1 ROLA WODY, GLEBY I POWIETRZA

2 W O D A - bezbarwna, - bezwonna, - pozbawiona smaku i kalorii, - jest niezbędna do życia wszystkim organizmom na Ziemi. W O D A - bezbarwna, - bezwonna, - pozbawiona smaku i kalorii, - jest niezbędna do życia wszystkim organizmom na Ziemi.

3 Woda jest największym ilościowo składnikiem ciała człowieka. U dorosłych stanowi ona ok. 70% ogólnej masy ciała, a u niemowląt nawet ok. 85%.

4 Woda w życiu człowieka pełni następujące funkcje: - jest idealnym rozpuszczalnikiem, - jest niezbędna do procesów przemiany materii, - reguluje ciepłotę ciała, - usuwa z organizmów produkty toksyczne, - zwilża błony śluzowe, gałkę oczną, zapewnia ruchomość stawów, - pełni rolę środka transportu, rozprowadza składniki organiczne i nieorganiczne po całym organizmie, - przez układ krwionośny przepływa w ciągu doby od 5 do 8 tyś. litrów wody.

5 Wodę w życiu codziennym używamy do: - mycia, - przyrządzania potraw, - w transporcie, - miejsce relaksu, - źródło energii elektrycznej, - nośnik ciepła.

6

7 Zapotrzebowanie na wodę jest na drugim miejscu po zapotrzebowaniu na powietrze.

8 Najważniejsze składniki mineralne w wodzie: Magnez (Mg) Brakuje go właściwie wszystkim. Dzienne zapotrzebowanie to około 300 mg, a brakuje go zwykle 30%. Aby go uzupełnić wodą musi ona go zawierać co najmniej 50 mg/l a optymalnie 100 mg.. W takim wypadku wypicie 1-2 litrów wody uzupełni zapotrzebowanie naszego organizmu na ten biopierwiastek.

9 Sód (Na) W czasie upałów, kiedy się intensywnie pocimy tracimy bardzo duże ilości sodu. Ubytek ten powinniśmy uzupełniać wodą zawierającą nawet do 1000 mg sodu. Ubytek soli bardzo osłabia organizm, powoduje omdlenia. W takich wypadkach bardzo niekorzystne jest picie zwykle wody, ponieważ wypłukuje ona sole mineralne z naszego organizmu i zamiast pomagać- szkodzi. Nie należy bać się spożywania wody z większą ilością sodu nawet przy nadciśnieniu. Butelka o pojemności 1,5 litra zawiera mniej sodu niż 3 plasterki szynki.

10 Wapń (Ca) Dzienne zapotrzebowanie jest duże i waha się między 800 a 1000 mg.. Dlatego powinniśmy pić wodę zawierającą wapń w ilości co najmniej 150 mg/l. Zbyt duża ilość wapnia odkłada się w kościach, zapobiegając osteoporozie. Wody zawierające sole wapnia zapobiegają tworzeniu się kamieni nerkowych.

11

12

13 Niedobór i nadmiar wody jest szkodliwy! Niedobór wody doprowadza do szybkiego odwodnienia organizmu. Niedobór wody wielkości 10% masy ciała powoduje niewydolność fizyczną i psychiczną. Niedobór wody wielkości 20% masy ciała może spowodować śmierć. Niedobór wody doprowadza do szybkiego odwodnienia organizmu. Niedobór wody wielkości 10% masy ciała powoduje niewydolność fizyczną i psychiczną. Niedobór wody wielkości 20% masy ciała może spowodować śmierć. Nadmiar wody działa toksycznie zmniejszając ciśnienie osmotyczne i uszkadzając komórki. Nadmiar wody działa toksycznie zmniejszając ciśnienie osmotyczne i uszkadzając komórki.

14 Dzienne zapotrzebowanie to 2 litry wody na dobę. W czasie umiarkowanego wysiłku fizycznego to 3 litry wody na dobę. W czasie intensywnego sportu lub ciężkiej pracy fizycznej zapotrzebowanie to wzrasta do 4-5 litrów wody na dobę. Ponieważ nie istnieje możliwość magazynowania w ustroju większej ilości wody, zachodzi konieczność stałego jej uzupełniania.

