1 Referat nr.9 PRÓŻNIA - metody wytwarzania i pomiaru Barbara Mikołajczyk Wydział GiG Grupa 4 Kraków, 06.06.2016r. www.agh.edu.pl

2 PRÓŻNIA Stan, który panuje w obszarze wypełnionym gazami lub parami rozrzedzonymi, gdy ich ciśnienie jest niższe od ciśnienia powietrza atmosferycznego źródło: www.odkrywcy.pl

3 NISKIE CIŚNIENIE CZY WYSOKA PRÓŻNIA? P – ciśnienie F – siła S – pole powierzchni ∆p – zmiana pędu cząsteczki ∆t – czas w jakim zmiana nastąpiła www.agh.edu.pl źródło: www.towidzimisie.com

4 RODZAJE PRÓŻNICIŚNIENIE [Pa] PRÓŻNIA TECHNICZNA10 5 -10 3 PRÓŻNIA NISKA-ŚREDNIA10 3 -10 -1 PRÓŻNIA WYSOKA (HV)10 -1 -10 -5 PRÓŻNIA ULTRA WYSOKA (UHV)10 -5 -10 -10 PRÓŻNIA EKSTREMALNIE WYSOKA (XHV)10 -10 -10 -15 PRZESTRZEŃ KOSMICZNA10 -4 -10 -15 Źródło: A. Hałas „Podstawy techniki próżni”

5 HISTORIA PRÓŻNI źródło: www.wikipedia.pl

6 źródło: www.fizyka.umk.pl / www.ogroddoswiadczen.pl

7 TWÓRCAWYNALAZEKROK Von GuerickePróżniowa pompa tłokowa1650 SprenglerPompa kroplowa1865 McLeodPróżniomierz kompresyjny1874 GaedePompa obrotowa olejowa1909 LangmuirPróżniomierz lepkościowy1913 GaedePompa molekularna1913 GaedePompa dyfuzyjna1915 BuckleyPróżniomierz jonizacyjny1916 Źródło: A. Hałas „Podstawy techniki próżni”

8 TWÓRCYWYNALAZEKROK Paul i SteinwedelSpektrometr kwadrupolowy1953 Van AttaPompa Rootsa1955 Lazerev i in.Pompa kriogeniczna1957 BeckerPompa turbomolekularna1958 HallPompa jonowosorpcyjna1958 McMahon i GiffordPompa krio i kriogenerator1960 GroszkowskiPróżniomierz jonizacyjny JG01966 Źródło: A. Hałas „Podstawy techniki próżni”

9 ZASTOSOWANIE – PO CO PRÓŻNIA?

10 Rodzaj procesu Zakres ciśnień realizacji procesu [Pa] Wytop próżniowy10 -3 ÷ 10 0 Spawanie wiązką elektronową10 -3 ÷ 10 5 Napylanie próżniowe10 -7 ÷ 10 -4 Topienie strefowe i wyciąganie kryształów w próżni 10 -4 ÷ 10 -1 Odgazowywanie cieczy10 -1 ÷ 10 3 Liofilizacja produktów żywnościowych10 1 ÷ 10 3 Liofilizacja produktów farmaceutycznych10 -2 ÷ 10 3 Produkcja żarówek10 -2 ÷ 10 2 Produkcja lamp elektronowych10 -5 ÷ 10 -2 Źródło: A. Hałas „Podstawy techniki próżni”

11 Podział pomp próżniowych Źródło: www.wikipedia.pl

12 pompy przepływowe przepompowują gaz ze zbiornika do atmosfery lub do innej pompy połączonej z jej wylotem pompy akumulacyjne magazynują pompowany gaz w wyniku zachodzących wewnątrz procesów sorpcji fizycznej lub chemicznej Źródło: A. Hałas „Podstawy techniki próżni”

13 Pompa olejowa rotacyjna wirnik łopatka sprężyna OLEJ Źródło: www.users.uj.edu.pl

14 Fazy cyklu pompowania Etap I Etap IIEtap III Etap IV Źródło: www.users.uj.edu.pl

15 Pompy turbomolekularne źródło: www.wikipedia.pl

16 Pomiar próżni – próżniomierze rurkowe źródło: www.wikipedia.pl

17 Pomiar próżni – próżniomierze cyfrowe źródło: www.muehsam.pl

18 źródło: www.ciekawe.onet.pl Ciekawostki : Człowiek w próżni Dźwięk w próżni

19 KONIEC Dziękuję za uwagę

20 Bibliografia Groszkowiski Janusz „Zagadnienia próżni w nauce, technice i przemyśle” Hałas Andrzej „Podstawy techniki próżni” Hałas Andrzej „Technologia wysokiej próżni”