1 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoTerminy dla organu administracyjnego, dla stron postępowania, dla innych uczestników postępowania. Gwarantują rozstrzygnięcie sprawy (ochrona przed bezczynnością organu), stabilizują i dynamizują postępowanie. Terminy procesowe i materialnoprawne.
2 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoReguły obliczania terminów (właściwe dla stron jak i dla organu): Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. (rok 365 dni – KC) Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni. (sobota)?
3 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoTermin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało (dotyczy jedynie stron, uchybienie terminu przez organ wiąże się z odrębnymi skutkami): wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru; nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe; (data stempla pocztowego, nie założenia pisma na ręce listonosza), a list zwykły? złożone w polskim urzędzie konsularnym; złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej; złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku; złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.
4 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoZasada ogólna szybkości postępowania: Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Prawo do skargi sądowej na bezczynność lub przewlekłość postępowania organu. Maksymalny termin załatwienia sprawy: Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
5 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnego2. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. 3. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. 4. Przepisy szczególne mogą określać inne terminy.
6 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoPrzekroczenie terminu O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.
7 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoUprawnienia strony w razie przekroczenia terminu przez organ: Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym lub na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. (organ wyższego stopnia nie jest kompetentny do wydania decyzji!)
8 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoOdpowiedzialność pracownika organu: Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku zawiadomienia strony o przekroczeniu terminu, albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa (np. regres).
9 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoTerminy dla organu mogą mieć charakter: Maksymalny: np. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji. Minimalny: np. rozprawa może się odbyć nie wcześniej niż po siedmiu dniach od doręczenia wezwań.
10 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoDochowanie terminu przez stronę postępowania – rygor bezskuteczności np. w przypadku wniesienia odwołania. Termin może być wyznaczony ustawą lub przez organ (np. termin do zawarcia ugody). Termin ustawowy – zakaz przedłużania, termin wyznaczony przez organ – możliwe przedłużenie.
11 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoPrzywrócenie terminu (jedynie terminy procesowe!): W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni (pewność a jedynie uczynienie prawdopodobnym), że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Przywrócenie terminu do złożenia prośby o przywrócenie terminu jest niedopuszczalne.
12 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnego"pojęcie braku winy w niedopełnieniu czynności procesowej w terminie obejmuje istnienie przeszkody nie do przezwyciężenia, czyli siły wyższej" (tamże, s. 136). "Jeżeli nawet przeszkoda nie do przezwyciężenia obiektywnie nie istniała, ale strona miała podstawę do sądzenia, że taka przeszkoda istnieje, należy uznać, że niedopełnienie czynności procesowej było niezawinione„ (E.Iserzon) Niezawinione: Choroba (poważna), (przewlekłe schorzenia, podeszły wiek NIE) Nieprawidłowe doręczenie. Zawinione: "przeoczenie" wynikające ze słabej znajomości procedury (wyrok NSA w Warszawie z dnia 8 maja 2001 r., V SA 1150/00, LEX nr ); i)
13 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegonieznajomość prawa polskiego i postępowania przed organami państwowymi (wyrok NSA w Warszawie 10 grudnia 1999 r., V SA 946/99, LEX nr 49950); brak staranności strony w zapoznaniu się z treścią pouczeń zawartych w doręczonych decyzjach (wyrok NSA w Gdańsku z dnia 21 maja 1999 r., I SA/Gd 2243/98, LEX nr 38700), wyjazd w celu medycznym.
14 Środki dyscyplinujące tok czynności postępowania administracyjnegoWłaściwość organu O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia. Wstrzymanie wykonania Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.
15 Formy orzekania w postępowaniu administracyjnymDecyzja, Postanowienie, Ugoda (zatwierdzana postanowieniem), Zaświadczenie (czynność materialno-techniczna).
16 Formy orzekania w postępowaniu administracyjnymDecyzja: „akt kwalifikowany, będący przejawem powszechnie obowiązujących przepisów prawa, władczym, zewnętrznym, rozstrzygającym konkretną sprawę co do konkretnej osoby, wydanym w postępowaniu o prawnie unormowanej procedurze”. Organ nie jest związany żądaniem (zasada prawdy materialnej – rozstrzygnięcie sprawy co do istoty), Decyzje nieostateczne i ostateczne. np. koncesja, zezwolenie, pozwolenie.
17 Formy orzekania w postępowaniu administracyjnymPostanowienia: Ściśle procesowe, Procesowe, wpływające na dalszy bieg postępowania (odmowa przywrócenia terminu), Odnoszące się do istoty sprawy lub wywierające skutek materialnoprawny (zatwierdzenie ugody), Wydawane poza ramami postępowania administracyjnego ogólnego (np. co do zaświadczeń). Wydawane na podstawie przepisów procedury - nie na podstawie prawa materialnego. Decyduje treść - nie nazwa.
18 Formy orzekania w postępowaniu administracyjnymUgoda: zawierana między organem i stroną postępowania, umożliwia realizację zasady szybkości i prostoty postępowania, zastępuje decyzję w sprawie.
19 Decyzja administracyjnaOrgan administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy KPA stanowią inaczej. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
20 Decyzja administracyjnaJeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Przepisy szczególne mogą wprowadzać dodatkowe wymogi.
21 Decyzja administracyjnaUzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.
22 Decyzja administracyjnaRygor natychmiastowej wykonalności: Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.
23 Decyzja administracyjnaDoręczenie: Decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie, decyzja może być stronom ogłoszona ustnie (powinno zostać to utrwalone na piśmie, w formie protokołu lub adnotacji podpisanej przez stronę).
24 Decyzja administracyjnaorgan jest związany wydaną decyzją, uprawnienie do uzupełnienia, sprostowanie z urzędu (niezbędnej treści jak i oczywistych omyłek), brak lub błędne pouczenie co do środków ochrony prawnej nie może wpływać negatywnie na sytuację prawną strony.
25 Odwołanie Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.
26 Odwołanie Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.
27 Odwołanie Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. Wyjątki: decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności, decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.
28 Odwołanie Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.
29 Odwołanie Decyzje organu odwoławczego:utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję, uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy albo uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji w całości albo w części, albo umarza postępowanie odwoławcze. Ponadto: organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.
30 Odwołanie Zakaz orzekania na niekorzyść:Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.