1

2 ŚREDNIOWIECZE Średniowiecze jest epoką obejmującą aż 1000 lat (od V do XV wieku), przez co bardzo zróżnicowaną. Jest to okres bardzo długi, w którym wiele się działo. Średniowiecze zasadniczo wpłynęło na późniejszą literaturę, naukę i sztukę.

3 TEATR Teatr jest to miejsce, w którym odbywają się teatralne przedstawienia. W historii jest to miejsce, w którym sztuki były wystawiane w różnorodny sposób. Najstarszy teatr, pochodzący ze starożytnych czasów to teatr grecki oraz rzymski. W teatrze wystawiane są spektakle - występy aktorów "na żywo", przed zgromadzoną publicznością.

4 TEATR ŚREDNIOWIECZNY Teatr średniowieczny wywodzi się od teatru antycznego. Jego elementy zachowały się i przeniknęły do średniowiecza, w uroczystościach dworskich i kościelnych, oraz turniejach rycerskich, a także - przede wszystkim - w ludowej tradycji podtrzymywanej przez wędrownych sztukmistrzów Teatr średniowieczny przybliżał wydarzenia biblijne i prawdy wiary ludziom, którzy nie potrafili czytać. Najważniejszą formą teatru średniowiecznego było misterium. Misteria były wystawiane na Wielkanoc i dotyczyły męki oraz zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Postacie kobiece grali w nich mężczyźni. Początkowo posługiwano się wyłącznie tekstem z Pisma Świętego, później zaczęto dodawać inne teksty. Z czasem wykształciły się również jasełka i przedstawienia związane z innymi ważnymi świętami chrześcijańskimi. Zaczęto do nich dodawać również sceny zabawne, tak powstały moralitety, czyli poważno-komediowe przedstawienia mające na celu ukazać ludzkie grzechy i błędy, oraz zmotywować człowieka do poprawy. Często wykorzystywano motyw everymana, czyli człowieka przedstawiającego typowe cechy danej grupy społecznej.

5 MISTERIUM

6 TURNIEJE RYCERSKIE

7 WĘDROWNI SZTUKMISTRZE

8 PANTOMIMY

9 JASEŁKA

10 ORATORIA

11 MORALITETY

12 TEATR ANGIELSKI Początki średniowiecznego teatru ang. Wiążą się z tradycją łac. teatru liturgicznego, który w XIV i XV-wiecznej Anglii przekształcił się w cykle misteriów, obok nich pojawiły się z czasem moralitety i - już świeckie farsy; pierwsze przedstawienia odbywały się w kościołach (aktorami byli duchowni), z czasem przeniosły się na wolne powietrze (pochody, korowody ze zbudowaną na wozie ruchomą sceną i aktorami-amatorami, którymi byli mieszczanie); na pocz. XVI w. istniało już kilka zawodowych grup aktorskich, z których rozwinął się teatr elżbietański; pierwszy stały teatr (The Theatre) powstał i dał początek ogromnemu rozkwitowi życia teatralnego w Londynie; do końca XVI w. zbudowano na obrzeżach miasta szereg stałych scen o charakterystycznej dla teatru elżbietańskiego kolistej konstrukcji (m.in. The Curtain, The Rose, The Swan, szekspirowski The Globe)

13 TEATR POLSKI Początki polskiego teatru sięgają średniowiecza, w którym rozwijał się teatr religijny. W zbiorze modlitw odnalezionym w Krakowie zapisane zostały scenariusze widowisk pochodzących z przełomu XII i XIII wieku. Najstarszym zachowanym zapisem na potrzeby widowiska obrzędowego w języku polskim jest Skarga umierającego (kopia z około 1470) Widowiska religijne inscenizowano w kościołach, potem na placach publicznych, były odgrywane przez diakonów i kleryków, z czasem przez pobożnych mieszczan i żaków. Formy teatralne wywodziły się więc z mszy i procesji. Wysoki poziom teatralny reprezentują oficja. Istotne w nich były specjalne kostiumy oraz starannie dobrane kwestie. Widowisko takie rozpoczynało się śpiewem chóru kanoników, następnie śpiewał kantor. Potem następował dialog pomiędzy duchownymi i chłopcami odgrywającymi role aniołów. W spektaklu tym brały też udział kobiety, które wcielały się w role Marii. Rzadkie natomiast były w Polsce misteria.

14 TEATR im.JULIUSZA SŁOWACKIEGO w KRAKOWIE

15 BALLADA W ŚREDNIOWIECZUTo jeden z wielu gatunków muzycznych. Początki ballady sięgają średniowiecza i muzyki dworskiej. Ballady śpiewane były przez trubadurów przy akompaniamencie zespołu lub instrumentu. Często były bardzo rozbudowane i zawierały setki wersów. Najczęściej snuły epicką opowieść o miłości lub wielkich czynach.

16 BALLADY ŚREDNIOWIECZNE

17 MUZYKA DWORSKA

18 TRUBADURZY

19 Cała sztuka średniowiecza wyraźnie naznaczona jest religijnością, której główną inspiracją było Pismo Święte. Dzięki tej epoce szczególnie rozwinęły się wówczas muzyka, teatr, malarstwo sztuka i architektura, którymi możemy zachwycać się do dzisiaj. Dzieła i budowle związane w jakiś sposób z Kościołem: klasztory i katedry zachwycają przebogatym wystrojem i zdumiewały wielkością. Średniowiecze to okres, któremu wiele zawdzięcza współczesna epoka

20 KONIEC

21 PRZYGOTOWAŁY: KAROLINA KAZEK MONIKA KOWALCZYK KATARZYNA GŁAZ KLAUDIA ROJEK Bibliografia: