1 Rewitalizacja Pułtusk
2 Definicja rewitalizacjiRewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Rewitalizacja to proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych dzielnicach miast, przyczyniającym się do poprawy życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego oraz do ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych. Obejmuje ona kompleksowe działania techniczne, społeczne i ekonomiczne. Podstawą wszystkich działań rewitalizacyjnych jest odpowiedź na problemy społeczne. Rewitalizacja ma charakter partycypacyjny, w której udział biorą wszyscy interesariusze.
3 Interesariusze rewitalizacjiMieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczystości nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze Podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą Podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne. Jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne Organy władzy publicznej i inne podmioty realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa.
4 Partycypacja: budowanie zaangażowania obywatelskiegoPartycypacja społeczna obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób zapewniający aktywny udział interesariuszy, w tym poprzez uczestnictwo w konsultacjach społecznych oraz w pracach Komitetu Rewitalizacji.
5 Diagnoza Z przeprowadzonych przez Urząd Miasta Pułtusk badań, praktycznie cały obszar Pułtuska można uznać za obszar zdegradowany. Jednakże w celu spełnienia kryterium spójności i jak najwyższej koncentracji działań podjęto decyzję o wydzieleniu w granicach miasta (obszar zdegradowany) obszaru rewitalizowanego: tj. Wyspy i Starego Miasta oraz dwa Z podobszary rewitalizacji : nr.1-kwartał ulic/ R. Traugutta,Kombatantów,17 Sierpnia/ tkz. bloki "poniemieckie": a. ul. 17 Sierpnia 58, b. ul. 17 Sierpnia 60, c. ul. Romualda Traugutta 23, d. ul. 1Romualda Traugutta 26. nr.2- obszar między ulicami/ Wojska Polskiego, Białowiejską/ -tkz. bloki "koszarowe", które są najbardziej zniszczone i są zabytkowe: a. ul. Wojska Polskiego 36, b. ul. Wojska Polskiego 36A, c. ul. Wojska Polskiego 36B,
6 Wyznaczony obszar rewitalizacji
7 Liczbowe i procentowe zestawienie form wsparcia oraz liczby rodzin i osób korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Pułtusku z terenu rewitalizacji do pozostałej części Miasta
8 Liczbowe zestawienie wskaźników ankietowanychLp. Wyszczególnienie Niska Średnia Wysoka 1. Estetyka otoczenia. 12 14 3 2. Aktywność ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych. 16 11 2 3. Poczucie bezpieczeństwa. 10 4. Samoorganizacja społeczna i współpraca między mieszkańcami a władzami publicznymi. 1
9 Niskie zagrożenie problemem Średnie zagrożenie problemem Lp. Wyszczególnienie Brak problemu Niskie zagrożenie problemem Średnie zagrożenie problemem Wysokie zagrożenie problemem 1. Przestępczość 9 15 4 2. Przestępczość młodocianych 6 18 3. Bezrobocie 1 19 4. Bieda 2 12 14 5. Alkoholizm 3 6. Przemoc w rodzinie 7 7. Narkomania 8 13 8. Stan dróg 11 9. Połączenia komunikacyjne 10. Stan budynków (mieszkalnych, usługowych, handlowych) 17 11. Stan zabytków 12. zanieczyszczenie środowiska 16 13. Brak podstawowych mediów 14. Brak dostępu do nowoczesnej technologii (internet, komputer)
10 Stan dróg, chodników i parkingów 1 12 15Lp. Wyszczególnienie Bardzo dobra dobra zła 1. Stan dróg, chodników i parkingów 1 12 15 2 Usługi telefoniczne/ internet 25 3 Handel/usługi 24 4 Usługi bankowe 9 17 5 Baza noclegowa 11
11 6 Baza gastronomiczna 2 14 11 7 Oferta kulturalna 9 18 8 Oferta turystyczna 12 Baza sportowa, wypoczynkowa i rekreacyjna 10 Służba zdrowia 1 16 Oferta inwestycyjna – przewidywane inwestycje 13 Place zabaw 4 5
12 Podobszar 1 (ul. R. Traugutta, Kombatantów, 17 Sierpnia) Wnioski i refleksje po spacerze studyjnym w miejscach planowanych do rewitalizacji. Podobszar 1 (ul. R. Traugutta, Kombatantów, 17 Sierpnia) Przedstawiciele społeczności lokalnej wykazali się własną inicjatywą zagospodarowania mini rabaty kwiatowej, która stanowi jedyny element ozdobny najbliższego otoczenia. Niniejsza inicjatywa jest efektem wspólnej pracy mieszkańców podobnie jak odmalowanie jednej z klatek schodowych zniszczonej przez pożar. Mieszkańcy zgłosili następujące problemy związane z miejscem zamieszkania oraz społecznością lokalną tj. wspólne toalety, które znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie, znacznie ograniczają swobodę związaną z intymnymi potrzebami fizjologicznymi jak również uniemożliwiają utrzymanie należytej czystości toalety, z której korzystają również dzieci. Mieszkańcy skarżyli się również na brudne i zniszczone klatki schodowe jak również brak miejsca spędzania wolnego czasu dla dorosłych i zabawy dla dzieci ( plac zabaw z ławkami ) oraz osoby nadużywające alkoholu. Kolejnym zgłaszanym problemem była niska estetyka otoczenia. Jednocześnie mieszkańcy wykazali wysoką chęć zaangażowania się we wszelkie działania związane z poprawą ich życia. Przedstawiciele społeczności lokalnej deklarowali czynny udział w pracach remontowych czy też związanych z poprawą estetyki ich otoczenia. Ponadto wyrażali duży stopień wrażliwości na potrzeby sąsiadów i wzajemną pomoc, określając swoją wspólnotę sąsiedzką jako cyt. „jedną wielką rodziną”. Prezentowane postawy niniejszej społeczności lokalnej rokują na dużą skuteczność i efektywność działań rewitalizacyjnych.
13 Podobszar 2 ( między ulicami Wojska Polskiego i Białowiejską )Znacznym potencjałem społeczności lokalnej niniejszego obszaru jest radny miejski z tego terenu, który jest aktywnie zaangażowany w sprawy dot. mieszkańców i dzielnicy. Obecni na spotkaniu przedstawiciele mieszkańców zgłaszali następujące problemy: wilgoć w mieszkaniach, zalegająca woda w piwnicach, brak centralnego ogrzewania, brudne i zniszczone klatki schodowe. Przedstawiciele społeczności lokalnej wykazywali otwartość na założenia rewitalizacji, upatrując w tym programie szansę na poprawę ich życia. Mieszkańcy określali relacje międzysąsiedzkie jako poprawne, deklarowali swoje zaangażowanie w projekcie rewitalizacji, w miarę swoich możliwości i umiejętności. Na niniejszym terenie zorganizowany jest plac zabaw, który powstał z inicjatywy mieszkańców przy wsparciu radnego z tego terenu. Mieszkańcy dbają o powstały obiekt, co świadczy o ich poczuciu odpowiedzialności za wspólne dobro.
