1 Psychologiczne i pedagogiczne uwarunkowania rozwoju dziecka sześcioletniegoNa podstawie: „Sześciolatek w pierwszej klasie” Bożeny Janiszewskiej

2 Różnice rozwojowe – 6/7 - latekuaktywnienie układu hormonalnego od ok. 5,5 r. ż. – do ok. 6,5 r. ż. skok rozwojowy rozwój fizyczny różnicowanie wielu cech związanych z płcią przyspieszenie dojrzewania układu nerwowego

3 Najistotniejsze różnice rozwojowe z punktu widzenia nauki szkolnejWydłużają się i twardnieją kości kończyn, zmieniają się proporcje ciała, mięśnie stają się silniejsze (większa odporność na zmęczenie związane z dłuższym przebywaniem w jednej pozycji). Pierwszy etap kostnienia nadgarstka, część chrząstek zmienia się w kości (ruchy dłoni bardziej odporne na zmęczenie, poprawia się płynność i szybkość ruchów rąk). Rozwijają się wszystkie narządy wewnętrzne, zwiększa się pojemność żołądka (dziecko przyjmuje większe posiłki, ale je rzadziej), polepsza się kontrola pęcherza, dzieci stają się bardziej odporne na choroby.

4 Najistotniejsze różnice rozwojowe z punktu widzenia nauki szkolnejU chłopców kości długie grubieją bardziej niż u dziewczynek, do nich dopasowuje się tkanka mięśniowa co powoduje „głód ruchu”. Potrzeba ruchu dominuje do ok r. ż. i staje się kryterium oceny społecznej kolegów. Kościec (także kości i mięśnie dłoni) rozwija się 1,5 do 2 lat dłużej u chłopców niż u dziewczynek (co rzutuje na sprawność manualną i grafomotoryczną, nie należy porównywać zeszytów chłopców i dziewcząt). Wydłużają się wypustki komórek nerwowych, dojrzewają drogi nerwowe, wzrasta ilość połączeń nerwowych (lepszy czas reakcji, zanikają współruchy, poprawia się koordynacja ruchów i integracja informacji z różnych narządów zmysłowych).

5 Najistotniejsze różnice rozwojowe z punktu widzenia nauki szkolnejDojrzewają receptory zmysłów i struktury kory mózgowej, dzieci odbierają dokładniejsze informacje z otoczenia, poprawia się wzrokowe i słuchowe spostrzeganie analityczno-syntetyczne (wyostrzenie zmysłów, poprawa zdolności do utrzymania równowagi). Dojrzewają struktury kory mózgowej odpowiedzialne za procesy myślowe – początki myślenia konkretno-wyobrażeniowego operacyjnego na konkretach. Dojrzewanie układu nerwowego poprawia zdolność do skupienia uwagi (początki uwagi dowolnej), zdolność do zapamiętywania (lepsza pamięć trwała, a więc łatwiejsze przypominanie sobie potrzebnych informacji), sprawniejsze procesy pobudzania i hamowania (wzrasta umiejętność kontroli emocji, sztuka odraczania gratyfikacji potrzeb, większa odporność emocjonalna).

6 Obecność 6-latków wymusza zmianę organizacyjną szkoły:Kąciki zabaw i kąciki relaksacyjne w salach lekcyjnych; Opieka nad dziećmi w godzinach popołudniowych; Dostosowanie wymagań i treści nauczania do możliwości 6-letnich uczniów (podstawa programowa); Inna metodyka pracy z dziećmi 6-letnimi (uczenie przez zabawę i w zabawie); Dzieci 6-letnie są „mentalnie” gotowe do rozpoczęcia nauki; Rozwój poznawczy dzieci nie zawsze przebiega harmonijnie z rozwojem emocjonalnym.

7 Procesy emocjonalne i motywacyjneDzieci 6-letnie nie kierują się poczuciem obowiązku czy odpowiedzialnością - kierują się dążeniem do przyjemności i unikaniem przykrości; Przyjemność – sukces, nagroda, zabawa, akceptacja dorosłych, dostrzeganie wysiłku, przebywanie z kolegami, nowe przybory szkolne; Naturalna chęć poznawania świata.

8 Procesy emocjonalne i motywacyjnePrzykrość – niepowodzenia w czynnościach szkolnych, kary, uwagi w zeszytach, „chmurki”, brak „słoneczek”, dezaprobata, zbyt formalne traktowanie przez nauczyciela; Motywy uczenia się są „zewnętrzne” – 6-latek uczy się dla mamy, taty, dlatego, że lubi swoją Panią.

9 Procesy emocjonalne i motywacyjneEmocje, które decydują o nastawieniu do szkoły są związane z: potrzebą poczucia bezpieczeństwa w kontakcie z rówieśnikami i z dorosłymi; potrzebą uznania i akceptacji; potrzebą osiągnięć i współdziałania;

10 Procesy emocjonalne i motywacyjneProcesy regulacyjne zależą od stopnia dojrzałości układu nerwowego i decydują: o tym, czy dziecko chce się uczyć; na ile potrafi opanować emocje; na ile potrafi pokonywać trudności; czy uczy się na błędach;

11 Rozwój społeczny jest zależny od rozwoju fizycznego, psychicznego, kontaktów z rówieśnikami i z dorosłymi; 6-latek uczy się norm współdziałania w grupie; zmniejsza się jego egocentryzm; 6-latek staje się gotowy do przyjęcia roli ucznia;

12 6-letni uczeń: główną formą aktywności jest zabawa;„zabawowa” forma wdrażania do pracy; nagrody materialne (kolorowe stempelki, kolorowe plusy, słoneczka); nagrody emocjonalne; przeważa uwaga mimowolna; koncentracja wywołuje zmęczenie; przeważa pamięć mechaniczna;

13 6-letni uczeń: musi zmieniać pozycje podczas siedzenia;silne napięcie mięśniowe rąk; trudności z oceną stosunków przestrzennych; dominuje myślenie konkretno-wyobrażeniowe przedoperacyjne; mniej dojrzały układ nerwowy – silniej reagują emocjonalnie;

14 Dobry start 6-latka w szkoleAdaptacja do warunków szkolnych indywidualne podejście do ucznia (serdeczne powitanie, przywitanie się i pozytywna rozmowa z rodzicem przy dziecku, oprowadzenie po sali w towarzystwie osoby bliskiej, przedstawienie planu dnia i określenie z rodzicem momentu odebrania dziecka; aktywizowanie w momentach kryzysu – indywidualne polecenia, doprowadzenie za rękę do grupy, atrakcyjne zadanie) zabawy adaptacyjne i integracyjne służące poznaniu nowego środowiska (w czasie dni otwartych i na początku roku szkolnego, jeśli jest to możliwe warto zaangażować rodziców dzieci) psychoedukacja rodziców (kreowanie pozytywnego wizerunku szkoły i nauczyciela – nie straszenie, nie okazywanie własnych obaw, krótkie pożegnania – z uśmiechem, ścisłe wywiązywanie się z umów dotyczących odbioru dziecka, chwalenie dziecka, zabawa w szkołę, usamodzielnianie, zachęcanie do werbalizacji potrzeb, rytuały, współpraca z wychowawcą)

15 Dobry start 6-latka w szkoleW przypadkach jakichkolwiek trudności w funkcjonowaniu dziecka poznawczym, adaptacyjnym, emocjonalnym zachęcamy do korzystania z pomocy rejonowej poradni psychologiczno-pedagogicznej.

16 Dziękujemy za uwagę 