1 Raport o Rozwoju Społecznym 2006„Więcej niż niedobór: władza, ubóstwo i globalny kryzys wodny” Anna Darska Szefowa Przedstawicielstwa UNDP w Polsce

2 Raporty o Rozwoju SpołecznymCoroczna globalna i krajowa ocena rozwoju Alternatywne spojrzenie na najważniejsze kwestie związane z rozwojem społecznym Wskaźnik rozwoju społecznego Dochód na mieszkańca, długość życia, poziom edukacji Norwegia na 1 miejscu od 6 lat Polska na 37. pozycji (1 pozycja w dół) za Czechami i Węgrami; przed Estonią, Słowacją, Litwą

3 Dwa aspekty globalnego kryzysu wodnegoWoda dla życia – woda jako prawo człowieka Woda dla gospodarstw domowych - niedobór wody zagrożeniem dla rozwoju

4 Tematyka Raportu HDR 2006 Kryzys wodno – sanitarnyWoda i jej konsumpcja Niedobór urządzeń sanitarnych Woda i zagrożenia Woda i rolnictwo Międzynarodowe zbiorniki wodne

5 Problem niedoboru wodyNa świecie jest wystarczająco dużo wody, aby potrzeby wszystkich ludzi na świecie zostały zaspokojone. Dlaczego niedobór wody pozostaje problemem? Dostęp do wody w poszczególnych częściach krajów oraz między krajami jest nierównomierny. Niedobór wody w wielu przypadkach jest spowodowany i wzmacniany przez nieodpowiednie zarządzanie.

6 Kryzys wodno – sanitarny a Milenijne Cele RozwojuOgraniczyć o 235 mln liczbę ludzi bez dostępu do wody pitnej Cel nie zostanie osiągnięty do 2015 roku bez większych działań W 2015 roku 800 mln ludzi nie będzie miało dostępu do wody Ponad 2 miliardy ludzi nie będzie miało dostępu do urządzeń sanitarnych

7 Brak dostępu do czystej wodyPonad miliard ludzi w krajach rozwijających się nie ma dostępu do nawet najmniejszej ilości wody pitnej

8 Brak dostępu do czystej wodyŚrednio, ludzie żyjący w Stanach Zjednoczonych i w Europie, zużywają 575 litrów wody dziennie. W Mozambiku 10.

9 Brak dostępu do czystej wodyNajbiedniejsi płacą najwięcej 1 m3 0,7 USD w Nowym Jorku, 1 m3 1,8 USD w Londynie, 1 m3 0,81 USD w Polsce, 1 m3 3,2 USD w Akrze (Ghana), 1 m3 5,7 USD w Barranquilli (Kolumbia)

10 Kryzys ponad miliarda najbiedniejszych ludzi na świeciePonad 1,8 mln dzieci każdego roku umiera na skutek biegunki (dziennie 4900 dzieci) Zgonów spowodowanych biegunką w roku 2004 było o sześć razy więcej niż zgonów spowodowanych konfliktami zbrojnymi w latach 90-tych. Lack of access to water and sanitation has a negative impact on child mortality, health, education, achieving gender equity goals, economic performance and a host of other developmental benchmarks. Diarrohoea is the second biggest killer of children causing more than 1 million death in 2004. Globally, diarrohea kills more people than tuberculosis or malaria. Five times as many children die of diarrohea as of HIV/AIDS.

11 Kryzys ponad miliarda najbiedniejszych ludzi na świecieDzieci tracą co roku 443 mln dni szkolnych z powodu chorób przenoszonych przez wodę. Miliony kobiet spędzają do czterech godzin dziennie gromadząc wodę. W każdej minucie prawie połowa ludzi w krajach rozwijających się cierpi z powodu chorób spowodowanych brakiem dostępu do wody i urządzeń sanitarnych. Lack of access to water and sanitation has a negative impact on child mortality, health, education, achieving gender equity goals, economic performance and a host of other developmental benchmarks. Diarrohoea is the second biggest killer of children causing more than 1 million death in 2004. Globally, diarrohea kills more people than tuberculosis or malaria. Five times as many children die of diarrohea as of HIV/AIDS.

12 Historycznie… 200 lat temu biegunka i dur brzuszny w Londynie, Nowym Jorku i Paryżu. Wzrost gospodarczy nie zmieniał wskaźników śmiertelności dzieci. Skuteczne reformy w sektorze wodno – sanitarnym.

