1 Rozwój miejskich Stref Niskiej Emisji Porównanie Warszawy z innymi światowymi stolicami Warszawa, Luty 2017 © 2016 Crowe Horwath International

2 Pierwsza Strefa Niskiej Emisji została wprowadzona w 1996Pierwsza Strefa Niskiej Emisji została wprowadzona w Właściwy rozwój zaczął się po 2007 roku, kiedy Berlin i Londyn rozpoczęły dyskusje dotyczące wprowadzenia rozwiązań mających na celu redukcję emisji spalin w miastach Etapy wprowadzania Stref Niskiej Emisji w wybranych miastach świata, Sztokholm Dublin Rzym Pekin Pierwsza Strefa Niskiej Emisji Strefa ograniczonego wjazdu dla ciężarówek od 7:00 do 19:00 Strefa dotyczy wszystkich pojazdów, wjazd możliwy dla pojazdów spełniających kryteria min. Euro 3 Strefa w planach, wzorowana na systemie londyńskim 2003 2008 2017 2019 1996 2007 2014 2018 Londyn Paryż Oslo Odpłatny wjazd do strefy dla ciężarówek Strefa ograniczonego wjazdu od poniedziałku do piątku 8:00 – 20:00 Prowadzone są prace nad wprowadzeniem strefy bazującej na poborze opłat bądź całkowitym zakazie wjazdu Tokio Wymagania skupione na samochodach ciężarowych, autobusach oraz flocie samochodowej przedsiębiorstw Berlin Wjazd jedynie dla samochodów spełniających określone kryteria co do emisji spalin Seul W trakcie wprowadzania Strefa Niskiej Emisji - obszary miasta/regionu, gdzie mogą wjeżdżać pojazdy spełniające wymagane normy ekologiczne Źródło: analiza Crowe Horwath

3 Pomimo braku Strefy Niskoemisyjnej, Warszawa ograniczyła wjazd ciężarówek do miasta. W porównaniu z innymi miastami, jak Londyn czy Berlin, władze stolicy Polski nie pobierają opłat Strefy Niskiej Emisji - porównanie wybranych miast, Europa, 2017 Warszawa x Pomimo braku specjalnej strefy, wjazd ciężarówek do miasta jest ograniczony Brak opłat 13,4 Berlin Wymóg posiadania naklejek, wjazd dozwolony dla samochodów spełniających standard min. Euro 4 Naklejka ok. 5 € (na czas nieokreślony) 9,2 Paryż Został wprowadzony wymóg posiadania naklejek od 2017: wjazd w tygodniu od 8:00 do 20:00 tylko dla określonych kategorii samochodów Naklejka ok 3,70 € (na czas nieokreślony) 8,7 Londyn Wjazd płatny dla wszystkich pojazdów ciężarowych. Od 2020 roku Ultra SNE** – wjazd będzie płatny dla wszystkich aut 100–200£ (dziennie) Ultra SNE ok. £12.50 7,8 Strefa Niskiej Emisji Ograniczony wjazd dla Krótka charakterystyka Opłaty Średni wiek samochodu (lata)* Uwagi: * Wartość podana w latach, dane dotyczą wieku samochodów w poszczególnych krajach; ** Ultra SNE – Strefa Niskiej Emisji wprowadzająca całkowity zakaz wjazdu; ** Euro 4- ograniczenia wprowadzane na podstawie europejskiego standardu emisji spalin Źródło: Raport PZPM 2016, Urząd statystyczny w Warszawie, www. sootfreecities.eu, analiza Crowe Horwath

4 Ok. 11 € - wszystkie pojazdy za wjazd do strefyW Sztokholmie obowiązuje system opłat za wjazd do miejsc o największym natężeniu ruchu, bez względu na standard emisji spalin i dotyczy to zarówno samochodów osobowych, jak i ciężarowych Strefy Niskiej Emisji - porównanie wybranych miast, Europa, 2017 Helsinki Strefa miejska bez ciężarówek dłuższych niż 12m, wymóg minimum Euro 3*** dla autobusów i Euro 5*** dla śmieciarek Brak opłat 13,9 Sztokholm Opłaty za wjazd do stref o największym natężeniu ruchu, różne w zależności od godziny przejazdu Ok. 11 € - wszystkie pojazdy za wjazd do strefy 10,9 Oslo Od 2017 czasowy zakaz wjazdu dla diesli o standardzie niższym niż Euro 6***, w planach całkowity zakaz wjazdu do strefy od 2019 roku Brak opłat 10,5 Amsterdam Wjazd dozwolony tylko dla ciężarówek spełniających wymagania min. Euro 4***. Od 2018 roku zakaz obejmie taksówki sprzed 2009r. Brak opłat 10,2 Strefa Niskiej Emisji Ograniczony wjazd dla Krótka charakterystyka Opłaty Średni wiek samochodu (lata)* Uwagi: * Wartość podana w latach, dane dotyczą wieku samochodów w poszczególnych krajach, gdzie znajduje się miasto; ** SNE – Strefa Niskiej Emisji, ***Euro ograniczenia wprowadzane na podstawie europejskiego standardu emisji spalin Źródło: urbanaccessregulations.eu, hansonthebike.wordpress.com, analiza Crowe Horwath

