1
2 Rola technologii cyfrowych w komunikacji społecznej oraz w kulturze i edukacji Ryszard Tadeusiewicz AGH, Kraków
3 Na początku poznajmy nieco bliżej, na czym polega owa „cyfrowość” i jakie są jej główne zalety oraz wady
4 Czy rzeczywiście „cyfrowy” znaczy: „lepszy”? realizacja analogowarealizacja cyfrowa co jest w środku przetwornika analogowo-cyfrowego?
5 reprezentacja analogowareprezentacja cyfrowa Czy rzeczywiście „cyfrowy” znaczy: „lepszy”?
6 Co to znaczy: „cyfrowy” ? reprezentacja analogowa t (t min, t max ) u(t) (u min, u max ) reprezentacja cyfrowa t {t min, t max } dyskretyzacja u(t) {u min, u max } kwantyzacja reprezentacja cyfrowa jest zdefiniowana w określonych chwilach za pomocą wartości należących do skończonego zbioru reprezentacja analogowa jest zdefiniowana dla każdej chwili przedziału czasu za pomocą dowolnej wartości z zakresu pomiarowego
7 czy „cyfrowy” znaczy: „lepszy”? fotografia analogowafotografia cyfrowa
8 czy „cyfrowy” znaczy: „lepszy”? reprezentacja analogowareprezentacja cyfrowa – reprezentacja przy użyciu zmiennej dyskretnej – wartości skwantowane – duża wrażliwość na zakłócenia – niewielka powtarzalność pomiaru – trudna archiwizacja i transmisja – niejednoznaczne kopiowanie – interpretacja manualna – mała wrażliwość na zakłócenia – duża powtarzalność pomiaru – łatwość stosowania metod analizy, np. statystycznych – łatwość archiwizacji, transmisji i przeszukiwania – interpretacja automatyczna przy pomocy komputera – dowolnie dokładne odwzorowanie sygnału – mierzona wartość jest znana w każdej chwili czasu + + – –
9 Niezależnie od wszystkich zalet i wad „cyfryzacja” wszelkich zasobów informacyjnych będzie postępowała bezustannie z następujących powodów: W postaci cyfrowej można przedstawić absolutnie każdą informację, jest to więc także sposób na unifikację zasobów. Informacja przechowywana w postaci cyfrowej nie ulega naturalnej degradacji Informację w postaci cyfrowej szczególnie łatwo można przesyłać i powielać Informacje cyfrowe można łatwo kopiować
10 informacji Technologie cyfrowe są wprowadzane i rozpowszechniane, ponieważ są one najskuteczniejszym sposobem zmagania się z coraz większą ilością informacji, jaką musi się posługiwać współczesny człowiek w różnych sytuacjach życiowych i zawodowych.
11 można bez angażowania techniki cyfrowej. bardzo Teoretycznie można mieć system informacyjny bez angażowania techniki cyfrowej. Jednak nikt tego tak nie robi, bo jest to bardzo niewygodne...
12 Komputer jest niezbędny zwłaszcza wtedy, kiedy ilość danych, jakie trzeba przetworzyć, jest bardzo duża
13 Technologie cyfrowe powinny mieć funkcję służebną, ale w istocie stanowią w każdym zastosowaniu tak silny element, że potrafią zdominować wszystkie inne atrybuty określonego obszaru problemowego, narzucając „digitalny styl”, od którego niepodobna się potem uwolnić.
14 siedmiutez Dalszy tok wykładu osnuty będzie wokół siedmiu tez, które kolejno zaprezentuję i rozwinę
15 Teza 1: Teza 1: Technika cyfrowa ma obecnie przemożny wpływ na wszystkie obszary ludzkiej aktywności; między innymi radykalnie przeobraziła metody i formy komunikacji społecznej zarówno w ujęciu zbiorowym jak i indywidualnym
16 cyfrowy Niemal wszystko można dziś opatrzyć przymiotnikiem „cyfrowy” i ma to za każdym razem jakiś sens, będący istotną innowacją w stosunku do sensu, jaki miała ta sama rzecz pozbawiona tego przymiotnika.
17 Na przykład telefonia cyfrowa.
18 Pozornie nic istotnego się nie zmieniło: mieliśmy narzędzie łączności, które pozwalało ludziom rozmawiać na odległość – i mamy narzędzie łączności o takim samym przeznaczeniu.
19 A jednak dla każdego jest oczywiste, że nowe telefony cyfrowe, zwłaszcza mobilne, przyczyniły się nie tylko do zmiany technicznych warunków komunikacji personalnej oraz sposobów komunikacji społecznej. One zmieniły radykalnie nawet formy życia towarzyskiego oraz obyczajowość!
20 Dawniej gdy się telefonowało do kogoś, to trzeba było mieć wcześniej dobrze przemyślane, co i w jaki sposób chce się rozmówcy zakomunikować.
21 Obecnie każdy do każdego bezustannie dzwoni, często wiele razy jednego dnia, wysyła i odbiera SMS, generuje ogromny ruch w eterze i ogromne zyski firm świadczących usługi telefonii komórkowej.