15

16

17 Sygnałem odwodnienia jest sucha skóra, która po uszczypnięciu pozostaje zmarszczona i nie wygładza się. Bardziej niepokojące objawy to: - senność, - osłabienie, - spadek ciśnienia tętniczego krwi, - bóle mięsni. Suchość w ustach to „dzwonek alarmowy” wysyłany od mózgu. To sygnał, że organizm pracuje na rezerwie wody.

18 Ponad miliard ludzi na świecie korzysta z niesprawdzonych, skażonych źródeł wody pitnej. Około 2,5 miliarda ludzi nie ma dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych- stanowi to około 40% całej światowej populacji. Brak dostępu do czystej wody pitnej powoduje codziennie śmierć blisko 4 tysięcy dzieci ( w większości poniżej 5 r. ż.) co daje około 1,5 miliona dzieci rocznie (wg. WHO i UNICEF).

19 Zasoby wody na Ziemi szacuje się na blisko 1 mld km3, stanowi to około 0,24% masy Ziemi. Gdyby Ziemia była wielkości jajka, to woda utworzyłaby na jego skorupie zaledwie kroplę.

20

21

22 Na obszar Polski rocznie spada około 187 km3 wody. Polska ma najskromniejsze zasoby wody ze wszystkich państw Europy oprócz Belgii. Ta sytuacja wynika z ukształtowania terenu. Najwięcej opadów jest w górach, natomiast ogromna część naszego kraju to niziny. Na 1 mieszkańca Polski przypada 1,6 tys. m3 wody.

23 Przyczyny degradacji gleby Przyczyny degradacji gleby zanieczyszczenia zanieczyszczenia zasklepienie zasklepienie erozja erozja spadek zawartości materii organicznej spadek zawartości materii organicznej zasolenie zasolenie zagęszczenie gleby zagęszczenie gleby osuwiska osuwiska wylesienie wylesienie zmiany klimatyczne zmiany klimatyczne rolnictwo rolnictwo spadek różnorodności biologicznej spadek różnorodności biologicznej pustynnienie pustynnienie zakwaszenie zakwaszenie

24 ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZENIA GLEBY Przemysł i Energetyka Przemysł i Energetyka Największe ilości zanieczyszczeń przedostają się do gleb i gruntów wraz ze ściekami, pyłami oraz stałymi i ciekłymi odpadami wytwarzanymi przez przemysł. Zawierają one najczęściej metale ciężkie oraz sole. Największe ilości zanieczyszczeń przedostają się do gleb i gruntów wraz ze ściekami, pyłami oraz stałymi i ciekłymi odpadami wytwarzanymi przez przemysł. Zawierają one najczęściej metale ciężkie oraz sole. Przemysł wydobywczy wytwarza olbrzymie ilości silnie zasolonych wód kopalnianych. Wiele zakładów przemysłowych (np. huty,cementownie, elektrownie, ośrodki przemysłu chemicznego) emituje do atmosfery szkodliwe gazy i pyły, które następnie, na skutek depozycji z powietrza zanieczyszczają gleby. Przemysł wydobywczy wytwarza olbrzymie ilości silnie zasolonych wód kopalnianych. Wiele zakładów przemysłowych (np. huty,cementownie, elektrownie, ośrodki przemysłu chemicznego) emituje do atmosfery szkodliwe gazy i pyły, które następnie, na skutek depozycji z powietrza zanieczyszczają gleby.