5 Brak planów dotyczących wprowadzenia SNE**W przeszłości niektóre miasta azjatyckie nie przywiązywały wagi do wprowadzania Stref Niskiej Emisji. Przykład Pekinu (prowadzone prace) czy Seulu (wprowadzona Strefa), pokazuje, że zwłaszcza w Chinach będzie to zmiana, która może przemodelować system funcjonowania transportu Strefy Niskiej Emisji - porównanie wybranych miast, Azja i Australia, 2017 Sydney x Brak planów dotyczących wprowadzenia SNE** Brak opłat Bez ograniczeń 10,1 Tokio Zakaz wjazdu dla ciężarówek bez filtrów DPF, zakaz przeładunku na włączonym silniku. Firmy zarządzające flotą min.30 pojazdów są zobowiązane do posiadania planu ochrony środowiska Brak opłat 8,3 Pekin x Prowadzone są prace nad wprowadzeniem SNE** na wzór londyńskiej strefy od roku Brak opłat Brak ograniczeń 5 Seul Wprowadzone w 2017 roku ograniczenie dotyczy wjazdu dla aut dopuszczonych do ruchu przed 2006r. Brak opłat x Strefa Niskiej Emisji Ograniczony wjazd dla Krótka charakterystyka Opłaty Średni wiek samochodu (lata)* Uwagi: * Wartość podana w latach, dane dotyczą wieku samochodów w poszczególnych krajach; ** SNE – Strefa Niskiej Emisji Źródło: visual.bts.nsw.gov.au, analiza Crowe Horwath

6 Pomimo obniżenia w latach 2011 – 2013 poziomu PM10, nadal średni poziom występowania cząstek stałych w Warszawie jest znacznie powyżej normy (32 versus <20 µg/m3), czego skutkiem w długim okresie jest obniżanie jakości życia i zdrowia mieszkańców stolicy Polski Średnia liczba samochodów na 1000 mieszkańców, średnioroczna wartość PM10, zmiany poziomu PM10 w wybranych miastach europejskich, azjatyckich i australijskich, X X X Średnia liczba samochodów na 1000 mieszkańców Średnioroczna wartość PM10, µg/m3 89% 4% 9% 11% 4% 73% 46% - 13% 6% Legenda Wzrost/Spadek/Brak zmiany średniorocznego poziomu pyłu zawieszonego PM10 : dla Pekinu w latach , Seulu i Sydney w latach , Paryża i Helsinek w latach , dla pozostałych stolic w latach Średnioroczny poziom PM10 w µg/m3 w 2014 roku dla Seulu, Paryża, Helsinek i Sydney, dla pozostałych stolic - średnioroczny poziom PM10 µg/m3 w 2013 roku Strefa Niskiej Emisji występuje/nie występuje X Źródło: Raport WHO maj 2016, Raport WHO maj 2014, urzędy statystyczne poszczególnych państw, analiza Crowe Horwath

7 Kwestią czasu jest wprowadzenie Stref Niskiej Emisji zarówno w Warszawie, jak i innych większych miastach/aglomeracjach Polski. Celem byłoby ograniczenie komunikacji samochodowej, która w przypadku Warszawy odpowiada za 30% udział w powstawaniu pyłu zawieszonego PM10 Wybrane trendy dotyczące Stref Niskiej Emisji oraz modernizacji infrastruktury miejskiej na świecie, 2017 Coraz więcej miast regionów posiada Strefy Niskiej Emisji Kolejne miasta na świecie planują Strefy Niskoemisyjne (np. Pekin czy Oslo) W Polsce od dłuższego czasu trwa ożywiona dyskusja publiczna nad wprowadzeniem tego typu Stref w miastach Dla przykładu we Włoszech Strefy Niskiej Emisji znajdują się w ponad 100 miastach, a w Niemczech w ponad 70 Strefy niskiej emisji stają się coraz bardziej restrykcyjne Dominuje trend stopniowego wprowadzania Stref całkowicie wolnych od ruchu samochodowego bądź coraz większe jego ograniczanie Zmiany planowane w Londynie od 2020 obejmą opłatami wszystkie samochody; w Amsterdamie strefa całkowicie wolna od emisji planowana na 2025; w Rzymie od listopada 2016 roku w Strefie Niskoemisyjnej (o powierzchni ok. 150km²) zawężono możliwość wjazdu pojazdom od standardu min. Euro 3 Wzrasta promocja i nakłady na ekologiczne środki komunikacji Miasta skupiają się na rozwijaniu i promowaniu transportu publicznego oraz wspierają powiększenie sieci obwodnic czy dróg rowerowych Warszawa w latach zamierza łącznie przeznaczyć 130 mln zł, a Paryż w latach przeznaczy 150 mln € na rozwój infrastruktury i zakup rowerów miejskich, co ma prowadzić do przejścia na proekologiczne i prozdrowtne formy komunikacji Źródło: Mairie de Paris, wios.warszawa.pl, analiza Crowe Horwath

