1 Średniowieczna historia Działdowa

2 Na terenie obecnego Działdowa od X do XIV wieku zamieszkiwało pewne pruskie plemię – Sasinowie. Obszar, jaki zajmowali określano mianem Ziemi Sasińskiej, a była ona częścią Puszczy Galindzkiej. Od 1340 roku rozpoczęła się budowa zamku warownego, w przeciągu kilku lat zbudowano pierwszą część zwaną Dużym Domem. Właśnie u stóp tego zamku powstała rzemieślnicza osada, która z rąk Ludolfa Koninga Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego otrzymała 13 sierpnia 1344 roku prawa miejskie i nazwę Soldov. Nadano także miastu herb prezentujący postać jego patronki – św. Katarzyny.

3 Zamek warowny

4 Herbem Działdowa jest postać św. Katarzyny stojącej w gotyckim portalu. W prawej ręce, skierowanej ku górze, trzyma wycinek koła tortur, a w lewej, opuszczonej w dół, oparty o podłoże miecz. Po obu stronach portalu znajdują się tarcze rycerskie podzielone na 12 pól w czerwono-białą szachownicę

5 W 1391 roku miasto otoczono murami obronnymi. W tym czasie doszło do wykształcenia się samodzielnych jednostek organizacyjno-gospodarczych: zamku z podzamczem oraz miasta Budowa grobli na rzece Nidzie w roku 1480 udostępniła mieszkańcom Działdowa możliwość korzystania z jeziora (nazwanego Zalewem Kisińskim). Budowa grobli na rzece Nidzie w roku 1480 udostępniła mieszkańcom Działdowa możliwość korzystania z jeziora (nazwanego Zalewem Kisińskim).

6 Kilkadziesiąt lat później Działdowo znalazło się w granicach Prus Książęcych i stało się lennem króla polskiego. Granice zostały otwarte, dzięki czemu działdowscy kupcy oraz rzemieślnicy mogli swobodnie handlować z Mazowszem. Na działdowskim zamku w czasie Potopu Szwedzkiego rezydował król Szwedzki Karol X Gustaw.

7 Karol X Gustaw

8 Pod miastem przy drodze prowadzącej do Dworu Książęcego odbywały się jarmarki bydlęce należące do największych w całym Królestwie Pruskim. Pod koniec XVIII wieku w mieście wybuchł wielki pożar paląc je niemal doszczętnie. Po pożarze ocalało jedynie kilkanaście domów i kamienic, Brama Polska, Zamek z podgrodziem, a także przedmieścia Działdowa – Rybaki, Wola, Kolonia.

9 W XVI wieku epidemie dżumy zabiły jego mieszkańców, a wielki pożar który wybuchł 1 lipca 1794 roku strawił w ogniu większość zabudowań. Podczas pierwszej wojny światowej miały tu miejsce walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i niemieckimi, a w 1915 roku miasto było wielokrotnie bombardowane przez samoloty rosyjskie. W czasie drugiej wojny światowej, na terenie koszar wojskowych przy ul. Grunwaldzkiej, hitlerowcy prowadzili obóz pracy i zagłady.

10 POCZĄTKI MIASTA DZIAŁDOWO oraz HISTORIA ZAMKU KRZYŻACKIEGO

11 Działdowo zostało założone na początku XIV wieku. Lokacja nastąpiła na ziemi sasińskiej, którą bez powodzenia próbowali sobie podporządkować książęta polscy, a ostatecznie podbił zakon krzyżacki. Wykopaliska z 1983 roku wskazywały na osadnictwo pruskie na tym terenie już w XI i XII wieku.

12 Położenie przygraniczne oraz przyczyny polityczne stały się powodem do zaciekłych walk między państwami. W 1410 roku król Polski Władysław II Jagiełło na krótko zdobył Działdowo, podobnie miasto było nękane przez wojska polskie w 1414 i 1422 roku. W 1466 po wojnie trzynastoletniej miasto pozostało w granicach Prus Książęcych, które z kolei w latach 1525–1657 stanowiły polskie lenno.

13 Ukształtował się samorząd miejski z burmistrzem i radą miejską, a wskutek reformy administracyjnej Działdowo otrzymało status starostwa. Utraciło go w 1752 roku, już w ramach Królestwa Prus, na rzecz Nidzicy. W 1871 jako część Królestwa Prus miasto weszło w skład zjednoczonej II Rzeszy Niemieckiej.

14 Działdowo posiada prawa miejskie od 14 sierpnia 1344r. Tego dnia działdowianie obchodzą „Urodziny Działdowa”

15 Budowę zamku działdowskiego rozpoczęto w 1340 roku na sztucznie podwyższonym wzniesieniu. Niedaleko przyszłego zamku znajdowały się dwie osady rybackie: Soldov oraz Rybaki, a na potrzeby rozbudowy budowli ustanowiono kolejną, zwaną Wolą. W 1344 osadzie Soldov zostały nadane prawa miejskie oraz nazwa Soldav, a pięć lat później dokumentem lokacyjnym powiększono obszar miasta. Etymologia nazwy miasta nie została jak dotąd wyjaśniona.

16 Zamek otoczony był murem i fosą. Z trzech stron zamku broniły bagna, z czwartej zaś, rzeka Działdówka. Od strony podjazdu stały dwie wieże smukła, okrągła, na ośmiobocznej podstawie i masywna, czworoboczna, obok bramy. Do dnia dzisiejszego zachowało się południowo-zachodnie skrzydło zamku z pierwszej połowy XIV wieku - tzw. Dom Duży, z gotyckimi sklepieniami w piwnicach oraz obszerna sala stanowiąca dawniej refektarz i kaplicę. Zamek posiadał własne zaplecze gospodarcze - młyn, browar i folusz. Zamek był wyodrębnioną z obszaru miejskiego jednostką terytorialną, administracyjną i gospodarczą. W jego murach swoją siedzibę miał prokurator zakonny, a od 1383 roku wójt.

17 Rekonstrukcja założenia zamkowego w Działdowie wg stanu z I poł. XV

18 Zamek był stopniowo rozbierany, odnowiony pod koniec XIX wieku. Jeszcze raz uszkodzony podczas II wojny światowej. W ostatnich latach odbudowane zostało zachodnie skrzydło zamku wraz z dziedzińcem.Podstawę dla tego skrzydła stanowią zachowane piwnice z lochem dla więźniów i ścianami o grubości około 4 m. W tej części swoją siedzibę ma Urząd Miasta.

19 Odnowiona część zamku, w której znajduje się Urząd Miasta

20 Badania archeologiczne prowadzone na zamku w latach 1981-1989 ukazały bogatą przeszłość tego miejsca. W wyniku prac ziemnych wydobyto około 300 000 sztuk znalezisk ruchomych (głównie starożytnych).

21 Zabytki Działdowa

22 Koszary wojskowe

23 Ratusz

24 Zabytkowe kamienice

25 Zamek Krzyżacki

26 Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

27 Neogotycki Kościół Św. Wojciecha