1 Różnorodność organizmów
2 NIE LECZY SIĘ ICH ANTYBIOTYKAMI!Wirusy nie są organizmami żywymi zbudowane z białka i materiału genetycznego choroby wirusowe: - AIDS (wirus HIV), - grypa, różyczka, ospa, świnka, odra, WZW (wirusowe zapalenie wątroby) – żółtaczka, - opryszczka, - zwierzęce: wścieklizna NIE LECZY SIĘ ICH ANTYBIOTYKAMI!
3 Bakterie jednokomórkowe pozytywne znaczenie:- rozkład martwych szczątków przetwory mleczne (fermentacja mlekowa) kiszonki bakterie symbiotyczne: w jelitach ludzi, przeżuwaczy (roślinożerców) oczyszczalnie ścieków, śmieci negatywne znaczenie: choroby: zapalenia, angina, gruźlica, dur brzuszny, krztusiec, tężec, kiła, próchnica, wrzody (H. pyroli) zatrucia pokarmowe: salmonella, jad kiełbasiany gnicie
4 Protista Pierwotniaki: pantofelek Roślinopodobne: euglenajednokomórkowe poruszanie: rzęski, wici, nibynóżki podział Cudzożywne – drapieżniki Choroby: malaria, śpiączka, czerwonka Roślinopodobne: euglena głównie jednokomórkowe samożywne podział
5 Glony żyją w wodzie są samożywne
6 Zielenice jednokomórkoweBezjądrowe sinice Skrętnica
7 Morszczyn pęcherzykowaty brunatnicaZielenice Krasnorosty
8 Grzyby Drożdże jednokomórkowe fermentacja alkoholowa pączkowaniepiekarnictwo, ciasta, produkcja alkoholu Pleśnie komórczaki zarodniki pleśnienie sery pleśniowe, antybiotyki
9 Grzyby kapeluszowe wielokomórkowe, plecha.. wielokomórkowe, plecha cudzożywne: pasożyty, saprobionty (rozkładają martwe szczątki) zarodniki, fragmentacja
10 Porosty Glony fotosynteza Grzyby ochrona, dostarczanie wody Znaczenie:pokarm, organizmy pionierskie, wskaźniki zanieczyszczenia powietrza
11 Mszaki rośliny żyją w środowisku wilgotnym i zacienionymniewielkie, mają listki, łodyżki, chwytniki rozmnażają się przez zarodniki pobierają i magazynują wodę w listkach
12 Paprotniki środowisko wilgotne i zacienione podziemne łodygi – kłączazarodnie skupione pod liśćmi lub w kłosy rozmnażanie: bezpłciowe – zarodniki + płciowe - przedrośle
13 Nagonasienne iglaste wytwarzają kwiaty = szyszki i nasionanasiona i pyłek roznoszone przez wiatr
14 Okrytonasienne drzewa liściaste, krzewy, rośliny zielne, trawy i zbożawytwarzają: kwiaty i owoce z nasionami
15 Korzeń Funkcje: pobieranie wody (włośniki) – OSMOZAutrzymywanie w podłożu dodatkowe: spichrzowa np.: marchewka
16 Osmoza Swobodne przechodzenie wody z roztworu gdzie jest jej dużo (rozcieńczonego) do roztworu gdzie jest jej mało (stężonego) przez błonę półprzepuszczalną – komórkową. Np: pobieranie wody przez korzeń pęcznienie nasion
17 Łodyga Funkcje: transport substancji (wiązka przewodząca – drewno i łyko) rusztowanie rośliny Modyfikacje: bulwy, kłącza (podziemne); ciernie
18 Liść Transpiracja – parowanie wody z rośliny
19 męski organ rozrodczy wytwarza pyłek żeński organ rozrodczyKwiat PRĘCIK męski organ rozrodczy wytwarza pyłek SŁUPEK żeński organ rozrodczy DZIAŁKI KIELICHA ochrona PŁATKI KORONY ochrona wabienie owadów
20 substancje zapasowe - bielmoZAPYLENIE – przeniesienie pyłku na słupek Sposoby zapylenia: - przez wiatr (kwiaty bez płatków) - przez owady (kwiaty z barwnymi płatkami, zapach, nektar) Z kwiatu powstaje owoc: łupina nasienna owoc zarodek substancje zapasowe - bielmo nasiono
21 Rozsiewanie owoców: przez wiatr przez wodę przez zwierzęta: na powierzchni ciała, przez zjadanie, przenoszenie itp. KIEŁKOWANIE: Niezbędne: woda, ciepło, tlen Na początku dominuje oddychanie komórkowe! Etapy: pęcznienie – pobieranie wody, tworzenie korzenia i pierwszych liści
22
23 Parzydełkowce Meduza - chełbia Polip – stułbia, koralowcedrapieżniki, posiadają parzydełka na ramionach (łapanie ofiar, obrona) rozmnażają się przez pączkowanie (polip) i płciowo (meduza) środowisko wodne, polip osiadły, meduza – wolnożyjąca symetria promienista
24 Płazińce tasiemce pasożytuje w jelicie haczyki i przyssawki na główcewchłania pokarm całym ciałem oddycha beztlenowo jest obojnakiem, samozapłodnienie rozwój złożony, larwa – wągier w mięsie roślinożerców zapobieganie – przebadane mięso, higiena osobista, mycie owoców i warzyw