14 Obszar Starego Miasta i WyspyMiejscem spotkania z mieszkańcami tego terenu był rynek. Na spotkanie przybyło jedynie kilka osób, które wykazały się znacznym zaangażowaniem w proces rewitalizacji. Uczestnicy spotkania jednomyślnie potwierdzili potrzebę rozwinięcia turystyki , która jest szansą na poprawę wizerunku i funkcjonowania Miasta. Przedstawiciele mieszkańców przedstawili własne propozycje i sugestie związane z rewitalizacją: taras widokowy na Dzwonnicy, stworzyć rynek jak w Kazimierzu, przywrócić świetność Wenecji Północy, poprzez modernizację kanałów, zamieścić tabliczki informacyjne na zabytkach, uporządkowanie miejsc parkingowych na ul. Świętojańskiej, postawienie parkomatów, wykonać stylowe stragany na rynku, ogłosić konkurs na zaprojektowanie straganów i ogródków piwnych, ograniczyć handel na rynku do godz , uatrakcyjnienie rynku poprzez muzykę, rozwiązanie problemu odchodów psów, stworzenie ścieżek rowerowych i edukacyjnych, odsłonić fragmenty muru miejskiego, zorganizować parkingi i miejsca straganowe w bramach i podwórkach, wypromować produkt regionalny, sprowadzić na imprezy okolicznościowe artystów, odtworzyć fragment grodu średniowiecznego, wykonać rekonstrukcję młynów, ogłosić wśród studentów ASP konkurs na wykonanie z gliny makiety Pułtuska, zawiązać partnerstwo publiczno-prywatne. Ponadto na zakończenie spotkania najbardziej aktywni mieszkańcy zaproponowali spacer po obrzeżach rynku, prezentując potencjał terenu, który może być wykorzystany w projekcie rewitalizacji. Jeden z uczestników spotkania przedstawił zaangażowanie nieformalnej grupy mieszkańców, którzy z własnej inicjatywy i potrzeby systematycznie spotykają się i uprawiają sport, poprzez jazdę na rowerach, co może świadczyć o znacznym poziomie samoorganizacji tejże społeczności. Ponadto kolejny z mieszkańców zwrócił uwagę na potrzebę włączenia różnych organizacji i stowarzyszeń w proces rewitalizacji, w celu wykorzystania ich potencjału. Jednocześnie sam zadeklarował swoją pomoc i zaangażowanie w program rewitalizacji np. w wykonaniu projektu straganów handlowych na rynku, które będą komponowały się z historycznym klimatem miejsca.
15
16
17 Wnioski z debaty obywatelskiejNa debatę obywatelską przybyli głównie mieszkańcy pierwszego podobszaru tj. ul. R. Traugutta, Kombatantów, 17 Sierpnia, co potwierdza wysoki stopień zorganizowania i zaangażowanie tejże społeczności lokalnej. Na spotkaniu obecny był również prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pułtuskiej, Pan Hubert Sieńkowski. Podczas niniejszej debaty zgłaszano problemy oraz propozycje, związane z terenem planowanym do rewitalizacji, które pokrywały się z problemami i propozycjami zawartymi w kwestionariuszach wywiadów swobodnych ukierunkowanych oraz ankietach. Dodatkowe propozycje, które zostały zgłoszone podczas debaty dot. pierwszego podobszaru: stworzenie alternatywy spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży np. kafejki internetowe, uporządkować stragany na ul. 17 Sierpnia i zagospodarować zaniedbane tam trawniki, zagospodarować plac przed pocztą, stworzenie parku dla psów. Zgłaszane propozycje dot. Starego Miasta i wyspy : stworzyć parkingi przy ul. Młodzieżowej, zlikwidować na rynku ruch samochodowy. Uczestnicy spotkania potwierdzili swoją gotowość i chęć udziału w działaniach rewitalizacyjnych, co wskazuje, że mogą stworzyć aktywną grupę liderów, stanowiąc zasoby ludzkie, niezbędne w realizacji planowanych działań.
18 Model Organizowania Społeczności LokalnejStrukturę tej praktyki środowiskowej stanowią cztery podstawowe komponenty, czyli moduły programowe zdolne do współdziałania z większą całością (systemem) oraz innymi komponentami: diagnoza, aktywizacja, edukacja, integracja. Zgodnie z najnowszymi i najefektywniejszymi preferencjami w pracy ze społecznościami zagrożonymi wykluczeniem społecznym , praca ze społecznością lokalną terenu rewitalizacji oparta będzie przede wszystkim na wzmacnianiu jej potencjału.
19 OSL jako proces uwzględnia następujące zasady:od pomocy do samopomocy - od pracy dla ludzi na rzecz pracy z ludźmi i przez ludzi - od bierności do partycypacji - od perspektywy klienta, beneficjenta do perspektywy partnera
20 Empowerment Empowerment - wzmocnienie jest procesem upodmiotowienia podczas którego jednostki, grupy, organizacje i społeczności zwiększają/osiągają panowanie i kontrolę nad własnym życiem oraz stają się aktywnymi uczestnikami życia społecznego, podejmującymi działania zmierzającymi do poprawy sytuacji własnej jak i całej wspólnoty
21 SUWAK S - spójność – siła, więzi, wspólnota- Zróżnicowanie społeczności Wzajemne relacje Włączanie słabszych grup w nurt życia całej społeczności U - upodmiotowienie – sprawstwo, pełnia praw Samoocena Odpowiedzialność za siebie i wspólnotę Nabywanie kompetencji
22 SUWAK W – Wpływ – partycypacja Poczucie wpływuUczestnictwo w procesach decyzyjnych Wpływ na zmianę A – Angażowanie – powiązane ze spójnością Myślenie od „Ja” do „my” Rodzaj kontaktów społecznych Świadomość wspólnej potrzeby Motywacja do współpracy K – Kooperacja – jako wartość, cel do osiągnięcia + partnerstwo, jako relacja, jasno wyłożone zasady Postawa gotowości do współpracy Wypracowanie długofalowych rozwiązań Otwartość na zmianę
23 Przewidywane efekty wprowadzenia metody OSLZwiększenie aktywności społecznej (współrealizacja wydarzeń lokalnych, akcji społecznych, imprez okolicznościowych) Zwiększenie wrażliwości społecznej oraz samopomocy sąsiedzkiej (reagowanie na potrzeby innych) Zwiększenie poczucia wpływu na zmianę w danej społeczności (współdecydowanie o sprawach dot. dzielnicy i mieszkańców, tworzenie podmiotów mających realny wpływ na otaczającą przestrzeń społeczną np.: powołanie Rady Mieszkańców. Zwiększenie kooperacji społeczności lokalnych – rozwijanie sieci współpracy zarówno wewnątrz społeczności jak i poza społecznością, budowanie partnerstwa.
24 Wyłonienie liderów społecznościowych, którzy wspierają rolę organizatora społeczności lokalnej.Poprawa wizerunku dzielnicy i społeczności lokalnych – przełamywanie stereotypów. Aktywne zaangażowanie mieszkańców w poprawę estetyki otoczenia. Zmiana wizerunku pracownika socjalnego oraz instytucji Pomocy Społecznej.
25 Proponowane działania społecznościowe z dnia 22.09.2016r.Z uwagi na fakt, że w badaniach wyszedł średni stopień zagrożenia problemem narkotyków i w nawiązaniu do rozmów podczas spotkań, z których wynika, że istnieje problem narkotyków i dopalaczy proponuję zorganizować kampanię społeczną dot. tego problemu. Kampania społeczna to przedsięwzięcie informacyjno-edukacyjne, którego celem jest wywołanie zmiany w ich odbiorcach. Kampania jest rodzajem społecznej komunikacji, która promuje wartościowe wzorce zachowań, postawy i wartości. Realizacja celu może odbywać się na dwa określone sposoby: zachęcanie do prospołecznych zachowań oraz namawianie do zaprzestania zachowań niepożądanych. Kampania społeczna na poziomie lokalnym może dotykać spraw ogólnych np. przestrzegania przepisów drogowych, ale może również poruszać kwestie o bardzo lokalnym charakterze. Kampanie społeczne mogą być też formą informowania i zachęcania mieszkańców do podjęcia jakiejś aktywności na rzecz swojego środowiska lokalnego, dodatkowo są jedną ze sztandarowych form realizacji jednej ze strategii mobilizowania ludzi do działania. Jeśli zamiast „dawać” kampanię zaprosi się mieszkańców do wspólnego jej tworzenie, efekt można osiągnąć szybciej, łatwiej a jego trwałość może być większa przynajmniej wobec tych osób, które zaangażowały się w pracę nad kampanią.
