1 Rozwój mowy i jego wspomaganieMarcelina Klimas Neurologopeda Terapeuta SI

2 posługiwania się językiemMOWA Zdolność człowieka do posługiwania się językiem

3 MOWA= MÓWIENIE + ROZUMIENIEMówienie to nadawanie, tworzenie wypowiedzi Rozumienie to odbieranie i analiza dźwięków mowy

4 Stadia rozwoju mowy OKRES MELODII (w tym: głużenie, gaworzenie) do 1. r.ż. OKRES WYRAZU (ok. 1. r.ż.) OKRES ZDANIA (ok. 2. r.ż.) OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (od 3. do 7. roku życia)

5 Czynniki warunkujące rozwój artykulacjiWzory wymowy rodziców/opiekunów Słuch fizyczny Prawidłowa budowa i funkcjonowanie narządu mowy (wargi, język, zęby, wędzidełko)

6 Dzieci w wieku 6 – 7 lat wypowiadająprawidłowo wszystkie głoski, również /sz/, /ż/rz/, /cz/, /dż/, i /r/.

7 Czynności fizjologiczne w obrębie narządu mowySsanie – odruch; pojawia się w życiu płodowym; naturalne ćwiczenie mięśnia okrężnego warg Żucie – u małych dzieci – ruchy pionowe; ok. 3 roku życia – ruchy okrężne z zamkniętą szparą warg !

8 Oddychanie – przez nos, z uniesioną żuchwą i przymkniętymi swobodnie zębami i wargami

9 Połykanie: -przed 3. r.ż. niemowlęce -od 3. r.ż. dojrzałe: przednia część języka uniesiona, styka się z dziąsłami górnymi, żwacze napięte, mięsień okrężny warg „nie pracuje”

10 Odgryzanie Prawidłowe→ siekaczami Nieprawidłowe→ boczne (może doprowadzić do wad zgryzu)

11 Ćwiczenia aparatu artykulacyjnegoĆwiczenia języka Oblizywanie warg czubkiem języka Dotykanie czubkiem języka kącików ust Oblizywanie językiem podniebienia twardego Liczenie zębów czubkiem języka

12 Ćwiczenia mięśnia okrężnego wargPosyłanie całusów (z dziubkiem) Naprzemienne wymawianie a-o, o-i Robienie z buzi balonika Picie przez słomkę

13 Ćwiczenia oddechowe Zdmuchiwanie świeczkiPrzedmuchiwanie pomponika, kawałka papieru i innych lekkich przedmiotów WAŻNE! Wdech nosem, wydech ustami!

14 Odwrażliwianie sfery oralnejmasaż twarzy, masaż warg, języka i podniebienia. Masaże te należy wykonywać ruchem kolistym i z użyciem przedmiotów o różnych fakturach. Składają się one z głaskania, masowania oraz ostukiwania.

15 Obrysowywanie warg kostką lodu, szczoteczkąMasowanie stawów żuchwowo-skroniowych Masowanie warg i języka elektryczną szczoteczka do mycia zębów

16 Zalecenia przy podwrażliwości w sferze oralnejPodawanie twardych owoców i warzyw do gryzienia/chrupania (marchewka, kalarepka) Wpryskiwanie do jamy ustnej na przemian ciepłej i zimnej wody Ssanie kostki lodu Żucie gumy do żucia

17 Masaż wnętrza jamy ustnej elektryczną szczoteczką do zębówPicie przez rurkę musu owocowego, rzadkiego budyniu itp. Stosowanie jako przegryzek pestek dyni, słonecznika, orzechów, suchych precli. Dawanie do ssania suszonych owoców (np. morele)

18 Więcej propozycji ćwiczeń w następujących publikacjach:I. Michalak-Widera, K. Węsierska „Będę wielkim mówcą. Zabawy buzi i języka dla każdego smyka”. E. Borsuk-Sorota, A. Kruszewska „Smaczne zabawy buzi i języka. Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego dla dzieci.” M. Faściszewska „Wesołe minki tygrysa”.

19 Historyjki obrazkowe – rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowegoKilkuelementowe historyjki obrazkowe (wyd. Harmonia). M. Barańska „Historyjki obrazkowo-zdaniowe z pytaniami” (wyd. Harmonia). J. Cieszyńska „Kocham mówić. Historyjki obrazkowe z tekstami” (Wydawnictwo Edukacyjne).

20 Rozwijanie słownictwa

21 Wczesna nauka czytania – stymulacja rozwoju mowySylaba, a nie fonem to najmniejsza jednostka percepcyjna Powtarzanie sekwencji rozwoju mowy dziecka (od samogłosek, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, sylab i wyrazów) Naśladowanie 3 etapów nabywania systemu językowego: powtarzania, rozumienia i nazywania

22 Seria „Kocham czytać” Zestaw „Moje sylabki”

23 Dziękuję za uwagę 