, na końcu zaokrąglone. Szyja: muskularna, dobrze rozwinięta. Tułów: długi i mocny; klatka piersiowa szeroka i głęboka; linia grzbietu prosta. Ogon: lisi osadzony na linii grzbietu, nie zawsze kopiowany.

37 SzAtA I UmAsZcZaNiE Występuje duża ilość umaszczeń: pręgowane, tricolor, śniade, rude, niebieskie marmurkowe, podpalane. W Polsce najwięcej cardiganów ma umaszczenia pręgowane natomiast pojawiają się również marmurkowe oraz tricolorowe.

38 PoPuLaRnOśĆ w PoLsCe To rasa psów bardzo mało znana w Polsce, szacuje się, że obecnie jest ich około 30 sztuk. Jednak mimo tak małej ilości nasz kraj stoi na wysokim poziomie hodowli.

39 SzNaUcEr MiNiAtUrOwY- pOcHoDzEnIe RaSySznaucer miniaturowy pochodzi od małych psów o szorstkim owłosieniu, używanych do stróżowania przy gospodarstwach wiejskich. Odznaczały się one dużą odwagą, czujnością i z pasją tępiły gryzonie. Początowo sznaucery miniaturowe i affenpinczery traktowane były jako jedna rasa. Był to duży błąd, gdyż affenpinczer posiada cechy psa karłowatego, a sznaucer miniaturowy nie powinien ich mieć. Na jednej z wystaw kynolog Josef Berta odnalazł pewnego sznaucera miniaturowego i to właśnie on przyczynił się do oddzielenia tych ras. UŻYTKOWOŚĆ, TEMPE- RAMENT, BUDOWA SZATA I UMASZCZENIE, WYMIARY, ZDROWIE, PIĘLĘGNACJA

40 UżYtKoWoŚć, TeMpErAmEnT, bUdOwAPies towarzyszący, nadający się także do sportów jak agillity, frisbee, a także obedience. Temperament Sznaucer miniaturowy ma charakter sznaucera średniego z piętnem temperamentu i zachowania małego psa. Mimo swojej wielkości, należy go traktować tak jak jego większych pobratymców. Psy tej rasy bardzo mocno przywiązują się do swojego właściciela na zasadzie "ja jestem twój, ty jesteś mój i wara wszystkim od ciebie!". Inteligencja, pewność siebie, wytrwałość i czujna uwaga, czynią z niego doskonałego psa do domu, mogącego być psem do towarzystwa i "dzwonkiem alarmowym". Może przebywać w ciasnych mieszkaniach. Budowa Sznaucery miniaturowe mają wszystkie cechy swoich mniejszych braci i powinny stanowić możliwie jak najdokładniejsze ich pomniejszenie. Miniatura powinna być pozbawiona defektów ras karłowatych takich jak kulista czaszka, wyłupiaste oczy, cienka kość, krótka, spiczasta kufa. Sznaucer miniaturowy powinien być zwartym, grubokościstym pieskiem. Nie może być to w żadnym wypadku pies kanapowy. głowa: długa, mocna, stanowiąca połowę długości grzbietu. Czoło płaskie, guz potyliczny niewidoczny. Kufa długa, zakończona w formie ściętego klina. Stop wyraźnie zaznaczony. Kulista czaszka i krótka, spiczasta kufa są wadami. oczy: jak najciemniejsze dla wszystkich umaszczeń, nieduże, owalne, osadzone frontalnie. Wadliwe jest oko duże, okrągłe, a w szczególności wyłupiaste. uzębienie: powinno być kompletne. Zgryz nożycowy. Zęby powinny być duże, białe i zdrowe. Zęby malutkie, źle wykształcone, noszące ślady przebytych chorób są wadami. uszy: wysoko osadzone, załamane w połowie, w kształcie litery V, przylegające wewnętrzną krawędzią do głowy. Dawniej uszy były kopiowane - obecnie jest to zabronione.

