1 Relacje psychofizyczne, mind – body problemRenata Ziemińska

2 Dualizm Istnieją dwa typy substancji: ciało i duszaSubstancja – podmiot własności; to co może samodzielnie istnieć Jak są możliwe relacje przyczynowe? Dlaczego uszkodzenia mózgu powodują zanik funkcji umysłowych? Słaby dualizm niesubstancjalny - dwa typy własności: fizyczne i umysłowe → fizykalizm

3 Monizm Istnieje tylko jeden rodzaj substancjimonizm materialistyczny, współ. fizykalizm monizm spirytualistyczny (Berkeley) monizm neutralny (Spinoza, Russell 1922) – osnową świata jest substancja pierwotniejsza niż umysł i ciało; to są dwa aspekty tego samego zjawiska.

4 Fizykalizm Istnieje tylko to, co jest fizyczne w sensie teorii fizycznych Materializm – istnieje tylko materia, umysł ma charakter materialny; problematyczne jest tu pojęcie materii, które jest niezależne od rozstrzygnięć naukowych, obciążone tradycją Ale jak fizyczna rzecz może mieć świadome przeżycia jakościowe, perspektywę pierwszoosobową? jak to jest być nietoperzem?

5 Teoria identyczności typów (Smart, Armstrong)Woda=H2O (H) x jest procesem mentalnym rodzaju A= x jest procesem mózgowym rodzaju A Ból = pobudzenie włókien C Zarzut Feyerabenda: jeśli H jest prawdziwe, to dualizm własności, a jeśli prawdziwy jest monizm, to H jest fałszywe Zarzut Kripke’go: można wyobrazić sobie kogoś, kto ma takie same stany mózgu, ale nie doznaje bólu. W zdaniach identycznościowych powinna być konieczność.

6 Teoria identyczności egzemplarzy/monizm anomalny DavidsonaKażdy stan umysłowy jest identyczny z jakimś stanem fizycznym, ale nie ma relacji typ-typ Nie ma praw psychofizycznych, anomalizm Słowniki mentalny i fizyczny są odmienne, heteronomiczne, a prawa naukowe można ustalić w języku jednorodnym. Nie da się przewidzieć stanów mentalnych.

7 Funkcjonalizm komputacyjny PutnamaOdrzucenie monizmu i fizykalizmu, błąd kategorialny Nie ma znaczenia, z czego zbudowany jest umysł, może być to mózg, komputer, duch, może być nawet zbudowany z sera, ważne jest, że spełnia odpowiednie funkcje. Istotą umysłu są jego funkcje w systemie: wejście, wyjście. Był to przełom, funkcjonalizm wprowadził metaforę komputerową. Zarzuty: chiński pokój i zombi.

8 Epifenomenalizm Świadomość jest tylko ubocznym zjawiskiem, które towarzyszy procesom fizjologicznym w mózgu; nie ma mocy przyczynowych i nie odgrywa żadnych ról przyczynowych

9 Superweniencja Ścisłe współwystępowanie; brak kauzalnego wpływu na własności bazowe Davidson: przedmiot nie może zmienić się pod względem umysłowym nie zmieniając się pod względem fizycznym Zmianę na poziomie umysłowym zawsze wyraża zmiana na poziomie fizycznym.

10 Własności umysłowe ? Własności fizyczne – opisywane przez fizykęWłasności umysłowe – fenomenalne (subiektywne), psychologiczne (funkcjonalne i obiektywne), treść szeroka (intencjonalna) lub wąska (nierelacyjna).

11 Kim o superweniencji Kim: własności superwenientne są zdeterminowane przez własności bazowe. Fizyczna replika istoty świadomej ma wszystkie własności superwenientne. Relacja superweniencji pasuje zarówno do fizykalizmu jak i dualizmu własności

12 Emergencja Pojawianie się nowych jakościowo obiektów: chemia, fizyka, biologia, psychologia Świadomość pojawia się w odpowiednich warunkach fizycznych lecz stanowi nową jakość, której nie da się wyjaśnić przez warunki fizyczne Świadomość wprowadza odrębne siły kauzalne

13 Panpsychizm Psychiczność była obecna od początku istnienia kosmosuThomas Nagel: psychiczne i fizyczne to niekompletne opisy bardziej podstawowej rzeczywistości, która oba zjawiska wyjaśnia, ale nie potrafimy jej jeszcze skonceptualizować → dualizm lub monizm neutralny

14 Panprotopsychizm Cząstki elementarne mają umysłowe dyspozycje, które aktualizują się w złożonych układach. Chalmers 1996

15 Misterianizm Niepoznawalność i tajemnica C. McGinn