1 Rachunkowość - Wycena rozchodu materiałów/towarówKarolina Bondarowska

2 Wycena rozchodu materiałów/towarówPodstawą wyceny może być system zmiennych lub stałych cen ewidencyjnych. W systemie zmiennych cen ewidencyjnych stosuje się następujące metody wyceny rozchodu materiałów/towarów: Metodę kosztu przeciętnego (średnia ważona) –ustala się jednostkowy koszt przeciętny dla danego okresu sprawozdawczego i wg niego dokonuje się wyceny kolejnych rozchodów w tym okresie. Wg ceny najwcześniejszej FIFO (first in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najwcześniejszych (pierwszych) chronologicznie dostaw. Wg ceny najpóźniejszej LIFO (last in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najpóźniejszych (ostatnich) chronologicznie dostaw. Wg ceny najwyższej HIFO (higest in – first out) – rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najwyższych cenach. Wg ceny najniższej LOFO (lowest in – first out) - rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najniższych cenach.

3 Koszt zakupu lub wytworzenia sprzedanych produktówPrzykład: Firma X w miesiącu …. sprzedała szt. produktów. Na początku miesiąca …. zapas produktów wynosił 1.000 szt. Na koniec miesiąca …. stan zapasów nie zmienił się. W ciągu miesiąca …. dokonano zakupu czterokrotnie. Wielkość każdej partii zakupu wyniosła szt. Zmianie ulegała cena zakupu.

4 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą kosztu przeciętnegoPolega na ustaleniu przeciętnego kosztu na jedną sztukę produktu. W tym przypadku: PLN / szt. = 11 PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 44.000 Stan końcowy

5 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą LIFO (last-in, first-out)Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów ostatniej dostawy. W tym przypadku: PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 45.000 Stan końcowy

6 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą FIFO (first-in, first-out)Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów pierwszej dostawy. W tym przypadku: PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 43.000 Stan końcowy

7 Porównanie metod ustalania kosztu sprzedanych produktówOszacowanie wyniku finansowego Dla omawianego przykładu przyjęto jednostkową cenę sprzedaży produktu: 15 PLN 2. Określenie wartości zapasów Metoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO FIFO Wartość sprzedaży 60.000 Koszt sprzedanych produktów 44.000 45.000 43.000 Wynik finansowy 16.000 15.000 17.000 Zapas produktów 11.000 10.000 12.000

8 Zalety i wady metod ustalania kosztu sprzedanych produktówMetoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO (przy rosnącej inflacji) FIFO Zalety Łatwa Minimalizuje zysk do podziału lub premie Uzasadnia wzrost cen Zmniejsza kwotę podatku dochodowego Maksymalizuje zysk Wady Najmniej popularna Zaniża zysk Obniża wartość zapasów Pogarsza wskaźnik płynności Zapewnia najwyższy poziom wartości zapasów

9 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2W danym okresie zapas towarów w P.H. Alfa wynosił 60 szt. zakupionych w cenie 14,90,-/szt. Zakupiono także towary w 4 partiach w cenach podanych w tabeli i sprzedano 627 szt. towarów w cenie jednostkowej 17,00,- Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

10 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda LIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

11 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda FIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

12 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda HIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

13 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda LOFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

14 Porównanie wyników finansowychMetoda kosztu przeciętnego LIFO FIFO Metoda HIFO Metoda LOFO Wartość sprzedaży Koszt sprzedanych produktów Wynik finansowy