1 Recyrkulaty w hodowli rybCzy jest inna droga dla rozwoju akwakultury ? Ziemowit Pirtań – SPRŁ, Aqualedge, Pstrąg Tarnowo Nowa perspektywa dla sektora rybackiego – Opole, listopad 2016 r.

2 - połowy ryb dzikożyjących - akwakulturaAkwakultura a świat mln t - połowy ryb dzikożyjących akwakultura

3 Akwakultura a świat mln t Polska – ok 40 tys. ton…

4 Spożycie mięsa na świecieŁączne spożycie ryb na głowę przekracza o ponad 50% spożycie wieprzowiny !

5 Polska ?

6 Dlaczego akwakultura ? Aspekty zdrowotne i dietetyczneNajlepsze wykorzystanie pasz Najmniejsze zużycie wody ! Dodatni bilans emisji CO2, zerowa emisja metanu Najniższe obciążenie biogeniczne

7 Akwakultura dzisiaj Tradycyjna - ekstensywna Tradycyjna – intensywnaNowoczesna intensywna tys. ha, - ok 2 tys. podmiotów, - ok 200 gospodarstw profesjonalnych, - ok 200 farm pstrągowych, - ok 50 wylęgarni ryb, - kilka obiektów jesiotrowych, - kilkanaście nowoczesnych obiektów pstrągowych, - kilka hodowli suma afrykańskiego, - hodowla tilapii, - hodowla łososia.

8 Akwakultura jutro ? Tradycyjna - ekstensywna Tradycyjna – intensywnaNowoczesna intensywna - niezbędne duże powierzchnie do rozwoju produkcji, - bardzo wysoki koszt prac ziemnych i budowlanych, - najniższy wskaźnik produkcji z ha i zwrotu z inwestycji, - ogromne ryzyko epizootyczne i presji drapieżników, - stosunkowo małe możliwości wzrostu przez unowocześnienie, - duże ryzyko epizootyczne, - wysoki koszt prac budowlanych i ziemnych, - brak „dobrych miejsc”, - stosunkowo niski wskaźnik produkcji z ha i zwrotu inwestycji, - coraz większa niestabilność warunków fizykochemicznych wód - najkorzystniejszy wskaźnik produkcji z ha i dobry zwrotu z inwestycji, - największe możliwości optymalizacji warunków i minimalizacji ryzyka, - najniższe obciążenie kosztami pracy na jednostkę produkcji, - duże skomplikowanie technologiczne i zapotrzebowanie na specjalistów, - dowolność w lokalizacji, najmniejsze potrzeby wodne i powierzchniowe,

9 Jakie gatunki ? Karp – 17 000 – 20 000 ton Pstrąg 17 000 -18 000 tonPotencjał produkcyjny: Karp – – ton Pstrąg ton Inne ryby karpiowate ok ton Jesiotr – ton Sum Afrykański 500 – 600 ton Łosoś - ? – ton Tilapia – 300 – ton Nowe gatunki ??? Sandacz, Węgorz, Miętus, Sieja, inne…

10 Potencjał rozwoju wzrost produkcji = recyrkulacja Perspektywy rynkoweZasoby Wiedza i technologia wzrost produkcji = recyrkulacja

11 Recyrkulaty… To hodowla ryb w obiegu wody całkowicie lub częściowo zamkniętym, w którym następuje ciągła rotacja wody poddawanej procesom oczyszczenia, uzdatniania i kontroli parametrów fizycznych i chemicznych. Warunki fizykochemiczne wody w obiegach recyrkulacyjnych są dostosowane dla potrzeb konkretnego gatunku, w celu zapewnienia optymalnych warunków rozwoju ryb. Procesy technologiczne i ich obsługa projektowane są w sposób ergonomiczny dla pracowników, a także w maksymalnym stopniu zautomatyzowany i umożliwiający monitoring. Recyrkulacja to jedyna alternatywa dużego wzrostu produkcji przy ograniczonych zasobach wodnych

12 ZALETY Oszczędność miejsca, duża dowolność lokalizacji,Najmniejsze zapotrzebowanie na wodę, Najmniejsze wymagania co do jakości wody, Pełna kontrola procesów produkcyjnych, Najmniejsze ryzyko epizootyczne, Możliwość redukcji innych czynników ryzyka, Niezależność od aury, jakości sezonu czy anomalii, Możliwość wykluczenia sezonowości produkcji, Możliwość adaptacji układu dla innych gatunków, Możliwość pełnej automatyzacji pracy i monitoringu, Największy stopień „panowania” nad produkcją…

