1 Redagowanie przypisów bibliograficznych Dokumenty elektroniczne
2 NORMA Norma PN-ISO 690-2: 1999 Informacja i dokumentacjaNORMA Norma PN-ISO 690-2: 1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części.
3 DOKUMENT ELEKTRONICZNY dokument istniejący w postaci elektronicznej, dostępny za pośrednictwem techniki komputerowej
4 DOKUMENTY DRUKOWANE A DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Dokument elektroniczny v może przypominać publikację drukowaną (wydawnictwo zwarte, wydawnictwo ciągłe, artykuł lub rozdział) v cechy fizyczne właściwe publikacjom drukowanym nie zawsze występują w publikacjach elektronicznych (istnienie tomów, zeszytów i stronic jest konieczne w postaciach drukowanych, lecz nie elektronicznych)
5 v ma swoją specyficzną postać: program komputerowy baza danych pliki rekordy istniejące w formie czytelnej dla komputera o dostępne w trybie online o na płycie CD-ROM o dyskietce o innym elektronicznym nośniku informacji
6 v powstały nowe rodzaje dokumentów, które nie mają odpowiedników drukowanych: grupy i listy dyskusyjne bazy danych strony WWW
7 Dokumenty elektroniczne dzielimy na: - zapisane na nośniku fizycznym – dostęp lokalny (dysk, CD-ROM, dyskietka) - nie zapisane na nośniku fizycznym – dostęp zdalny (Internet)
8 Dokumenty elektroniczne dostępne poprzez Internet mogą nie zawierać: imion i nazwisk twórców - dat powstania dokumentów - nazwy miejsca, gdzie powstały albo często zmieniają adres znikają ulegają znacznym zmianom
9 OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH DO DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH Podstawa opisu Kolejność elementów opisu Język i pisownia Transliteracja Skróty Wyróżnienia graficzne i interpunkcja Uzupełnienia i sprostowania
10 POSZCZEGÓLNE ELEMENTY OPISU v poszczególne elementy opisu bibliograficznego przypisów bibliograficznych do dokumentów elektronicznych są bardzo podobne do przypisów bibliograficznych do dokumentów drukowanych v kolejność ułożenia tych elementów może być jednak różna
11 Odpowiedzialność główna v w elemencie Odpowiedzialność główna można podawać nazwę redaktora v wtedy po nazwisku zaleca się podawanie w nawiasie okrągłym skrótu red np.: Suchodolski Bogdan (red.) osoba (autor indywidualny) ciało zbiorowe (autor korporatywny)
12 Tytuł i dodatki do tytułu (npTytuł i dodatki do tytułu (np. podtytuł) Typ nośnika v typ nośnika elektronicznego należy podawać w nawiasach kwadratowych po tytule v zaleca się stosowanie następujących określeń: [online] [CD-ROM] [dyskietka]
13 v określając typ nośnika, można sprecyzować typ publikacji [baza danych online] [wydawnictwo ciągłe online] [program komputerowy na dyskietce] [poczta elektroniczna]
14 Odpowiedzialność drugorzędna Oznaczenie wydania v określenia oznaczenia wydania: wydanie wersja aktualizacja albo wydanie przejrzane kolejna aktualizacja (np. trzecia aktualizacja) v jeżeli w dokumencie elektronicznym występuje więcej niż jedno oznaczenie wydania, należy podawać zarówno oznaczenie wydania, jak i np. wersji w kolejności podanej w źródle np. : wyd. 5, wersja 3.5 v wyrażenia oznaczające wydania i ich kolejność porządkową należy skracać
15 Miejsce wydania (produkcji) v w dokumentach elektronicznych dostępnych wyłącznie poprzez sieć dopuszcza się pomijanie miejsca wydania, jeżeli tego elementu nie można ustalić na podstawie innych informacji zawartych w źródle; w takich przypadkach należy jednak podawać lokalizację dokumentu w sieci np.: Dostępny w Internecie: Dostępny w World Wide Web: Nazwa wydawcy (producenta) Rok wydania
16 Daty (wydania, aktualizacji/nowelizacji, dostępu) v datę wydania należy zapisywać tak jak podano w źródle, ale rok zawsze cyframi arabskimi v daty mogą obejmować dzień, miesiąc, rok i czas dnia np.: stycznia 2001; 14:04:28 EST lub
