1 Rzepiennik StrzyżewskiGmina Rzepiennik Strzyżewski
2 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINYGmina Rzepiennik Strzyżewski położona jest we wschodniej części województwa małopolskiego, w bezpośrednim sąsiedztwie woj. podkarpackiego. Administracyjnie należy do powiatu tarnowskiego, liczącego 16 gmin. Gmina graniczy: od wschodu z gminą Szerzyny od południa z gminami Biecz i Moszczenica - granica ta stanowi jednocześnie granicę powiatów: tarnowskiego i gorlickiego, od zachodu z gminami Ciężkowice i Gromnik, od północy z gminą Tuchów. Położenie gminy należy określić jako peryferyjne wobec większych ośrodków miejskich. Oddalenie gminy od regionalnego ośrodka, jakim jest Kraków, wynosi około 100 km. Najbliższym większym ośrodkiem miejskim jest Tarnów, oddalony o 30 km, z którym mieszkańców gminy łączą najsilniejsze więzi zawodowe i społeczne. Istotne związki mieszkańców występują z oddalonymi o 20 km Gorlicami, Bieczem oraz sąsiednimi gminami: Ciężkowice i Tuchów.
3 Powierzchnia, ludność i sieć osadnicza Gmina zajmuje powierzchnię 70 km2, co stanowi 0,46% powierzchni woj. małopolskiego. Pod względem wielkości obszaru należy do gmin średnich. Liczba ludności w roku 2002 wynosiła osób, czyli prawie dokładnie tyle, ile liczy średnia wiejska gmina w kraju. Gęstość zaludnienia wynosi 99 mieszkańców na 1 km2, co w warunkach województwa małopolskiego (119 osób./km2) nie jest wskaźnikiem wysokim. Gmina Rzepiennik Strzyżewski na tle powiatu tarnowskiego plasuje się w grupie gmin mniejszych tak pod względem powierzchni jak i liczby ludności i liczby sołectw. W skład gminy wchodzi 6 sołectw: Rzepiennik Strzyżewski, Rzepiennik Biskupi, Rzepiennik Suchy, Turza, Olszyny, Kołkówka. Pod względem liczby ludności największą miejscowością są Olszyny, a najmniejszą Kołkówka. Pozostałe miejscowości są zbliżone do siebie pod względem liczby ludności.
4
5 Uwarunkowania przyrodniczeGmina położona jest na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Obniżenia Gorlickiego. Krajobraz gminy jest zróżnicowany i typowy dla Płaskowyżu Rzepiennickiego. Tworzą go pasma wzgórz o szerokich, łagodnych grzbietach, które przecinają kotlinowate, głębokie doliny potoków: Olszynka, Rzepianka i ich dopływy. Obszar gminy wchodzi w skład dwóch parków krajobrazowych: Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki oraz Ciężkowicko – Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Tereny gminy włączone są również w Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Prawie 99,2% powierzchni ogólnej gminy objęte jest ochroną. Warunki przyrodnicze determinują strukturę użytkowania gruntów. Użytki rolne stanowią 74,3% ogólnej powierzchni gminy, natomiast lasy i grunty leśne 19,7%.
6 Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnegoPrawie cały obszar gminy objęty jest ochroną (99,2% powierzchni ogółem), gdyż stanowi część dwóch parków krajobrazowych i obszaru chronionego. Ponadto część krajobrazu gminy wchodzi w skład obszaru węzłowego o znaczeniu krajowym, tzw. Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (ESOCH), „32 K – Obszar Pogórza Ciężkowickiego”. Główne zagrożenia środowiska naturalnego to: Zanieczyszczenie wód powierzchniowych, głównie przez niekontrolowany zrzut ścieków bytowo – gospodarczych i spływ wód opadowych z nawożonych gruntów, skażenie wód podziemnych, głównie poprzez zanieczyszczenie z gnojowników, dołów fekalnych, dzikich wysypisk, postępujące procesy erozji, występujące na stromych zboczach, jarach, wądołach, nieprawidłowe zabiegi agrotechniczne. W świetle wyżej wymienionych zagrożeń priorytetowym zadaniem gminy jest budowa infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej oraz regulacja gospodarki odpadowej. Na terenie gminy występują pomniki przyrody prawnie chronione. Są to: Dąb szypułkowy w Rzepienniku Suchym, Dąb szypułkowy w Olszynach, Dąb w Rzepienniku Biskupim, Jesion w Rzepienniku Biskupim, Wiąz w Rzepienniku Biskupim, 2 lipy w Rzepienniku Strzyżewskim, Dąb w Rzepienniku Strzyżewskim.