41 SzAtA i UmIeSzCzEnIe, WymIaRy, ZdRoWiE, pIeLęGnAcJaSzata i umaszczenie Składa się z miękkiego podszerstka i twardego włosa pokrywowego. Włos pokrywowy powinien być twardy, gęsty, ani kręcony, ani nastroszony. Przy dotyku powinien lekko odstawać, jakby sprężynował. Włos powinien być twardy na całym ciele. Na kufie tworzy typową, twardą brodę, a nad oczami krzaczaste brwi. Wzorzec przewiduje cztery rodzaje umaszczenia sznaucerów miniaturowych: czarne, czarno - srebrne, "pieprz i sól" i białe. Wymiary: - wysokość w kłębie: suki i psy: cm; - waga: 5-8 kg. Zdrowie Ta rasa jest bardzo odporna na warunki pogodowe i wiele chorób. Zasadniczo nie występują u nich choroby wrodzone, ale jak już to bardzo rzadko. Czasem mogą chorować na choroby skóry, w starszym wieku na jaskrę. Pielęgnacja Sznaucera miniaturowego trzeba regularnie szczotkować i trymować. Kąpiel niezbyt często - tylko w razie potrzeby.

42 SyBeRiAn HuSkY- rYs HiStOrYcZnYrasa pierwotna, pochodząca z rejonu Kołymy w północnej Syberii gdzie był hodowany przez pionierów w hodowli psów zaprzęgowych - Czukczów oraz Kamczadałów, Koriaków i Jagakirów. Około pół miliona lat temu wiele paleoazjatyckich, prymitywnych plemion zamieszkiwało te tereny, gdy były one cieplejszym i bardziej przyjaznym terenem łowieckim. Ludzie żyli tam niemal w epoce kamiennej - zdobywali pożywienie polując, w czym pomagały im psy myśliwskie. Każda grupa stworzyła własny typ psa w zależności od wymagań łowieckich, ukształtowania terenu, występujących temperatur czy grubości pokrywy śnieżnej. Czukcze żyli na półwyspie rozciągającym się z Syberii w kierunku Alaski. Około 3000 lat temu klimat uległ znacznemu ochłodzeniu, toteż Czukcze zaczęli wykorzystywać psy do ciągnięcia sań. Lud ten żył w stałych osadach, w głębi lądu i aby polować musiał przemierzać duże odległości. Ideałem psa było niewielkie zwierzę, które potrzebowało mało pokarmu, ale było na tyle silne, aby ciągnąć upolowaną zdobycz z umiarkowaną prędkością na długich dystansach. Kiedy zaistniała potrzeba przewiezienia cięższego ładunku, pożyczano psy od sąsiadów i zamiast 6-8 zaprzęgano 16 lub 18. Wszystkie samce, oprócz najlepszych, prowadzących zaprzęgi, kastrowano. Zabieg ten miał na celu nie tylko ukrócenie zbędnych kojarzeń, ale pomagał psom w utrzymaniu tłuszczu na ciele. Doskonale zadbane czukockie zaprzęgi liczące 20 psów potrafiły podobno przebyć w ciągu 6 godzin odległość 120 km i ciągnąć ciężar około 600 kg. Były one często używane przez Rosjan do transportu pasażerów i poczty. Pokonywały wówczas km dziennie w szybkim tempie. Słowo "husky" w języku miejscowym znaczy ochrypły i kiedyś określano w ten sposób wszystkie psy używane do ciągnienia sań, obecnie nazwa ta przysługuje jedynie rasie syberian husky. Husky zostały sprowadzone do Kanady w 1909 r. przez rosyjskiego handlarza futrami Pelzhandlera Goosak'a , ale nie jest wykluczone, że mogły się tam przedostać znacznie wcześniej. Goosak wystawił zaprzęg w wyścigu "All Alaska Sweepstake" na dystansie 650 km. W porównaniu z miejscowymi psami zaprzęgowymi wydawały się być tak niepozorne, iż początkowo zostały wyśmiane i ochrzczone mianem "syberyjski szczur". Jakież było zdziwienie, gdy zaprzęg owych "szczurów", prowadzony przez Thurnstrup'a, po pokonaniu morderczego dystansu zjawił się na mecie jako trzeci. I tak rozpoczął się ciąg zwycięstw tych niepozornych psów. W 1910 r. na trasie tego samego wyścigu John Johnson ze swym zaprzęgiem husky uzyskał rekordowy czas 74 h. 14 min. 39 sek., pobity dopiero niedawno, w 1983 r. W latach 1915, 1916 i 1917 wygrywał słynny zaprzęg Husky Leonarda Seppali. Psy Seppali dały początek hodowli tej rasy na kontynencie amerykańskim gdzie jako szybkie i wytrzymałe prędko zyskały sławę i uznanie. Rozwój hodowli doprowadził do zarejestrowania rasy przez "Amerykański Kennel Club". Krzyżówki z miejscowymi psami doprowadziły do uzyskania typu uniwersalnego. Psów używano nie tylko w sporcie, ale również w pracy - do przewożenia niezbyt ciężkich ładunków i poczty. Słynny norweski badacz Roald Amundsen ( ), planując ekspedycję naukową z Alaski na Biegun Północny, wybrał do transportu sprzętu właśnie husky. Niestety wybuch I wojny pokrzyżował plany ekspedycji, a sprowadzone przez Amundsena psy rozpowszechniły się po Kanadzie i USA. Kiedy w latach rozkwitła hodowla Husky w Ameryce Północnej przywieziono pierwsze egzemplarze tych psów do Europy. Popularność siberian husky w Europie znacznie wzrosła wraz z rozwojem sportu zaprzęgowego, a jego liczebność gwałtownie rosła. BUDOWA I RUCH, SZATA I UMASZCZENIE, WYMIARY