25 Nicienie glista ludzka, owsik – pasożyty przewodu pokarmowegoobły kształt przewód pokarmowy w postaci rury rozdzielnopłciowe, dymorfizm płciowy rozwój złożony, larwy w płucach zapobieganie: higiena osobista, mycie warzyw i owoców
26 Pierścienice dżdżownica, pijawka, nereidaprzód – otwór gębowy, segmenty i siodełko pokrycie ciała: śluz, szczecinki, warstwa mięśni wymiana gazowa całym ciałem układ krwionośny zamknięty obojnaki, zapłodnienie krzyżowe reducenci, pasożyty zewnętrzne
27 Mięczaki - ślimaki wodne lub lądowegłowa, noga, wapienna muszla (skręcona) z trzewiami, czułki z oczami pokryte śluzem tarka na języku – roślinożercy wymiana gazowa – skrzela lub płuco układ krwionośny otwarty obojnaki, zapłodnienie krzyżowe
28 Głowonogi Małże ośmiornice, kałamarnice itp.głowa, ramiona, trzewia, muszla – płytka w ciele drapieżne rozdzielnopłciowe bardzo dobrze rozwinięty mózg Małże wodne muszla dwuczęściowa brak głowy filtratory wymiana gazowa – skrzela obojnaki
29 Stawonogi Skorupiaki 5 par odnóży krocznych wodnegłowotułów (oczy, czułki) + odwłok pokryte chitynowym pancerzem drapieżniki, szczypce – 1 para odnóży skrzela układ krwionośny otwarty rozdzielnopłciowe, dymorfizm, rozwój prosty
30 Pajęczaki 4 pary odnóży krocznych lądowe pająki, skorpiony, kosarze,roztocza np.: kleszcz 4 pary odnóży krocznych głowotułów (oczy) + odwłok chitynowy oskórek drapieżniki, wytwarzają jad i pajęczynę wymiana gazowa: płuca książkowe układ krwionośny otwarty rozdzielnopłciowe, dymorfizm płciowy, rozwój prosty
31 Owady 3 pary odnóży krocznych lądowe, latającemotyle, chrząszcze, muchy, wszy, pchły, ważki, 3 pary odnóży krocznych głowa (oczy złożone + czułki), tułów (odnóża + 2 pary skrzydeł), odwłok chitynowy oskórek wymiana gazowa – tchawki układ krwionośny otwarty rozdzielnopłciowe, dymorfizm płciowy aparaty gębowe:
32 Rozwój złożony owadów larwa podobna do dorosłego jajo → → dorosły jajoPRZEOBRAŻENIE NIEZUPEŁNE larwa podobna do dorosłego jajo → → dorosły PRZEOBRAŻENIE ZUPEŁNE jajo → gąsienica → poczwarka → dorosły
33 Kręgowce szkielet wewnętrzny układ krwionośny zamkniętyciepłota ciała: - zmiennocieplne: wszystkie bezkręgowce, ryby, płazy, gady - stałocieplne: ptaki, ssaki rozmnażanie: - jajorodne: bezkręgowce, płazy, ptaki, część ryb i gadów - jajożyworodne: część ryb i gadów - żyworodne: ssaki (bez stekowców)
34 Ryby głowa (otwór gębowy, oczy), tułów, płetwy: parzyste – piersiowe i brzuszne; nieparzyste – ogonowa, grzbietowa, odbytowa pokryte: śluz, łuski; opływowy kształt ciała linia boczna – narząd zmysłów skrzela utrzymanie głębokości - pęcherz pławny lub ruchy płetw piersiowych rozdzielnopłciowe, dymorfizm płciowy, jajorodne lub jajożyworodne rozwinięte wzrok lub węch
35 Płazy bezogonowe lub ogoniaste wodno – lądowegłowa, tułów, kończyny przednie i tylne ciało nagie, pokryte śluzem, jad w skórze długi, lepki język workowate płuca + skóra, wspomaganie gardzielą rozmnażanie w wodzie! rozdzielnopłciowe, zapłodnienie zewnętrzne; rozwój złożony – larwa kijanka w wodzie: oddycha skrzelami, ma ogon, nie ma kończyn
36 Gady jaszczurki, węże, żółwie, krokodyległowa, tułów, kończyny przednie i tylne, ogon pokrycie ciała: rogowe łuski, tarczki, pancerz drapieżniki, roślinożercy, węże – zęby jadowe płuca gąbczaste, klatka piersiowa rozmnażanie na lądzie! mają błony płodowe rozdzielnopłciowe, dymorfizm płciowy, jajorodne lub jajożyworodne, rozwój prosty
37 Ptaki głowa, szyja, tułów, ogon, skrzydła, kończyny tylnedziób, opływowy kształt skrzydła, pióra (lotki, sterówki) pneumatyczne kości płuca pęcherzykowate + worki powietrzne silne mięśnie + grzebień mostka rozwinięte zmysły - wzrok rozdzielnopłciowe, jajorodne, dymorfizm płciowy rozwój prosty, gniazdowniki i zagniazdowniki
38 Ssaki skóra + wytwory: gruczoły, sierść, pazury, kopyta, poroże, rogipłuca pęcherzykowate łożysko – łączy rozwijający się zarodek/płód z matką, pozwala pobierać substancje odżywcze młode karmione mlekiem roślinożerne – długie jelita, bakterie symbiotyczne, brak kłów, mięsożercy – krótkie jelita, rozwinięte kły