7 Infrastruktura drogowa i system komunikacji Łączna długość dróg gminnych wynosi 133 km, z czego około 40% stanowią drogi nieutwardzone o nawierzchni gruntowej. które na wielu odcinkach wymagają zabiegów modernizacyjnych. Gmina posiada dużą gęstość sieci drogowej, która wynosi 190 km na 100 km2 jeśli chodzi o drogi ogółem i 76 km na 100 km2 jeśli chodzi o drogi utwardzone. Wiąże się to z zaangażowaniem dużych środków finansowych na ich utrzymanie. Podstawowymi elementami ponad gminnego układu drogowego są: droga wojewódzka nr 980 o przebiegu Gromnik – Biecz, droga powiatowa nr 314 o przebiegu Lubaszowa – Jodłówka Tuchowska – Olszyny droga powiatowa nr 370 o przebiegu Rzepiennik Strzyżewski - Jodłówka Tuchowska, droga powiatowa nr 371 o przebiegu Rzepiennik Suchy – Olszyny, droga powiatowa nr 372 o przebiegu Rzepiennik Strzyżewski – Ciężkowice, droga powiatowa nr 374 o przebiegu Rzepiennik Biskupi – Turza, droga powiatowa nr 373 o przebiegu Ostrósza – Turza – granica powiatu. Komunikację publiczną stanowią autobusy PKS z Tarnowa, Gorlic i Jasła. W ostatnim czasie obserwuje się również rozwój komunikacji prywatnej na trasie Tarnów – Rzepiennik Strzyżewski.
8 Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjnaGmina nie posiada komunalnej sieci wodociągowej. Gospodarstwa zaopatrywane są w wodę z przydomowych studni o głębokości do 20 m. Tylko 5 obiektów, jak szkoły, przedszkole i zlewnia mleka, zaopatruje się w wodę ze studni głębinowych. Gmina nie posiada również komunalnej sieci sanitacyjnej. Ścieki odprowadzane są do bezodpływowych zbiorników, a w wielu przypadkach bezpośrednio do potoków i rzek. Sporadycznie tylko są wywożone do oczyszczalni ścieków w Gorlicach. Gmina nie posiada własnego wysypiska śmieci. Gospodarka odpadowa jest w gminie uregulowana. Odpady komunalne są w zorganizowane przez Urząd Gminy w ten sposób, że regularnie odbierane od mieszkańców i wywożone poza teren gminy.
9 Infrastruktura elektroenergetycznaStan sieci elektroenergetycznej na terenie gminy jest wystarczający dla zaspokojenia bieżących potrzeb. Napowietrzna sieć rozdzielcza z 56 stacjami transformatorowymi zapewnia pełne wyposażenie zabudowy w energię elektryczną, mimo stosunkowo dużego jej rozproszenia. Infrastruktura telekomunikacyjna Jedynym operatorem telefonii stacjonarnej jest TP S.A. Liczba abonentów jej sieci wynosiła 104,6 na 1000 mieszkańców (1998 rok). Na terenie gminy, w Rzepienniku Suchym, zlokalizowana jest stacja bazowa Polskiej Telefonii Cyfrowej, pracująca w systemie GSM 900. Dzięki nowoczesnej, automatycznej centrali telefonicznej, 1300 abonentów ma możliwość korzystać z łączy krajowych i zagranicznych oraz Internetu. Można przyjąć, że wszyscy zainteresowani mieszkańcy posiadają telefon. Infrastruktura gazowa Sieć gazowa średniego ciśnienia rozbudowana jest w stopniu umożliwiającym podłączenie większości budynków. W 2004r. podłączonych było 1303 gospodarstwa domowe. Ze względów ekonomicznych, gaz używany jest głównie w kuchniach, natomiast urządzenia ciepłownicze bazują na paliwie stałym – węglu, drewnie oraz odpadach tartacznych.