43 BuDoWa I rUcH, sZaTa I uMaSzCzEnIe , WyMiArYWygląd ogólny: pies silny umiarkowanie, zwarty, o sportowej sylwetce. Format sylwetki - skrócony prostokąt. Głowa: średniej wielkości, proporcjonalna do tułowia. Kufa średniej wielkości, zwęża się stopniowo w stronę wierzchołka nosa. Kufa: koniec kufy nie jest ani szpiczasty, ani kwadratowy. Wierzchołek nosa czarny u psów szarych, płowych i czarnych. Koloru wątrobianego u psów rudych (maści miedzianej). Brązowy lub cielisty u psów maści białej. Zgryz nożycowy. Dopuszczalny jest brak zębów P1. Uszy średniej wielkości trójkątne, wysoko osadzone i zbliżone do siebie, są grube i obficie porośnięte włosiem. Koniec ucha lekko zaokrąglony, stoi prosto do góry. Ciekawą i często poszukiwaną cechą są niebieskie tęczówki, nierzadko tęczówki różnią się kolorem. Oczy migdałowe osadzone lekko skośnie. Szyja: średniej długości, dumnie noszona, gdy pies stoi, w kłusie szyja opuszcza się tak, że głowa noszona jest lekko do przodu, obficie owłosiona. Tułów: silny zwarty, linia grzbietu prosta, kłąb wyraźny, lędźwie dobrze umięśnione, zad prosty, klatka piersiowa głęboka. Ogon: w kształcie lisiej kity, dobrze owłosiony, osadzony powyżej linii grzbietu i noszony w kształcie sierpowatego łuku, gdy pies ma napiętą uwagę. Kończyny przednie: mocne i proste, równoległe względem siebie. Kończyny tylne: średnio kątowane, mocne, uda dobrze umięśnione. Kościec: mocny, ale nie ciężki. Ruch: lekki, płynny, zwinny, swobodny, żywy i elegancki; ze względu na swój ciężar ciała i wielkość husky jest najszybszym z północnych ras psów zaprzęgowych. Szata i umaszczenie - Dopuszczalne są wszystkie rodzaje umaszczenia, od czysto białego do jednolicie czarnego, jednak najczęściej spotykane zestawienia barw to: czarny, szary, wilczasty, srebrzysty, rudy, czekoladowy i złocisty z bielą, także pinto (łaciate). Na głowie występuje niespotykana u innych ras różnorodność rysunku, tzw. maski-z reguły biała kufa i część twarzowa czaszki, reszta barwna. Włos jest dwojakiego rodzaju - tworzą go podszerstek i włos okrywowy średniej długości; bardzo gęsty, sprawia wrażenie obfitego, ale nigdy nie jest tak długi żeby przesłaniał wyraźny rysunek linii psa. Wymiary - wysokość w kłębie: psy 54-60, suki cm (najmniejszy z północnych ras psów zaprzęgowych); - waga: psy 20-27, suki kg.

44 ChOw- ChOw Chow-Chow jest jedną z najstarszych ras psów. Znana jest już od 2000 lat, zaś sama rasa została opisana w 1903 roku przez American Kennel Club. W przeszłości rasa ta była wykorzystywana przez Chińczyków do polowania na wilki ponieważ chow-chow'y oprócz tego, że mają długą sierść (ok 10cm.) posiadają też bardzo grubą skórę (ok 3-4cm) oraz są bardzo zawzięte. Charakterystyczną cechą chow-chow'ów jest ich język o jagodowym zabarwieniu. Ich naturalnym kolorem jest kolor rudy, jednak obecnie występują także w kolorze białym i czarnym. Model ich zachowań co prawda w dużym stopniu jest definiowany przez tresurę, jednak większość tych psów jest spokojnych. Możemy oczekiwać, że rasowy chow-chow nie będzie niszczył nam sprzętów domowych. Znakomicie z tego względu nadają się więc do mieszkań w bloku. Z natury nie są to psy głośne. Szczekają tylko wtedy gdy wyczują zagrożenie. U samic tej rasy może pojawić się linienie (co u samców nie występuje), oraz nawet zrzucenie sierści po oszczenieniu się. Samice mają jaśniejszą sierść a także są bardziej agresywne. Częściej także szczekają. Ich pielęgnacja nie jest trudna. Wystarczy ok. 1,5 h tygodniowo poświecić na czesanie psa. Chow-chow'y uwielbiają być czesane więc bardzo chętnie wykorzystują każdą okazję. Kąpanie chow-chow'ów wymaga jednak większej ilości czasu. Ze względu na monstrualną ilość sierści nie powinny być one moczone całe na jeden raz, ponieważ wówczas ich waga (wraz z mokrym włosiem) jest dwukrotnie większa. Dorosły chow-chow osiąga wagę ok kg przy wysokości w kłębie od 46 do 56 cm. Obecnie chow-chow'y wykorzystywane są tylko i wyłącznie jako psy towarzyskie. Swoją rolę spełniają wyśmienicie, chow-chow'y rzadko kiedy szukają odosobnienia i większość czasu śpią czujnym snem przy którymś z członków rodziny.

45 PuDeL MiNiAtUrOwY Wzorzec rasy: wielkość: maks. 28-35 cm,masa ciała: bez zaleceń umaszczenie: białe, czarne, brązowe, srebrzyste, morelowe (apricot), niebieskie lub łaciate. Dzięki swemu żywemu i pogodnemu usposobieniu, dużej inteligencji, przywiązaniu do człowieka i wierności, pudel należy do najbardziej lubianych i najczęściej trzymanych psów rasowych. Jego pojętność i łatwość wychowania są niejako przysłowiowe. Przedmiotem podziwu jest nie tylko charakter pudla, ale również rozmaite barwy jego umaszczenia, które powinny być zawsze czyste i połyskujące. I wreszcie pudel pasuje do każdego mieszkania. Pudel duży czuje się dobrze w dużym mieszkaniu lub domu z ogrodem, zaś najmniejszy (toy) zadowala się małym mieszkaniem. Oczywiste jest, że pudle, niezależnie od rozmiarów, wymagają regularnego korzystania z wybiegu. Wspaniałe miękkie i delikatne futro pudla wymaga starannej pielęgnacji. Należy je czesać codziennie i przynajmniej raz na miesiąc strzyc w specjalnych salonach dla psów (koszt standardowego strzyżenia pudla miniaturowego to około 50 zł) - dzięki temu psy tej rasy nie linieją. Istnieje wiele rodzajów strzyżenia pudla i tylko niektóre są dopuszczane do klasyfikacji na wystawach. Natomiast dla psów które są domowymi pupilami polecamy fryzurę standardową, jest bardzo praktyczna, ponieważ można powtarzać strzyżenie co 3 miesiące.

46 GoLdEn ReTrIeVeR Golden Retriever jest popularną rasą psów należącą do grupy psów myśliwskich zwanych aporterami. Początkowo wyhodowana do udziału w polowaniach, stała się popularną rasą psów rodzinnych. Psy tej rasy charakteryzują się dużą inteligencją i posłuszeństwem oraz łagodnym charakterem. Golden Retrievery są energiczne wytrzymałe i aktywne. Rasa pochodzi z Wielkiej Brytanii (Szkocja), została wyhodowana pod koniec XIX wieku. Psy tej rasy są często szkolone na przewodników niepełnosprawnych lub z powodu ich doskonałego węchu, na psy policyjne (wyszukiwanie narkotyków) oraz ratownicze. Cechy rasy Wzrost: pies cm, suka cm Waga: kg Wiek: lat Kolor: kremowy, złoty FCI: 111/8.1. wymaga ok. 1,5-3 godzin spaceru dziennie, dużo ruchu nie nadaje się na psa obronnego idealny pies aportujący idealny pies rodzinny bardzo dobry węch, doskonały tropiciel chętnie uczący się tolerujący inne zwierzęta bardzo lubi dzieci

47 AlAsKaN mAlAmUtE Rys historycznyPierwotnie hodowany jako pies pociągowy - sleddog; nazwa pochodzi od plemienia Mahlemiut, żyjącego na wyżynach zachodniej Alaski; rodzime psy prawdopodobnie były krzyżowane z większymi psami osadników przybyłych w czasie "gorączki złota" aby je powiększyć celem pozyskania psów do uciągu dużych ładunków. Ostatnie badania DNA potwierdzają, iż jest to rasa stara ([1]). Szata i umaszczenie Szata gęsta, z grubym podszerstkiem, nieco bardziej szorstka niż u Syberian Husky; kolory to różne odcienie szarego i białego, sobolowo-biały, czarno-biały, wilczasto-biały, czerwono-biały albo czysto biały. Budowa Zwarta (kompaktowa); mocny kościec. Zastosowanie Chociaż używane jeszcze jako psy pociągowe (głównie dla rekreacji i w sportach zaprzęgowych), najczęściej Malamuty utrzymywane są dzisiaj jako psy rodzinne - są też popularne na wystawach psów. W zaprzęgu nie nadają się do biegów sprinterskich, znacznie lepsze osiągi uzyskują na długich dystansach, znakomicie natomiast radzą sobie z uciągiem znacznych ładunków (nazywane "lokomotywami północy"). Charakter i temperament Mają opinię przyjacielskich, jednakże maszerzy często mają kłopoty z ich gotowością do bójek z innymi psami; lubią dzieci; życzliwość w stosunku do obcych wyklucza zastosowanie jako psów stróżujących. Wymiary waga: kg; wysokość w kłębie: ,5 cm. Problemy zdrowotne Choroby stosunkowo często występujące w tej rasie to dysplazja stawów biodrowych, inherited polyneuropathy, częste u ras północnych problemy z oczami (zwłaszcza katarakta, PPM, distichiasis). Wymagania Gęsta sierść czyni Malamuty wrażliwe na upały, jednak są przystosowane do życia w temp. +30 jak i -30, potrzebują w upalne dni więcej wody, niż psy innych ras oraz możliwości schronienia się w cieniu; w czasie linienia dobrze robi częste wyczesywanie martwego włosa (podszerstka) gęstym grzebieniem; wymaga co najmniej godzinnej zabawy dziennie.