22 Komunikacja stała się bardziej powszechna i bardziej intensywna, co wcale nie znaczy, że mamy sobie nawzajem o wiele więcej do powiedzenia!
23 Oczywiście telefonia cyfrowa jest pozytywnym osiągnięciem cywilizacyjnym, bo stwarza zupełnie nowe możliwości zapewnia sobie bezpieczeństwa nawet w miejscach odległych od cywilizacji, sprawniejszego prowadzenia biznesu albo utrzymywania więzi z bliskimi nawet w trakcie podróży.
24 Jednak niebezpieczną iluzją jest na przykład oczekiwanie, że telefon cyfrowy może być użyty jako narzędzie do zdalnej opieki nad dzieckiem!
25 Jednak ogromna większość ludzi używa najnowszych osiągnięć cyfrowej telekomunikacji do zadań banalnych i w istocie wcale nie koniecznych.
26 Przykładem spełnionego marzenia ludzkości, które okazało się jednak mało użyteczne w praktyce, jest komunikacja multimedialna, pozwalająca przesyłać przez telefon nie tylko głos, ale i obraz.
27 Ludzie przez blisko sto lat używali telefonu, wielokrotnie marząc o tym, żeby nie tylko usłyszeć, ale także zobaczyć odległego rozmówcę. Obecnie mogą to bez trudu osiągnąć dzięki cyfrowym aparatom fotograficznym wbudowanym w telefony i prawie wcale z tego nie korzystają! Zamiast tego telefony z możliwością przesyłania fotografii służą przeważnie do różnych mało wytwornych figli i psot.
28 Ludzie mogą się coraz łatwiej porozumiewać, ale coraz częściej nie mają sobie nawzajem prawie nic do powiedzenia! Dawne telefony przenosiły niewiele, ale z reguły ważnych informacji. Dzisiejsze cuda techniki cyfrowej najczęściej transmitują bełkot.
29 To nie jest tylko zmiana ilościowa, to jest radykalna zmiana modelu korzystania z techniki. Formy i zasady komunikacji społecznej zmieniły się bardziej, niż przenośne telefony, jakich używamy!
30 Teza Teza 2: Cyfrowe techniki informacyjne są multimedialne, w wyniku czego należy oczekiwać, że po cywilizacji pisma (i druku) nastąpi etap cywilizacji obrazowej
31 Obraz cyfrowy jest rozpatrywany jako funkcja dwóch zmiennych
32 Związek między elementami obrazu a szczegółami reprezentującej go funkcji łatwiej jest prześledzić na fragmencie obrazu zawierającym niewiele szczegółów
33 Przekrój obrazu jest funkcją jednej zmiennej
34
35 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu
36 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu: 256 x 256
37 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu: 128 x 128
38 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu: 64 x 64
39 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu: 32 x 32
40 Różna rozdzielczość przestrzenna obrazu: 16 x 16
41 Różna rozdzielczość poziomów szarości
42 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 8 bitów na piksel
43 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 5 bitów na piksel
44 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 4 bity na piksel
45 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 3 bity na piksel
46 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 2 bity na piksel
47 Różna rozdzielczość poziomów szarości - 1 bit na piksel
48 Obrazy cyfrowe bywają różne i z reguły wymagają różnego podejścia przy stosowaniu metod ich cyfrowego przetwarzania. Zwykle mówiąc „obraz” mamy na myśli coś takiego:
49 Odmienne właściwości miewają jednak obrazy uzyskiwane na przykład w różnych badaniach specjalistycznych
50 Całkiem odmienne charakterystyki miewają obrazy sztuczne, będące wynikiem działania algorytmów grafiki komputerowej
51 Przy przetwarzaniu obrazów będących efektem skanowania różnych dokumentów możemy spodziewać się obrazów o bardzo „egzotycznych” właściwościach
52 Odrębne problemy rodzą sekwencje obrazów
53 W medycznych bazach danych zbierane są dane bardzo różnego rodzaju – w tym także multimedialne, zwłaszcza obrazowe
54 Teza 3: Przyszłe zasoby informacyjne oraz instytucje je gromadzące oraz udostępniające (m.in. biblioteki przyszłości) będą miały w związku z tym zupełnie inną zasadę działania, strukturę i organizację
55
56
57 Nowe metody elektronicznego udostępniania książek
58
59 Możliwość zdalnego korzystania z zasobów muzeów
60
61 Nowe media odwoływać się będą do informacji występujących w różnych formach: tekstu, obrazu, dźwięku, animacji, filmu itp. Takie multimedia stwarzać będą nowe możliwości korzystania z zasobów informacyjnych
62 Teza 4: Teza 4: Dzięki multimediom dostępna stanie się możliwość efektywniejszego przekazywania większej ilości informacji w krótszym czasie przy wykorzystaniu preferowanych przez zmysły i umysł człowieka formy obrazowej.