10 Stan dziedzictwa kulturowegoNa terenie gminy zachowało się szereg zabytków architektury sakralnej i świeckiej oraz pozostałości budownictwa drewnianego. Tradycje folklorystyczne, stroje ludowe, obrzędy ludowe związane z świętami kościelnymi kultywują zespoły działające przy Gminnym Ośrodku Kultury. Na terenie gminy występuje 5 obiektów podlegających ochronie prawnej, wpisanych do rejestru zabytków: · w miejscowości Rzepiennik Biskupi: - Kościół pw. Jana Chrzciciela - drewniany kościół gotycki z przełomu XV i XVI w, o konstrukcji zrębowej, - Kościół parafialny pw. NMP Wniebowziętej – neogotycki z lata 1856 – 1864, wzniesiony w miejscu wcześniejszego kościoła drewnianego, - Dwór – wzniesiony w XVI wieku jako dwór obronny, przebudowany na początku XX wieku, · w miejscowości Rzepiennik Strzyżewski - Zespół kościelno-plebański obejmujący kościół parafialny pw. Miłosierdzia Bożego, plebanię, dom parafialny, dzwonnicę i budynki gospodarcze, powstały w latach , · w miejscowości Olszyny: - Kościół pw. Podwyższenia Świętego Krzyża – zbudowany w roku 1900, w miejscu wcześniejszego kościoła drewnianego z XVI w.
11 Uwarunkowania gospodarcze - Stan własności gruntówIstniejąca struktura własności gminy, Skarbu Państwa i osób fizycznych jest niekorzystna pod względem możliwości ich wykorzystania dla realizacji celów publicznych i prowadzenia aktywnej gospodarki gruntami
12 pozostałe: tereny zabudowane, drogi, nieużytkiUżytkowanie ziemi Strukturę użytkowania gruntów w gminie Rzepiennik Strzyżewski, w powiecie tarnowskim i w województwie małopolskim przedstawiono w tabelach 4 i 5. Ogólna powierzchnia gruntów gminy wynosi 6462 ha. Całość gruntów stanowi własność gospodarstw indywidualnych. Użytki rolne zajmują 78,8 % powierzchni gminy. Lasy, grunty leśne i zadrzewione stanowią 16% powierzchni gminy. Grunty pozostałe, w skład których wchodzą tereny zabudowane, drogi i nieużytki to 5,3% powierzchni gminy. 1/5 powierzchni gruntów ornych stanowią odłogi i ugory. Powierzchnia ogólna Użytki rolne Lasy, grunty leśne i zadrzewione Grunty pozostałe: tereny zabudowane, drogi, nieużytki Razem Grunty orne w tym Sady Łąki i pastwiska odłogi ugory ha 6462 5091 3852 583 169 14 641 1031 340 % 100 78,8 75,7 15,1 4,4 0,3 24,0 16,0 5,2
13 Struktura agrarna Powierzchnia w ha Grupy obszarowe użytków rolnychGrupy obszarowe użytków rolnych Liczba gospodarstw Powierzchnia w ha gruntów ornych użytków rolnych lasów i gruntów leśnych Ogółem 1513 6462 5091 1031 do 1 ha 210 134 88 17 1 - 5 ha 1002 3632 2874 552 5 – 10 ha 270 2202 1762 351 10 ha i więcej 31 494 366 111 w tym gospodarstwa indywidualne
14 Liczba gospodarstw rolnych według powierzchni użytków rolnych w gminie Rzepiennik Strzyżewski, powiecie tarnowskim i województwie małopolskim. [Na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego 2002r.] Jednostka terytorialna Ogółem gospodarstwa Liczba gospodarstw rolnych Przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego w ha do 1 ha UR % pow. 1 ha UR Rzepiennik Strzyżewski 1513 210 13,9 1303 86,1 3,36 Powiat tarnowski 33100 11300 34,1 21800 65,9 2,87 Województwo małopolskie 373700 156800 42,0 216900 58,0 2,61 Udział gospodarstw powyżej 1ha w odniesieniu do wszystkich gospodarstw najkorzystniejszy jest w gminie, następnie w powiecie i województwie. Przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi 3,36 ha UR i jest większa od przeciętnej powierzchni gospodarstwa w powiecie i województwie. Przeciętna powierzchnia gospodarstwa w powiecie wynosi 2,87 ha, w województwie 2,61 a w kraju 7,41 ha.
15 Jakość gruntów oraz waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnejGleby najlepsze do produkcji rolniczej tj. I i II klasy w gminie nie występują. Zdecydowana większość gruntów ornych, bo aż 82,3% znajduje się w klasie IV. W odniesieniu do całości gruntów jest ich prawie o połowę więcej aniżeli w powiecie tarnowskim, regionie małopolskim i w kraju. Grunty kl. III w gminie zajmują 11 %. Pozostałe grunty ( 6,7% ) znajdują się w klasie V i VI. Wyszczególnienie Grunty orne łącznie z sadami Klasy bonitacyjne I II III IV V VI Gmina Rzepiennik Strzyżewski ha 4 630,5 0,00 513,1 3803,9 293,8 19,7 % 100 11,0 82,3 6,3 0,4 Pow. tarnowski (%) 2,7 7,3 24,5 47,1 15,5 2,9 Region Małopolska (%) 1,9 6,1 25,7 37,9 19,8 8,6 Polska (%) 0,5 3,3 24,8 39,1 20,3 12,0
16 Użytki rolne w gospodarstwach rolnych według grup obszarowych ( w ha )Produkcja roślinna Wyszczególnienie Użytki rolne w gospodarstwach rolnych według grup obszarowych ( w ha ) Ogółem w tym działki do 1 ha 1 - 5 ha 5-10 ha 10 i więcej ha Gospodarstwa w gminie Rzepiennik Strzyżewski Pow. 3100 39 1717 1117 228 Ilość 1333 131 909 263 30 Wyszczególnienie Liczba gospodarstw Odsetek ogólnej liczby gospodarstw [%] Zboża 1234 81,6 Ziemniaki 1282 84,7 Warzywa gruntowe 67 4,4 Pastewne (uprawa na gruntach ornych) 903 59,7
17 Produkcja zwierzęca Według danych tabeli obsada zwierząt na 100 ha UR w gminie w sztukach fizycznych wynosi: dla krów 32,7 szt. i jest większa o ok. 10 szt. od obsady krów w powiecie tarnowskim i województwie małopolskim, dla loch 17,8 szt. i jest dwukrotnie wyższa od obsady loch w powiecie tarnowskim i w województwie małopolskim. Chów owiec prowadzony jest w niewielkiej ilości, wynosi 1,4 szt. na 100 ha UR i jest porównywalny do średniej dla powiatu tarnowskiego. Podobnie jak ilość hodowanych koni w przeliczeniu na 100 ha UR. Chów drobiu odbywa się systemem przydomowym na własne potrzeby. Dominującym kierunkiem w produkcji zwierzęcej jest chów krów mlecznych i tucz trzody chlewnej. W gminie występują 10 gospodarstw rolnych prowadzących intensywny tucz trzody chlewnej oraz 2 gospodarstwa prowadzące chów loch z przeznaczeniem na sprzedaż prosiąt. Gospodarstw rolnych zajmujących się chowem krów mlecznych w ilości ponad 5 krów jest w gminie 8. Pozostałe gospodarstwa prowadzą chów krów mlecznych głównie na samozaopatrzenie. Konie w gospodarstwach stanowią siłę pociągową. Kilka gospodarstw prowadzi hodowlę klaczy na źrebięta.
18 Jednostka terytorialnaProdukcja zwierzęca Jednostka terytorialna Bydło Trzoda chlewna Owce Konie Drób kurzy razem w tym krowy w tym lochy Gmina Rzepiennik Strzyżewski Razem 2354 1667 4500 906 73 276 31293 SD/100 ha UR 46,2 32,7 88,2 17,8 1,4 5,4 613,6 36,7 22,9 5,3 0,1 6,5 2,5 Powiat tarnowski 23492 16544 47399 5917 755 4121 900634 30,7 21,6 67,3 8,8 1,0 1160 Województwo małopolskie 282451 179217 522352 62871 82812 32740 SD/100 ha UR 23,1 69,2 8,4 10,7 4,3 1196
19 Aktywność ekonomiczna ludności
20 Bezrobocie Stopa bezrobocia na koniec grudnia roku wynosiła 8 %. W powiecie tarnowskim 15 %, w woj. małopolskim 13,8 %. Była ona najniższa wśród osób z wykształceniem wyższym a najwyższa wśród osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe. Wśród osób z wykształceniem podstawowym wskaźnik bezrobocia również nie jest wysoki. Wynika to z faktu, że dla osób nie posiadających kwalifikacji brakuje ofert pracy.