17 Data wydania v daty, które są znane, lecz nie występują w dokumencie ani w dokumentacji towarzyszącej zaleca się podawać w nawiasach kwadratowych v jeżeli dokument elektroniczny ukazywał się przez pewien okres i jego ukazywanie się jest zakończone (baza danych, wydawnictwo ciągłe typu online), zaleca się podawanie dat początkowej i końcowej np.: styczeń 2000–grudzień v jeżeli daty te nie występują na pierwszych ekranach lub w dokumentacji, zaleca się podawanie dat najwcześniejszej i najpóźniejszej pozycji w dokumencie, jeżeli te daty są znane
18 v jeżeli dokument elektroniczny ukazuje się przez pewien okres i jego ukazywanie się nie jest zakończone, należy podać datę początkową uzupełnioną łącznikiem i jedną spacją np.: luty v jeżeli początkowej daty nie ma, zaleca się podawanie daty najwcześniejszej pozycji w dokumencie, jeżeli ta data jest znana v jeżeli daty wydania nie można określić na podstawie źródła należy w jej miejsce wpisać datę copyright
19 v jeżeli brak daty copyright i nie ma żadnych innych wiarygodnych wskazań dotyczących wydania dokumentu elektronicznego należy podać wyrażenie [data nieznana] v jeżeli data wydania jest nieznana, w takich przypadkach należy podawać datę dostępu ujętą w nawiasy kwadratowe np.: [dostęp: 3 stycznia 2001] [dostęp: ]
20 Data aktualizacji / nowelizacji v dokumenty elektroniczne mogą być aktualizowane lub nowelizowane pomiędzy wydaniami lub wersjami v dokument można aktualizować w celu poprawienia błędów lub w innym celu związanym z eksploatacją nawet, jeśli został już zamknięty i nie dodaje się nowych rekordów v należy po dacie publikacji podawać datę aktualizacji lub nowelizacji stosując wyrażenia podane w źródle np.: aktualizowany w styczniu lub znowelizowany 1 marca 1997
21 Data dostępu v dokumenty online podlegające zmianom - w razie braku wiarygodnych dat w źródle lub dokumentacji, należy podawać datę, kiedy dokument był rzeczywiście przeglądany, ujmując ją w nawiasy kwadratowe v datę dostępu należy poprzedzić wyrażeniem dostęp: np.: [dostęp: 5 marca 2001] [dostęp: ]
22 Seria Uwagi Opis fizyczny dokumentu elektronicznego v zaleca się podawanie informacji opisującej format dokumentu lub liczbę i typ jednostek fizycznych związanych z dokumentem np.: dysk optyczny (CD-ROM; 12 cm) Materiał towarzyszący v można podawać informację o załączonych podręcznikach, kasetach dźwiękowych v należy informację tę poprzedzić wyrażeniem Materiał towarzyszący: np.: Materiał towarzyszący: podręcznik
23 Wymagania systemowe v zaleca się podawanie informacji dotyczących specyficznej marki i modelu komputera, na którym dokument ma być uruchomiony v zaleca się podanie wielkości wymaganej pamięci v zaleca się podanie nazwy i wersji systemu operacyjnego v zaleca się podanie wymagań dotyczących oprogramowania v zaleca się podanie rodzaju i cech wymaganych bądź zalecanych urządzeń peryferyjnych
24 v zaleca się poprzedzanie informacji o wymaganiach systemowych wyrażeniem: Wymagania systemowe np.: Wymagania systemowe: IBM PC; Windows 95 lub nowsze; przeglądarka Internet Explorer 4.0; karta graficzna; czytnik CD-ROM.
25 Częstotliwość publikacji v zaleca się podawanie częstotliwości aktualizacji np.: aktualizacja tygodniowa aktualizacja roczna ciągle aktualizowany
26 Warunki dostępu v należy podać lokalizację dokumentu w sieci npWarunki dostępu v należy podać lokalizację dokumentu w sieci np.Dostępny w Internecie: Dostępny w World Wide Web: ISBN i ISSN
27 ZASADY OPISU POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH Elektroniczne wydawnictwa zwarte Artykuły w elektronicznych wydawnictwach zwartych Elektroniczne wydawnictwa ciągłe – całość wydawnictwa ciągłego Artykuły w wydawnictwach ciągłych *
28 Elektroniczne wydawnictwa zwarte Budowa opisu – książka w Internecie: Autor/redaktor. Tytuł. [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany.
