1 ROLNICTWO I KLIMAT Elżbieta Lenarczyk – Społeczny Instytut Ekologiczny

2 Rolnictwo to? Najważniejsza działalność gospodarcza z punktu widzenia:ekonomicznego, społecznego, zachowania zasobów przyrodniczych

3 Rolnictwo – najważniejsza działalność gospodarcza60% ludności świata na roli utrzymuje się z rolnictwa Ponad połowa powierzchni ziemi jest wykorzystywana do celów rolniczych Ilość oraz jakość produkcji i konsumpcji mają największy wpływ na zdrowie społeczeństw i na stan środowiska

4 Rolnictwo i produkcja żywnościObecny system produkcji żywności przyczynia się do: zmian klimatycznych dewastacji przyrody zatrucia środowiska braku wody chorób cywilizacyjnych biedy i niesprawiedliwości Ten system jest chory

5 Rolnictwo i produkcja żywności dziś:Miliard mieszkańców Ziemi cierpi na głód a jednocześnie otyłość jest powszechną chorobą cywilizacyjną Zachowując obecny system rolnictwa już za 50 lat ludzkość nie będzie w stanie sama się wyżywić Intensywna produkcja rolna doprowadziła do zniszczenia lasów, zasobów wodnych, urodzajności gleb, bioróżnorodności dzikiej i rolniczej, tradycyjnego rolnictwa

6 Rolnictwo to: OFIAR GŁÓWNYCH NARZĘDZI SPRAWCÓW OCHRONY JEDNA ZNAJWIĘKSZYCH OFIAR ZMIAN KLIMATU JEDNO Z NAJWAŻNIEJSZYCH NARZĘDZI OCHRONY KLIMATU JEDEN Z GŁÓWNYCH SPRAWCÓW ZMIAN KLIMATU Rolnictwo to:

7 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznychBiologiczne procesy związane z produkcją rolną są źródłem emisji dwóch podstawowych gazów cieplarnianych: metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O) Mają one odpowiednio 21 i 310 razy silniejszy wpływ na ocieplanie się klimatu niż CO2

8 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznychBezpośrednia emisja gazu cieplarnianego (GHG) związana z produkcją rolną stanowi 14% globalnej emisji tego gazu do atmosfery W połączeniu z emisją wynikającą z: niszczenia zasobów leśnych pod uprawy rolne, emisją z procesów produkcji, pakowania, dystrybucji, transportu, utylizacji i innych procesów związanych z produkcją i konsumpcją żywności EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH PRZEKRACZA 40% CAŁKOWITEJ EMISJI ŚWIATOWEJ

9 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznychEmisja metanu i podtlenku azotu wzrosła od 1990 roku o ponad 17% Przewiduje się, że do roku 2030 wzrośnie o dalsze 35-60% Główną przyczyną jest wzrost stosowania nawozów chemicznych i intensywny chów zwierząt gospodarskich.

10 Rolnictwo – sprawca zmian klimatycznych źródła emisji GHG z rolnictwaUżytkowanie ziemi, gospodarowanie glebą Metan z hodowli zwierzęcej Wycinka i palenie lasów Uprawy ryżu, gospodarowanie nawozami Pozostałe

11 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznychintensyfikacja rolnictwa = wzrost stosowania nawozów mineralnych w ciągu ostatnich 40 lat z 11 do 91 mln ton Chiny - 40% / Afryka - 2% światowej produkcji Produkcja nawozów mineralnych - energochłonna/ wysoką emisja - rocznie do 600 mln ton CO2 (1,2% światowej emisji GHG)

12 Rolnictwo – sprawca zmian klimatycznychRaport ENA (Europejska ocena azotu): emisja azotu do atmosfery z rolnictwa ma znacznie większy wpływ na zmiany klimatu niż dotychczas sądzono produkcja zwierzęca - jeden z najsilniejszych czynników ostatnie 40 lat wzrost konsumpcji mięsa o 77% produkcja mięsa = 18% emisji GHG