63 Będzie to miało wielorakie skutki. Z jednej strony wzrost znaczenia myślenia obrazowego (holistycznego), przezwyciężenie nawyków myślenia symbolicznego, wyzwolenie od linearnej organizacji wiedzy itp. Ale powstaną też nowe problemy, zwłaszcza w sferze inteligentnego wyszukiwania informacji multimedialnych adekwatnych do potrzeb użytkowników
64 Ogromne pole dla nowego typu sztuki stworzyła grafika komputerowa Środkami grafiki komputerowej można wykrzesać efekt artystyczny nawet z prostych figur geometrycznych
65 W cyfrowej grafice i animacji nie ma rzeczy niemożliwych!
66
67
68
69
70 Furby
71 W elektronicznej sztuce wszystko jest możliwe!
72 Teza 5: Teza 5: Nowe formy gromadzenia i udostępniania informacji cyfrowych już teraz generują dalekosiężne zmiany w dziedzinie kultury. Proces ten będzie się pogłębiał, a współzależność nauki, techniki i kultury będzie w przyszłości znacznie silniejsza, niż obecnie.
73 współbieżność, jednorodność indukowanie ciekawość naukowa, kreatywność wynalazcza, twórczość artystyczna Istota procesu zmian kulturowych wywołanych cyfryzacją, pokazuje współbieżność, jednorodność i wzajemne indukowanie prac twórczych, niezależnie od tego, czy pierwotną motywacją wysiłków intelektualnych jest ciekawość naukowa, kreatywność wynalazcza, czy twórczość artystyczna.
74 Prześledźmy niektóre elementy, jakie technika cyfrowa wniosła do KULTURY
75 Nowe formy rejestracji i odtwarzania nagrań dźwiękowych zmieniają stosunek ludzi do muzyki
76 Dzisiejsze urządzenia zapewniające indywidualny odbiór obrazu i dźwięku mają rozmiary pozwalające na ich umieszczenie w oprawce okularów
77
78 Jeszcze dalej idące zmiany w sferze kultury spowodowało wynalezienie, a potem wprowadzenie do powszechnego użytku magnetowidu (video) a potem cyfrowej techniki DVD. Na zdjęciu przedstawiona jest historyczna prezentacja pierwszego systemu „Vidotape” firmy Ampex. Możliwość łatwego i taniego gromadzenia zasobów filmowych przez zwykłych ludzi (bogacze mogli to już robić znacznie wcześniej...) oraz ich indywidualnego odtwarzania wpłynęła znacząco na całą sferę twórczości filmowej. Z filmem można teraz obcować indywidualnie, jak z książką…
79 Nowe formy kultury masowej – kino 3D
80
81 zanurzyć Nową jakość stwarza rzeczywistość wirtualna, w której można się samemu zanurzyć
82 rolę Elektroniczna iluzja powala dowolnej osobie odgrywać dowolną rolę w dowolnym rzeczywistym lub wyimaginowanym świecie
83
84
85 Teza 6: Teza 6: Obszarem, w którym technika cyfrowa doprowadzi do bardzo istotnych zmian uświęconych tradycją metod i zachowań, będzie już wkrótce sfera edukacji.
86 Nawet przy zachowaniu tradycyjnych ról i zadań ucznia i nauczyciela (co bynajmniej nie jest oczywiste), cyfrowe techniki nauczania oraz uczenia się stworzą nowe modele edukacji, które już dziś powinny stać się przedmiotem intensywnych badań naukowych.
87 Kilka wybranych przykładów...
88 Tutaj można znaleźć wszystkie zasoby edukacyjne
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100 Materiały używane w internetowym nauczaniu mogą pochodzić z całego świata
101 Za pomocą Internetu można przygotowywać studentów do zajęć w laboratoriach
102 Ważnym narzędziem dydaktycznym są modele symulujące rzeczywiste systemy
103 Przez Internet mogą być przekazywane “na żywo” wykłady
104 Prezentowane treści można uzupełniać elementami komputerowej animacji
105 Ważna jest odpowiednia walidacja używanych programów!
106 Studenci uczący się przez Internet
107 Internet jest dostępny we wszystkich pokojach w akademikach “Miasteczka Studenckiego AGH”
108
109
110
111 nie tylko Internet może być nie tylko narzędziem do uczenia się
112 Za pomocą Internetu może być realizowana komunikacja między personelem uczelni i studentami
113 Internet jest też ważnym narzędziem komunikacji w obrębie społeczności akademickiej (radio RAK)
114 Internet może też służyć do szerzenia kultury studenckiej
115 Teza 7: Teza 7: Do rewolucji, jaką technika cyfrowa wniesie w dziedzinie komunikacji społecznej, w dziedzinie kultury i w dziedzinie edukacji - trzeba się dobrze przygotować.
116 Dlatego tak ważne jest podejmowanie wyprzedzających (w stosunku do praktyki) badań naukowych oraz upowszechnianie wiedzy na ten temat wśród przyszłych odbiorców zdigitalizowanych przekazów niezależnie od ich wieku.
117 Praktyczny problem na koniec: jak chronić dobra intelektualne w sytuacji, gdy coraz więcej papierowych opracowań i dokumentów trafia do łatwo kopiowalnych pamięci komputerów?
118 Dziękuję Państwu za uwagę Ale to jest już temat na oddzielny wykład, a na razie Dziękuję Państwu za uwagę