29 Przykład: GASPARSKI, Wojciech (red. ), DIETL, Jerzy (red. )Przykład: GASPARSKI, Wojciech (red.), DIETL, Jerzy (red.). Etyka biznesu w działaniu. [online]. Warszawa, [dostęp: 15 stycznia 2004]. Dostępny w Internecie: BRODZIAK, Andrzej. Gwiazdy i ty. [online]. [dostęp: 15 stycznia 2004]. Dostępny w Internecie:
30 Budowa opisu – książka na płycie CD-ROM: Autor/redaktor. TytułBudowa opisu – książka na płycie CD-ROM: Autor/redaktor. Tytuł. [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany.
31 Przykład: KOPALIŃSKI, WładysławPrzykład: KOPALIŃSKI, Władysław. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. [CD-ROM]. Wersja Łódź: PRO-media CD, ISBN DĄBROWSKI, Mirosław (red.), OLKUŚNIK, Magdalena (red.). Egipt. [CD-ROM]. Kraków: Fogra Multimedia, *
32 Artykuły w elektronicznych wydawnictwach zwartych Budowa opisu – artykuł w wydawnictwie zwartym na płycie CD-ROM: Autor artykułu. Tytuł artykułu. W: Tytuł dokumentu macierzystego. [Typ nośnika]. Odpowiedzialność drugorzędna dokumentu macierzystego. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany.
33 Przykład: Panteon bogów egipskich. W: Egipt. [CD-ROM]. RedPrzykład: Panteon bogów egipskich. W: Egipt. [CD-ROM]. Red Mirosław Dąbrowski, Magdalena Olkuśnik. Kraków: Fogra Multimedia, 1999.
34 Budowa opisu – artykuł w wydawnictwie zwartym dostępny w Internecie: Autor artykułu. Tytuł artykułu. W: Tytuł dokumentu macierzystego. [Typ nośnika]. Odpowiedzialność drugorzędna dokumentu macierzystego. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany.
35 Przykład: Wiosna Ludów (1848-1849)Przykład: Wiosna Ludów ( ). W: Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna. [online] [dostęp: 12 marca 2004]. Dostępny w Internecie: *
36 Elektroniczne wydawnictwa ciągłe – całość wydawnictwa Budowa opisu – wydawnictwo ciągłe dostępne w Internecie: Tytuł wydawnictwa ciągłego. Typ nośnika. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany.
37 Przykład: Wiedza i Życie. [online]. Warszawa. 1910-Przykład: Wiedza i Życie. [online]. Warszawa Ostatnia aktualizacja :17. [dostęp: 20 listopada ]. Miesięcznik. Dostępny w Internecie: ISSN *
38 Artykuły w wydawnictwach ciągłych Budowa opisu – artykuł w wydawnictwie ciągłym dostępny w Internecie: Autor artykułu. Tytuł artykułu. W: Tytuł wydawnictwa ciągłego. [Typ nośnika]. Wydanie (rok). Oznaczenie zeszytu/numeru. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Numer znormalizowany.
39 Przykład: BOREK, Piotr. Literatura staropolska w InterneciePrzykład: BOREK, Piotr. Literatura staropolska w Internecie. W: Konspekt. [online] nr 7. [dostęp: 12 lutego ]. Dostępny w World Wide Web: ISSN
40 Opis publikacji istniejącej samoistnie w Internecie Budowa opisu: Autor.Tytuł pracy. [Typ nośnika]. Data wydania. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Przykład: SZULCZEWSKI, Grzegorz. Etyczna ekonomia w ujęciu Petera Koslowskiego. [online]. [dostęp: 13 lutego 2004]. Dostępny w World Wide Web:
41 Opis wortalu Budowa opisu: Autor. Tytuł wortalu. [Typ nośnika]Opis wortalu Budowa opisu: Autor. Tytuł wortalu. [Typ nośnika]. Data wydania. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu. Przykład: AKADEMIA PEDAGOGICZNA (Kraków). Wirtualna historia książek i bibliotek. [online]. Ostatnia aktualizacja [dostęp: 13 lutego 2004]. Dostępny w World Wide Web:
42 Jeżeli do tych samych źródeł elektronicznych prowadzi czytelnika kilka ścieżek, należy wybrać najprostszą z nich