13 Rolnictwo sprawca zmian klimatycznychEmisję CO2 powoduje transport produktów rolnych na duże odległości Unia Europejska - największy importer produktów rolnych

14 Rolnictwo ofiara zmian klimatycznychSkutki zmian klimatycznych odczują przede wszystkim rolnictwo i systemy żywnościowe Wg ostatnich badań (Kanada 2011 r.) nie ma szans na ograniczenia ocieplenia do 2oC należy się liczyć z ociepleniem o 3-4oC Skutki: dramatyczna utrata biologicznej różnorodności całkowita zmiana globalnego systemu produkcji żywności wyludnienie całych regionów Ziemi

15 Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznychWzrost o 2oC zagrozi produkcji rolnej w skali globalnej Szczególnie ucierpią: Afryka, Ameryka Łacińska, Azja Południowa Prognoza - 2,6 miliarda drobnych rolników straci możliwości egzystencji

16 Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznychPoziom opadów w UE kwiecień 2011r. (analiza 75 dniowa) Kolor brązowy = obszary poniżej sezonowej normy USA stan Texas – kwiecień 2011 r. – największa susza od 44 lat

17 Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznychZmiany klimatyczne - największe wyzwaniem w ciągu lat historii rolnictwa Skutki zmian klimatycznych to: susza i powodzie, huragany, tornada, podnoszenie się poziomu mórz, zasolenie wód gruntowych, intensywne burze i ulewy, zanikanie gatunków, rozprzestrzenianie się znanych i nieznanych chorób

18 Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznychZmiana klimatu przyczynia się do m.in. zanikania rolniczej bioróżnorodności – gwarancji naszego przetrwania i bezpieczeństwa żywnościowego Co rok ginie bezpowrotnie 2% proc. zasobów genetycznych roślin użytkowych Od początku XX wieku utraciliśmy 75% zasobów genetycznych w rolnictwie

19 Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatuZastępowanie paliw kopalnych biomasą Zmniejszenie emisji GHG Składowanie CO2 w glebie

20 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatumoże wychwytywać CO2 zatrzymywać CO2 składować CO2 w glebie wiązać CO2 w roślinach w procesie fotosyntezy Wg. badań RODALE INSTITUE z USA: przekształcenie średnich amerykańskich gospodarstw na ekologiczne, zmniejszyłoby ilość emisji CO2 o tyle, co likwidacja samochodów

21 Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatuZmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcji CO2 trwałe łąki i pastwiska - zatrzymują CO2 w glebie i w niskiej, wieloletniej roślinności, ekologiczny chów zwierząt – m.in. zmniejsza potrzebę stosowania nawozów mineralnych - ograniczanie emisji N2O

22 Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatuzmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcji CO2 uprawa międzyplonów i płodozmian = zwiększenie fotosyntezy; wzbogacenie gleby w związki organiczne lepsze gospodarowanie glebą - m.in. ochrona mokradeł / uprawa wybranych roślin np. trzcina, zamiast odwadniania Produkcja energii odnawialnej z biomasy i w biogazowaniach unowocześnianie gospodarstw rolnych zmniejszenie konsumpcji i produkcji mięsa

23 Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatu Zmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcję CO2 Rolnictwo ekologiczne nawozy organiczne, płodozmian, wsiewki i poplony, odchwaszczanie mechaniczne, bez chemicznych środków ochrony roślin, bioróżnorodność, odejście od wielohektarowych monokultur, zwiększanie warstwy próchniczej Jedna tona próchnicy wyłapuje z atmosfery 1,8 ton CO2

24 Rolnictwo narzędzie ochrony klimatuWybierając produkty rolnictwa ekologicznego przyczyniasz się do ochrony klimatu!

25 Cogito ergo eco sum MYŚLĘ, WIĘC EKOLOGICZNY JESTEM