26 2. Zorganizowanie dnia sąsiada 3.Dobra praktyka z Wielkiej Brytanii- powołana została tam przy szkole straż, podobna do straży miejskiej czy straży obywatelskiej, składającej się z dzieci 8-13 lat. Dzieci miały specjalne mundurki strażników i przy współpracy prawdziwych strażników miejskich podejmowali działania na rzecz społeczności lokalnej żeby dbać o porządek i bezpieczeństwo dzielnicy. Badania brytyjskie dowodzą, że takie zaangażowanie dzieci ma ogromne znaczenie w późniejszym życiu, wykształcają się postawy prospołeczne. I pośród tych dzieci, które uczestniczyły w tym programie potem nie odnotowano żadnych problemów z prawem, pomimo, że niektóre pochodziły z rodzin dysfunkcyjnych, co świadczy że taka forma edukacji poprzez zabawę jest skuteczna.
27 Proponuję zorganizować taką zrekrutowaną grupę dzieci z rejonu rewitalizacji pn. "Strażnicy własnej dzielnicy", tym bardziej ,że działa świetlica środowiskowa Słonecznikowa Brać , która byłaby takim punktem dowodzenia. Dzieci miałyby jakieś fajne mundurki, zdobywałyby sprawności, belki czy gwiazdki. Sam mundur byłby zachęcający dla dzieci, bo by czuli się jak prawdziwi strażnicy. Niekoniecznie musieliby codziennie nosić mundury, ale np. tylko podczas realizacji jakiejś misji. Dzieci najpierw same by zostały wyedukowane przez profesjonalnych strażników a potem same by edukowały innych rówieśników. „Strażnicy własnej dzielnicy” braliby udział w różnych misjach, pilnowaliby zasad obywatelskich np. aby nie niszczyć mienia publicznego, nie zaśmiecać, nie niszczyć środowiska, przestrzegać bezpieczeństwa ruchu drogowego itp. Taki udział w misjach kształtowałby też pozytywne wzorce współżycia społecznego, uwrażliwiałby na problemy społeczne, uczyłby współpracy itd. Zdobywanie prawności czy gwiazdek dodatkowo motywowałoby do podejmowania aktywności na rzecz swojej dzielnicy. Misje mogłyby dotyczyć takich obszarów: - dbanie o środowisko - dbanie o zabytki i wspólne mienie ( żeby nie niszczyć, dewastować odnowionych obiektów!!!) -bezpieczeństwo w centrum miasta i w dzielnicach z których pochodzą -może jakieś podstawy z pierwszej pomocy?
28 - pomoc osobom starszym (przy okazji integracja wielopokoleniowa), szczególnie, że działa klub seniora! To byłaby taka edukacja poprzez zabawę, aktywizacja, integracja , kształtowanie postaw, które wzmacniają umiejętności społeczne oraz dają szansę na lepsze funkcjonowanie w społeczeństwie i lepsze wypełnianie ról społecznych w dorosłym życiu. Z rozeznania wynika, że Klub Seniorów i Dom Dziennego Pobytu mieści się na terenie rewitalizacji, podobnie jak Straż Miejska. Tak więc Kluczowi partnerzy są na miejscu. Do tego warto wolontariuszy włączyć do współpracy. Do tego współpraca z Biblioteką, promowanie czytania książek, poprzez wspólne akcje w tym kierunku. Realizatorem tego przedsięwzięcia byłby MOPS przy współpracy z partnerami, w tym Strażą Miejską i różnymi stowarzyszeniami.
29 - Kursy zawodowe i szkolenie dla dorosłych w porozumieniu z PUP- Szkolenie w formie warsztatowej dla przedstawicieli społeczności lokalnych obejmowanych rewitalizacja z zakresu treningu kompetencji społecznych - zorganizowanie gry miejskiej, która angażowałaby zarówno mieszkańców jak i przedstawicieli różnych instytucji i stowarzyszeń ( integracja, edukacja i okazja do nawiązania sieci współpracy) - włączenie mieszkańców w prace remontowo porządkowe oraz przy pracach ogrodniczych tj. sadzenie drzewek, krzewów ozdobnych, kwiatów. ( zwiększenie trwałości efektu poprzez wzmocnienie współodpowiedzialności za ten efekt. Wzmocnienie podmiotowości mieszkańców poprzez współdecyzyjność realizowanych działań na rzecz poprawy ich otoczenia).
30 Dziękujemy za uwagę!