8 Wzrasta popyt na ekologiczne samochody osoboweSzacuje się że w 2040 roku już 35% nowo kupowanych aut będzie samochodami elektrycznymi Wybrane światowe trendy w obszarze ekologicznego transportu zbiorowego i indywidualnego na świecie, 2017 Autobusy o zerowym poziomie emisji spalin podbijają rynki na całym świecie Ocenia się, że w 2015 roku światowa flota autobusów elektrycznych wynosiła pojazdów. W Shenzhen (Chiny) było już 4887 eklektycznych autobusów, a miasto planuje zakup kolejnych 12 tysięcy Miasto Adelaide (Australia) od 2015 roku wprowadza flotę autobusów ładowanych energią słoneczną Miasta europejskie w 2015 zakupiły 1300 ekologicznych pojazdów przeznaczonych do komunikacji miejskiej – głownie Wielka Brytania, Szwajcaria, Holandia, Polska i Niemcy Wzrasta popyt na ekologiczne samochody osobowe Rządy i władze lokalne zachęcają do zakupu samochodów elektrycznych poprzez różnorodne udogodnienia, jak np. proponowane przez Ministerstwo Energii: zwolnienie z akcyzy, dotacje, zerowy VAT, bezpłatne parkowanie na publicznych płatnych parkingach, zezwolenie na jazdę buspasami, ulgi na ładowania pojazdów w nocy Samochody są coraz bardziej atrakcyjne pod względem możliwości pokonywanych dystansów na jednym ładowaniu, osiąganych prędkości i przyspieszenia oraz ceny Wzrasta infrastruktura pozwalająca na ładowanie baterii w samochodach, np. w Warszawie jest już ponad 300 takich punktów Rozwijana jest koncepcja ekologicznych pojazdów o różnych środkach przeznaczenia Coraz więcej firm prowadzi badania nad ekologicznymi pojazdami przeznaczonymi dla przedsiębiorstw, np. Ursus otwierając w Lublinie halę produkcyjną, na której ma być produkowany elektroniczny samochód dostawczy zaprezentowany w połowie 2016 roku Pod koniec 2016 roku John Deere przedstawił pierwszy w pełni ekologiczny ciągnik, inwestując już wcześniej w linię traktorów hybrydowych Źródło: greenwaypolska.pl; electrek.co; analiza Crowe Horwath

9 Rozwijanie Stref Niskiej Emisji wraz z inwestycjami infrastrukturalnymi w miastach powinno wpływać w średnim i długim okresie na rozwijanie się firm z obszaru wysokich technologii Przykłady przedsiębiorstw, które mogą skorzystać z rozwijania Stref Niskiej Emisji w polskich miastach, 2017 Producenci autobusów elektrycznych i hybrydowych, jak i spełniających najwyższe normy ekologiczne Przedsiębiorstwa oferujące Inteligentne Systemy Transportowe Udział autobusów miejskich w Polsce na paliwo alternatywne wynosi 3,6% (stan na 2015 rok) Średni wiek 50% autobusów miejskich w Polsce wynosi ponad 10 lat Zwiększa się liczba miast w Polsce, które dzięki środkom unijnym, kupiły nowoczesny tabor autobusowy (spełniający najwyższe normy ekologiczne) i szynowy Zachęcenie mieszkańców miast do korzystania z transportu publicznego powinno być związane z wdrażeniem Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) dedykowanych dla miasta/aglomeracji Przedsiębiorstwa, na które mogą wpłynąć trendy dotyczące rozwijania Stref Niskiej Emisji oraz działań przeciwsmogowych Firmy oferujące nowoczesne instalacje do oczyszczania spalin Ocenia się, że źródłem 51% zanieczyszczeń (dwupierścieniowe węglowodory aromatyczne) w Polsce, które napływają do miast i aglomeracji, są elektrociepłownie Źródło: GUS, IGKM, Wydział Chemii UW, analiza Crowe Horwath

10 Kontakt Maciej Krzekotowski Business Consulting DirectorDL:  E: Dominik Buszta Manager, Strategy & Market Analysis DL:  E: