1 RYNKI CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCHRYNEK PRACY dr Jarosław Poteralski Akademia Młodych,

2 Czynniki wytwórcze Ziemia Praca Kapitał

3 Rynki czynników wytwórczychRynek dóbr i usług a rynki czynników wytwórczych

4 Ruch okrężny w gospodarce - gospodarka dwupodmiotowaRYNKI DÓBR I USŁUG PRODUKTY DOBRA FINALNE OTRZYMYWANE DOCHODY WYDATKOWANIE DOCHODÓW FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE PŁACE OTRZYMYWANE DOCHODY CZYNNIKI PRODUKCJI KAPITAŁ RYNKI CZYNNIKÓW PRODUKCJI

5 Rynek pracy Praca jako czynnik wytwórczy:praca jest szczególnym rodzajem towaru kupowanym na rynku pracy przez pracodawcę wg stawki płacowej stanowiącej rynkową cenę pracy.

6 Rynek pracy Proces polegający na konfrontacji popytu na pracę, reprezentowanego przez pracodawców oraz podaży pracy, reprezentowanej przez pracobiorców, w ramach którego dochodzi do ustalenia rynkowej ceny pracy.

7 Konkurencyjny rynek pracyKonkurencyjny rynek pracy to taki rynek, na którym ani indywidualny pracodawca, ani indywidualny pracownik nie mają możliwości oddziaływania na stawki płacowe. Rynkowa cena pracy (stawka płacowa) jest więc tutaj określana tak, jak ceny innych towarów na rynkach konkurencyjnych, tj. poprzez oddziaływanie popytu i podaży.

8 (PODOBNIE JAK POPYT NA POZOSTAŁE CZYNNIKI WYTWÓRCZE)Popyt na pracę POPYT NA PRACĘ (PODOBNIE JAK POPYT NA POZOSTAŁE CZYNNIKI WYTWÓRCZE) MA CHARAKTER POCHODNY Popyt na pracę stanowi założoną odwrotną relację między stawką płac realnych a ilością pracy (liczbą zatrudnionych pracowników) w pewnym czasie, przy wszystkich pozostałych warunkach constans.

9 W krótkim okresie popyt na pracę będzie zależał od dwóch czynników:popytu na wytwarzane przez przedsiębiorstwo dobra i usługi; wydajności pracy zatrudnionych pracowników.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20 Zatrudnienie w warunkach konkurencyjnegorynku pracy Stawka płac W W1 MVPL L1 zatrudnienie L

21 Popyt na pracę Podstawową zasadą przedsiębiorstwa maksymalizującego zysk w dziedzinie zatrudnienia jest zasada zwiększania liczby zatrudnionych tak długo, jak długo wartość krańcowego produktu pracy wytworzonego przez dodatkowo zatrudnionego pracownika nie przewyższa wysokości otrzymanej przez niego płacy, czyli optium zatrudnienia wyznacza formuła MVPL = W

22 Podaż pracy na konkurencyjnym rynku pracyPrzedmiotem analizy podaży pracy jest zarówno kwestia ilości czasu, jaką ludzie są skłonni przepracować, jak również ich decyzje, czy w ogóle podejmować pracę. Podaż pracy to chęć i zdolność do pracy w ciągu określonej ilości czasu przy alternatywnych stawkach płac w danym okresie, ceteris paribus.

23 Podaż pracy na konkurencyjnym rynku pracyPraca, tak jak wszystkie rodzaje działalności (ta jak każdy wybór), pociąga za sobą istnienie kosztu alternatywnego. Kosztem alternatywnym pracy jest wartość czasu wolnego, z którego trzeba wówczas zrezygnować. Generalnie, użyteczność krańcowa czasu wolnego spada, kiedy wzrasta jego ilość.

24 Podaż pracy na konkurencyjnym rynku pracyRównowaga pomiędzy pracą a czasem wolnym: MU pracy = MU czasu wolnego Oznacza, iż człowiek osiągnął punkt optymalnego natężenia pracy, tj. taką kombinację pracy i czasu wolnego, która przynosi największą użyteczność całkowitą, możliwą przy danych płacach i upodobaniach.

25 Podaż pracy na konkurencyjnym rynku pracyGeneralnie krzywa podaży pracy jest rosnąca – indywidualna podaż pracy jest tym większa, im wyższa jest płaca.

26 Stawka płac W S Ilość pracy (w godz.)

27 Substytucyjny efekt płacSiłą, która umieszcza ludzi na krzywej podaży pracy jest użyteczność krańcowa pracy, reprezentowana ilością towarów i usług, którą mogą nabyć za otrzymane płace. Wyższe płace oznaczają więcej towarów i usług, a tym samym pobudzają ludzi do substytucji czasu wolnego pracą. Jest to tzw. substytucyjny efekt płac.

28 Ale krzywa podaży pracy może również wyglądać tak .....Stawka płac W S Tzw. efekt dochodowy wzrostu płac zawracająca krzywa podaży pracy Ilość pracy (w godz.)

29 Równowaga na konkurencyjnym rynku pracyPonieważ na konkurencyjnym rynku pracy indywidualni pracodawcy i indywidualni pracownicy nie mają wpływu na wysokość stawek płacowych- akceptują oni jako dane stawki płac ukształtowane na tym rynku na podstawie popytu i podaży. Stawki te, w zależności od oferowanej ilości pracy na rynku będą bądź spadać, bądź też wzrastać, doprowadzając w efekcie do równowagi na rynku pracy i ukształtowania się stawek płacowych jako rynkowej płacy równowagi.

30 Równowaga na konkurencyjnym rynku pracyStawka płac W S e We D Le Ilość pracy

31 Problemy równowagi na rynku pracyNa skutek wzajemnych relacji pomiędzy popytem na pracę i podażą pracy na rynku pracy może dojść do jednej z następujących sytuacji: równowagi między popytem a podażą pracy, niedoboru pracy, nadwyżki pracy.

32 Problemy równowagi na rynku pracyRównowaga między popytem a podażą pracy: liczba wolnych miejsc pracy równa się liczbie osób poszukujących pracy.

33 Problemy równowagi na rynku pracyNiedobór pracy: ????????????????????????????????????? liczba wolnych miejsc pracy jest większa niż liczba osób poszukujących pracy.

34 Problemy równowagi na rynku pracyNadwyżka pracy: ????????????????????????????????????? liczba wolnych miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osób poszukujących pracy.

35 Rynki pracy z siłą oddziaływania popytu lub podaży pracyMONOPSON – nieefektywność monopsonu. Monopson zatrudnia u siebie mniej pracowników i płaci im niższą stawkę niż pracodawca na konkurencyjnym rynku pracy. ZWIĄZKI ZAWODOWE KWALIFIKACJE

36 Rynek pracy w Polsce i UEstopa bezrobocia liczba bezrobotnych

37

38

39

40 Dziękuję za uwagę ……