25 ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZENIA GLEBY Rolnictwo W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej do gleb i gruntów przedostają się zanieczyszczenia pochodzące z użytych w nadmiarze nawozów mineralnych i organicznych. Szczególnie niebezpieczne związki pochodzące z tej gałęzi gospodarki to pestycydy i inne środki ochrony roślin. Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów sztucznych. Przykładem może tu być kadm, występujący w nawozach fosforowych. Rolnictwo W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej do gleb i gruntów przedostają się zanieczyszczenia pochodzące z użytych w nadmiarze nawozów mineralnych i organicznych. Szczególnie niebezpieczne związki pochodzące z tej gałęzi gospodarki to pestycydy i inne środki ochrony roślin. Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów sztucznych. Przykładem może tu być kadm, występujący w nawozach fosforowych. Transport Najbardziej zanieczyszczone gleby występują w pobliżu dróg i autostrad. Zawierają zwiększone ilości niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków azotu. Na skutek posypywania powierzchni dróg solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków komunikacyjnych są silnie zasolone. Transport Najbardziej zanieczyszczone gleby występują w pobliżu dróg i autostrad. Zawierają zwiększone ilości niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków azotu. Na skutek posypywania powierzchni dróg solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków komunikacyjnych są silnie zasolone.

26 PODSUMOWUJĄC PODSUMOWUJĄC Do najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń gleb i gruntów zaliczamy: Do najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń gleb i gruntów zaliczamy: metale ciężkie – ołów (Pb), miedź (Cu), rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne, metale ciężkie – ołów (Pb), miedź (Cu), rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne, związki organiczne – pestycydy, detergenty, związki organiczne – pestycydy, detergenty, sole – azotany, siarczany, chlorki. sole – azotany, siarczany, chlorki.

27

28 Czym są zanieczyszczenia powietrza? Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego naturalnymi składnikami. Do zanieczyszczeń powietrza zalicza się również substancje będące jego naturalnymi składnikami, ale występujące w znacznie zwiększonych ilościach. Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego naturalnymi składnikami. Do zanieczyszczeń powietrza zalicza się również substancje będące jego naturalnymi składnikami, ale występujące w znacznie zwiększonych ilościach. Zanieczyszczenia powietrza zostały podzielone na cztery grupy: 1. Gazy i pary związków chemicznych, np. tlenki węgla (CO, CO2), siarki (SO2, SO3) i azotu (NOx), fluor (F), ozon (O3), radon (Rn), amoniak (NH3), węglowodory i ich pochodne chlorowe, fenole 2. Drobne kropelki cieczy, np. kropelki zasad, kwasów, rozpuszczalników 3. Drobne ciała stałe, np. popioły, pyły, związki metali ciężkich, sadze, stałe związki organiczne, azbest, pestycydy 4. Mikroorganizmy, których ilość lub rodzaj nie jest charakterystyczny dla naturalnego składu powietrza, makroorganizmy (np. grzyby) wraz z produktami ich metabolizmu. Zanieczyszczenia powietrza zostały podzielone na cztery grupy: 1. Gazy i pary związków chemicznych, np. tlenki węgla (CO, CO2), siarki (SO2, SO3) i azotu (NOx), fluor (F), ozon (O3), radon (Rn), amoniak (NH3), węglowodory i ich pochodne chlorowe, fenole 2. Drobne kropelki cieczy, np. kropelki zasad, kwasów, rozpuszczalników 3. Drobne ciała stałe, np. popioły, pyły, związki metali ciężkich, sadze, stałe związki organiczne, azbest, pestycydy 4. Mikroorganizmy, których ilość lub rodzaj nie jest charakterystyczny dla naturalnego składu powietrza, makroorganizmy (np. grzyby) wraz z produktami ich metabolizmu.

29 Skutki zanieczyszczenia powietrza efekty globalne: efekty globalne: zmiany klimatyczne, efekt cieplarniany zmiany klimatyczne, efekt cieplarniany destrukcja warstwy ozonowej destrukcja warstwy ozonowej efekty transgraniczne: efekty transgraniczne: kwaśne deszcze kwaśne deszcze eutrofizacja, defoliacja, zakwaszenie gleb, jezior, rzek eutrofizacja, defoliacja, zakwaszenie gleb, jezior, rzek perturbacje klimatyczne i meteorologiczne perturbacje klimatyczne i meteorologiczne efekty lokalne: efekty lokalne: choroby zwierząt i roślin, zdrowie ludzi i zwierząt choroby zwierząt i roślin, zdrowie ludzi i zwierząt korozja, destrukcja powierzchni budowlanych korozja, destrukcja powierzchni budowlanych smogi miejskie smogi miejskie

30

31

32