13 Woda i urządzenia sanitarne: koszt niedofinansowaniaPonad 1 milion ludzkich istnień może zostać uratowanych w ciągu najbliższej dekady. Osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju przyniosłoby 38 miliardów USD, z czego 15 krajom Afryki na południe od Sahary.

14 Woda i urządzenia sanitarne: koszt niedofinansowaniaZwrot z każdego dolara zainwestowanego w wodę i urządzenia sanitarne wynosi 8 dolarów. Sektor wodno-sanitarny jest znacznie niedofinansowany. Średnio inwestycje w wodę i urządzenia sanitarne nie przekraczają 0,5% PKB. W Etiopii budżet przeznaczany na zbrojenia jest 10 razy wyższy niż na wodę i urządzenia sanitarne. W Pakistanie 47 razy wyższy.

15 Urządzenia sanitarne - fakty…2,6 miliarda ludzi – połowa populacji krajów rozwijających się – nie ma dostępu do urządzeń sanitarnych. Średnio tylko 1 osoba na 3 w Azji Południowej i w Afryce na południe od Sahary ma dostęp do sanitariatów. W Etiopii 1 osoba na 7.

16 Urządzenia sanitarne - fakty…Dostęp do urządzeń sanitarnych ogranicza śmiertelność dzieci o 1/3 Jeżeli urządzenia sanitarne mają tak wielki wpływ na rozwój, to dlaczego ich deficyt pozostaje tak wielki?

17 Dlaczego deficyt urządzeń sanitarnych pozostaje tak wielki?Bariery prawne – kryzys sanitarny rzadko znajduje miejsce w agendzie politycznej kraju. Przyzwyczajenia – w gospodarstwach domowych przywiązuje się zwykle większą wagę do dostępu do wody, niż do urządzeń sanitarnych.

18 Dlaczego deficyt urządzeń sanitarnych pozostaje tak wielki?Dostęp jako sprawa prywatna, nie społeczna odpowiedzialność Ubóstwo – niemal 1,4 miliarda ludzi niemających dostępu do sanitariatów żyje za mniej niż 2 dolary dziennie Brak równouprawnienia płci

19 Zalecenia Dostęp do wody uznać za podstawowe prawo człowieka i wcielać je w życie – minimum 20 l/dzień Opracować krajowe strategie walki z kryzysem wodno – sanitarnym Zwiększyć pomoc międzynarodową Opracować Globalny Plan Działań

20 Zalecenia Strategii IWRM (Integrated Water and Resources Management)Opracować krajowe strategie uwzględniające sposoby wyceny i alokacji Ograniczyć subsydia i zmienić politykę cenową, uwzględniać potrzeby najbiedniejszych rolników „Make polluters pay” Wprowadzić system monitoringu i regulacji wód gruntowych

21 Globalne ocieplenie – problem do przewidzeniaZmiany klimatyczne zwiększają prawdopodobieństwo głodu, pogłębiają nierówności społeczne i degradują środowisko Brak bezpieczeństwa wodnego może doprowadzić do wzrostu głodu – do 2080 roku o mln Produkcja żywności w krajach Afryki na południe od Sahary może spaść do 2080 aż o 25% Zbyt mało Krajowych Strategii Walki z Ubóstwem, które uwzględniają wyzwania zmian klimatycznych

22 Zarządzanie wodą w rolnictwieWiększość ludzi cierpiących głód zamieszkuje obszary wiejskie Rolnictwo jest często najbardziej wodo-chłonnym sektorem Woda w rolnictwie kluczowa dla rozwoju społecznego

23 Wody transgraniczne Woda jest źródłem społecznych współzależnościWoda jest źródłem konfliktów i współpracy międzynarodowej Wyzwania: zastąpić działania jednostronne współpracą wielostronną rozwój społeczny w centrum współpracy transgranicznej

24 Międzynarodowe zbiorniki wodne a rozwój społeczny263 międzynarodowych dorzeczy na świecie 145 krajów dzieli dorzecza Azerbejdżan, Chorwacja, Litwa, Słowacja, Ukraina i Uzbekistan czerpią od 50 – 75% swojej wody z zagranicy Ponad 75% wody na Węgrzech, w Mołdowie, Serbii i Czarnogórze oraz Turkmenistanie pochodzi z zagranicy.

25 Warunki współpracy 37 konfliktów wodnych w ostatnich 50 latach, 30 z nich na Bliskim Wschodzie 200 wynegocjowanych umów w ostatnich 50 latach

26 Raport HDR 2006 dostępny jest na stronach: http://www. undp. org