13 WADY Duży stopień skomplikowania technologicznego,Duże zapotrzebowanie na wiedzę, specjalistów, Duży koszt transferu wiedzy, Duże ryzyko awarii / koszt zabezpieczenia, Trudne zwalczanie parazytów i chorób, Stabilność złoża biologicznego,

14 Technologia Schemat technologii Hodowla Uzdatnianie OczyszczanieSterylizacja Uzdatnianie pompowanie

15 Technologia Mechaniczne Biologiczne Oczyszczanie wodysita, mikrosita, filtry mecana, filtr cząsteczkowy (żwir, keramzyt, chalcedonit, itp. martwe strefy, upusty dolne, Biologiczne Bioreaktory z wypełnieniem czynnym: keramzyt, złoże fluidalne (RK Plast, 2Hplast), filtron, lewapor, Laguny, strefy oczyszczające, Złoża statyczne (żwir, glinki), System korzeniowy roślin (aquaponika),

16 Technologia Sterylizacja Promieniowanie UV OzonowanieSterylizacja elektromagnetyczna Uzdatnianie Przewietrzanie, redukcja CO2 Napowietrzanie, Natlenianie, przetlenianie,

17 Technologia Hodowla Baseny typu „race ways”, Baseny rotacyjne,Sadze w kanałach, Sadze w stawach (staw w stawie), Technologie recyrkulacji mogą mieć różny stopień zaawansowania, mogą łączyć różne typy urządzeń i różne formy hodowli. Mogą być obiektami budowanymi o podstaw lub adaptowanymi na istniejących, tradycyjnych obiektach stawowych.

18 Przykładowe zastosowaniaHodowla ryb łososiowatych race-ways

19 Przykładowe zastosowaniaHodowla ryb łososiowatych race-ways Odprowadzalnik 2 bioreaktor Basen hodowlany Odprowadzalnik 1 mikrosito doprowadzalnik CO2 Pompa wirowa Natlenianie Przewietrzanie Pompa mamucia

20 Przykładowe zastosowaniaHodowla ryb ciepłolubnych

21 Przykładowe zastosowaniaHodowla ryb – „staw w stawie” Kolektor słoneczny O2 Dotlenianie Pompa zawracająca Mnich spustowy Sadz hodowlany Przewietrzanie

22 Niuanse Idea biofiltracjiIstotą biofiltracji jest redukcja szkodliwych frakcji azotowych, Szkodliwość amoniaku, azotynów czy azotanów zależy od wrażliwości gatunku i parametrów fizykochemicznych wody, Częściowa wymiana wody znacznie upraszcza proces biofiltracji, Hodowla w niższych temperaturach utrudnia pełną denitryfikację – co wiążę się z potrzebą rozbudowy biofiltrów lub częściową wymianę wody.

23 Separacja osadów stałychNiuanse Separacja osadów stałych Metody sedymentacyjne, filtry statyczne Mikrosita Filtry mecana Prasy do osadu

24 Niuanse Złoża bioreaktorów

25 Niuanse Kształt bioreaktorów Złoże typu lewapor Złoże typu RK-plastŹródło: K. Grecki

26 Niuanse Pompy klasyczne Pompy śmigłowe Pompy mamucie (lewarowe)„Napęd recyrkulatu” Pompy klasyczne Pompy śmigłowe Pompy mamucie (lewarowe)

27 Natlenianie, napowietrzanie,Niuanse Natlenianie, napowietrzanie, Dmuchawy boczno-kanałowe Dmuchawy Roots Zbiorniki z tlenem ciekłym Wytwornice tlenu Dyfuzory, membrany Pompy mamucie, studnie wietrzące Stożki tlenowe, kolumny tlenowe U – rury Wszelkie wariacje powyższych rozwiązań Pompy mamucie (lewarowe)

28 Czy to jedyna droga ? W dobie kurczących się zasobów wodnych i potrzebie redukcji ryzyka hodowla ryb w systemach recyrkulowanych wydaje się jedyną drogą do osiągnięcia wzrostu produkcji Najwięcej dużych obiektów hodowlanych w systemach RAS mieści się w Chinach, które są niedoścignionym liderem w produkcji w akwakulturze…

29 Dziękuję za uwagę _______________________________________Ziemowit Pirtań – Rzeszów, październik 2016 r.