1 Psychologia InżynieryjnaBajerska Aleksandra Błaszczykiewicz Sebastian Chamela Witold Kurek Karolina Psychologia Inżynieryjna

2 Wprowadzenie Czym jest psychologia inżynieryjna ?Historia oraz badania time-and-motion

3 Czym jest psychologia inżynieryjna ?Psychologia inżynieryjna nazywana jest Humanistyczną inżynierią a także Ergonomią.

4 Czym jest psychologia inżynieryjna ?Psychologia inżynieryjna – zajmuje się projektowaniem maszyn i urządzeń wykorzystywanych przez ludzi w pracy oraz określeniem zachowań, które są potrzebne do efektywnego operowania maszyną.

5 Historia Lata 40 XX w. początkiem myśli psychologii inżynieryjnej(do tego czasu maszyny i urządzenia były projektowane bez wiązania ich funkcji obsługowych z człowiekiem)

6 Historia Badania time and motion jako prekursor psychologii inżynieryjnej umożliwiły dostosowanie maszyny do człowieka

7 Historia Wojna i wyścig zbrojeń był kolejnym impulsem do dopasowania urządzeń i maszyn do człowieka w celu zwiększenia jego wydajności i precyzji

8 Historia Liczne wypadki pomogły w rozwoju i wdrożeniu tej dyscypliny w różne dziedziny życia codziennego.

9 Historia Psychologowie inżynieryjni zmodyfikowali szereg produktów, w tym narzędzia dentystyczne i chirurgiczne, kamery, szczoteczki do zębów, fotele samochodowe

10 Badania time-and-motionBadania time-and-motion – pierwsze próby nowego podejścia do projektowania narzędzi pracy i sposobu wykonywania pracy zrutynizowanej i powtarzającej się.

11 Badania time-and-motionPrekursorzy: Frederick W. Taylor Frank Gilbreth Lillian Gilbreth (Moller)

12 Badania time-and-motionPoradnik efektywnej pracy: Zmniejszyć odległość pomiędzy pracownikiem a narzędziami, surowcami czy maszyna, na której wykonywana jest praca. Obie ręce powinny zaczynać i kończyć ruch w tym samym czasie. Ruchy powinny być symetryczne.

13 Badania time-and-motionRęce nie powinny być bezczynne – poza okresami wyznaczonych przerw. Ręce nie powinny wykonywać zadań które można wykonywać innymi częściami ciała – zwłaszcza nogami czy stopami.

14 Badania time-and-motionJeśli to tylko możliwe, mechaniczne urządzenia – a nie ręce – powinny podawać materiały na stanowisko pracy. Stanowisko pracy czy blat powinny mieć taka wysokość, aby praca mogła być wykonywana w pozycji stojącej lub siedzącej. Inne pozycje prowadzą do zmęczenia

15 Urządzenia pomiarowe – prezentowanie informacji

16 Wprowadzenie Bardzo duże znaczenie w projektowaniu systemu człowiek-maszyna ma wybór najefektywniejszego sposobu podawania informacji o stanie urządzenia.

17 Rodzaje prezentowanych informacjiMogą to być informacje: Słuchowe / dźwiękowe (uszy) Wzrokowe / wizualne (oczy) Wibracyjne / kinestetyczne (skóra)

18 Informacje wzrokowe

19 Informacje wzrokowe podawane są wtedy, gdy:komunikat jest długi, trudny i abstrakcyjny w otoczeniu panuje hałas podawanych jest zbyt dużo informacji słuchowych wiele informacji musi być podanych jednocześnie

20 3 sposoby podawania informacji wzrokowych:wyświetlacze ilościowe wyświetlacze jakościowe wyświetlacze odczytu kontrolnego

21 Wyświetlacze ilościowe:wyświetlacze informacji ilościowych podają konkretne wartości liczbowe wyświetlacze informacji ilościowych – to wyświetlacze, które prezentują dokładną wartość liczbową np. szybkości, wysokości, temperatury

22 Wyświetlacze ilościowe:11 % 16,6 % 3 2 4 1 5 6 27,5 % max 35,5 % 0,5 %

23 Wyświetlacze ilościowe:Najłatwiej jednak odczytuje się dane z cyfrowych wyświetlaczy lub liczników

24 Wyświetlacze informacji jakościowych:wyświetlacze informacji jakościowych – nie podają konkretnych wartości liczbowych, pokazują jedynie parametry systemu. Np.. niebezpieczeństwo, uwaga max., wyłącz norma max

25 Wyświetlacze informacji jakościowych:przedziały pomiarów są często oznaczone różnymi kolorami taki wyświetlacz pozwala na szybką i trafną weryfikację stanu systemu Zmniejsza ilość informacji technicznych, które musiałby przetworzyć operator

26 Wyświetlacze informacji jakościowych:Istotnym elementem przy odczytywaniu danych z kilku wyświetlaczy jakościowych - jest spójność ich rozmieszczenia X

27 Wyświetlacze odczytu kontrolnego:Wyświetlacze odczytu kontrolnego należą do najprostszych urządzeń pomiarowych Kontrolki informują operatora czy system jest włączony czy też wyłączony

28 Światła ostrzegawcze:jasność – na panelu pomiarowym światło ostrzegawcze powinno być 2 razy jaśniejsze niż tło – jeśli ma przyciągnąć uwagę operatora umieszczenie kontrolki – powinna być ulokowana centralnie w polu widzenia światło migające – łatwiej przyciąga uwagę

29 Informacje słuchowe

30 Komunikaty słuchowe stosuje się, gdy:Informacja jest krótka, prosta i bezpośrednia wiadomość jest pilna w otoczeniu jest ciemno praca operatora wymaga ruchu

31 Komunikaty słuchowe: Informacje słuchowe – są to alarmy lub sygnały ostrzegawcze Informacje słuchowe mogą łatwiej przyciągać uwagę niż informacje wzrokowe

32 Komunikaty słuchowe:

33 Komunikaty słuchowe - skuteczniejsze:Uszy są zawsze gotowe na przyjęcie bodźców, a oczy nie Informacje słuchowe możemy odbierać ze wszystkich kierunków komunikat słuchowy często działa szybciej

34 Urządzenia kontrolne:Przełączniki Przyciski Dźwignie Korby Koła sterowe Pedały nożne Myszy komputerowe Trackball’e Gałki Pióro świetlne Piloty Klawiatury

35 Urządzenia kontrolne:

36 Zasady w korzystaniu z kontrolerów:Dopasowanie urządzeń kontrolnych do możliwości fizycznych Zgodność wykonywanego ruchu z reakcją urządzenia kontrolowanego Łączenie podobnych funkcji kontrolnych Wygodne rozmieszczenie Odpowiedni, łatwy do rozpoznania kształt

37 Systemy człowiek-maszynaSystem, w którym urządzenie i człowiek działają razem w celu wykonania zadania.

38 Systemy człowiek-maszyna Rys. System człowiek-maszynaPercepcja zmysłowa Urządzenia pomiarowe Zakłócenia w relacji człowiek-maszyna Przetwarzanie informacji przez człowieka Przetwarzanie informacji przez maszynę Kontrolowanie Układ kontrolny

39 Zadania operatorów i maszynZalety maszyn: Maszyny mogą wykrywać takie bodźce, czego nie potrafi człowiek, Maszyny mogą długo i rzetelnie monitorować sytuację-zgodnie z wcześniejszym ich zaprogramowaniem, Maszyny mogą dokonywać szybkich, bezbłędnych i skomplikowanych obliczeń,

40 Zadania operatorów i maszynZalety maszyn: Maszyny mogą rzetelnie przechowywać i odtwarzać wielką ilość informacji, Maszyny mogą działać z dużą siłą fizyczną-w sposób ciągły i doraźny, Maszyny mogą powtarzać te same operacje bez pogorszenia ich jakości, jeśli prawidłowo podtrzymuje się pracę urządzenia.

41 Zadania operatorów i maszynWady i ograniczenia maszyn: Maszyny są mało elastyczne, nie dostosowują się do warunków zewnętrznych, Maszyny nie uczą się na błędach i nie modyfikują swojego funkcjonowania pod wpływem doświadczeń, Maszyny nie mogą improwizować. Nie potrafią ani badać niezaprogramowanych alternatyw.

42 Projektowanie miejsca pracy3 reguły badań time-and-motion dotyczące projektowania miejsca pracy: Wszystkie materiały, narzędzia i surowce potrzebne pracownikowi powinny być umieszczane w takim porządku, w jakim są używane. Dzięki temu ruchy pracownika będą ciągłe. Gwarantuje to oszczędność czasu.

43 Projektowanie miejsca pracyNarzędzia powinny być ustawione w taki sposób, aby można było je łatwo chwytać i wykorzystać. Wszystkie części i narzędzia powinny znajdować się w dogodnym zasięgu (ok. 71 cm).

44 Antropometria humanistycznaDział psychologii inżynieryjnej, który zajmuje się pomiarem fizycznej struktury ciała.

45 Wpływ komputerów Miliony pracowników wykorzystuje w swej pracy komputery. Efektem ignorowania potrzeb człowieka w projektowaniu terminali komputerowych i odpowiednich doń mebli jest napięcie mięśni oraz poczucie dyskomfortu.

46 Wpływ komputerów Dyskomfort fizyczny w pracy operatorów komputerowych:Napięcie mięśni oczu Poczucie stresu Ból ramion, szyi i pleców Syndrom kanału nadgarstka

47 Właściwa pozycja ciała przy pracy z komputerem.

48 Właściwa pozycja ciała przy pracy z komputerem (odległości).

49 Roboty przemysłowe Roboty. Kontrolowane przez komputer mechaniczne ramiona, które można zaprogramować do przenoszenia części, operowania narzędziami i wykonywania wielu rutynowych czynności.

50 Roboty przemysłowe Roboty sprawdzają się przy wykonywaniu prac:Zrutynizowanych Powtarzających się W trudnych warunkach W hałasie W wysokich i niskich temperaturach

51 Roboty przemysłowe Zalety robotów: Nie odczuwają zmęczeniaNie popełniają błędów Nie potrzebują świadczeń socjalnych Nie potrzebują urlopów Nie składają skarg Nie podejmują strajku

52 Roboty przemysłowe Psychologowie inżynieryjni uczestniczą w projektowaniu hardwaru i softwaru robotów przemysłowych. Hardware projekt urządzeń kontrolnych, wykorzystania przestrzeni, umiejscowienia operatora, oświetlenia i innych cech fizycznych systemy człowiek-maszyna.

53 Roboty przemysłowe Software obejmuje oprogramowania komputerowe, język komputera oraz sposoby przekazywania informacji o stanie systemu

54 Podsumowanie Psychologia inżynieryjna zajmuje się projektowaniem narzędzi, urządzeń i przestrzeni pracy oraz dopasowaniem tych czynników do możliwości ludzi.

55 Podsumowanie System człowiek-maszyna Badania time-and-motionAntropometria humanistyczna Wyświetlacze danych Kontrolowanie maszyn Roboty

56 Wykorzystano: Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracyDuane Schultz, Sydney Ellen Schultz D.P. Schultz, S.E. Schultz, Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, PWN, Warszawa 2002

57 Dziękujemy za uwagę !!! Bajerska Aleksandra Błaszczykiewicz SebastianKopiowanie zabronione Dziękujemy za uwagę !!! Bajerska Aleksandra Błaszczykiewicz Sebastian Chamela Witold Kurek Karolina