21 Struktura zawodowa ludnościWiększość mieszkańców gospodarstw domowych użytkuje mniejszy lub większy areał ziemi. Ich strukturę zawodową wyznacza więc stosunek do ziemi i gospodarstwa rolnego jako warsztatu pracy. Obrazują to tabele 24 i 25 oraz wykres 7. Na podstawie tabeli 24 ludność gminy Rzepiennik Strzyżewski można podzielić na trzy grupy: ludność bezrolną (co 10-ty mieszkaniec gminy nie posiada ziemi), ludność użytkującą działki, tj. do 1 ha, ludność użytkującą gospodarstw rolne, tj. powyżej 1 ha.
22 Aktywność ekonomiczna gospodarstw rolnychW gminie Rzepiennik Strzyżewski istnieje 1513 gospodarstw rolnych, z czego 134 to gospodarstwa nieaktywne, czyli nie prowadzące żadnej działalności gospodarczej ani rolniczej, ani też pozarolniczej. Stanowią one blisko 9 %. Najliczniejszą grupą są gospodarstwa prowadzące działalność wyłącznie rolniczą. Takich gospodarstw jest 1230, tj. ponad 81 % ogółu wszystkich gospodarstw. Gospodarstwa, które różnicują działalność gospodarczą, czyli oprócz działalności rolniczej prowadzą jeszcze jakąś działalność pozarolniczą, nie stanowią nawet 10 %. Działalność wyłącznie pozarolniczą prowadzi zaledwie 10 gospodarstw.
23 Przedsiębiorczość pozarolniczaWedług danych Urzędu Statystycznego na koniec 2002 r., w gminie Rzepiennik Strzyżewski funkcjonowało 239 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, z czego w sektorze prywatnym działało 225 podmiotów, zaś w sektorze publicznym tylko 14. Dominowała działalność osób fizycznych podmioty. Wskaźnik przedsiębiorczości wyrażający się liczbą podmiotów gospodarczych na tysiąc mieszkańców wynosi 35. Jest on dużo mniejszy niż średni wskaźnik dla powiatu tarnowskiego (63) i woj. małopolskiego (86).
24 Uwarunkowania społeczne - Sytuacja demograficznaWedług danych Urzędu Statystycznego na koniec 2002 liczba ludności w gminie Rzepiennik Strzyżewski wynosiła 6835 osób. Zmiana liczby ludności na przestrzeni kilku ostatnich lat wykazywała tendencję wzrostową, co przedstawia tabela 29. W latach 1997 – 2003 liczba ludności wzrosła o 164 osób. Jednostka terytorialna Liczba mieszkańców na obszarach wiejskich w tys. Liczba kobiet na 100 mężczyzn w 2002 r. Przyrost naturalny w 2002 r. w ℅ Saldo migracji stałej 1997 r. 2002 r. 2003 r. Gmina Rzepiennik Strzyżewski 6673 6835 6837 102 2,44 -8 Powiat Tarnów - 103 3,35 0,5 Województwo małopolskie 1 603,415 1 606,606 1 623,974 106 1,40 0,8 Polska 14 729,520 14 624,369 14 651,852 +0,8
25 Uwarunkowania społeczne - Źródła dochodu ludnościBardzo niska efektywność gospodarstw rolnych (przedstawiono to szerzej w poprzednim rozdziale „Rolnictwo i leśnictwo”) i coraz to większe trudności w znalezieniu pracy pozarolniczej sprawiły że bardzo duże znaczenie dla mieszkańców gminy stanowią niezarobkowe źródła. Jak pokazuje wykres 11, niemal połowa gospodarstw domowych egzystuje dzięki tego rodzaju źródłom. Drugie miejsce pod względem ważności zajmuje najemna praca zarobkowa z której czerpie dochody blisko 30 % gospodarstw domowych.
26 Warunki i jakość życia mieszkańców
27 Infrastruktura społeczna - Działalność oświatowaSieć szkół podstawowych jest gminie dość rozbudowana, gdyż w każdej miejscowości jest szkoła. W gminie jest łącznie 6 szkół podstawowych sześcioklasowych. Wszystkie szkoły posiadają sale gimnastyczne, przy czym szkoła w Rzepienniku Strzyżewskim dysponuje salą niepełnowymiarową. Szkoła w Turzy dysponuje basenem odkrytym, aktualnie nieczynnym. Każda szkoła zaopatrzona jest w sprzęt komputerowy. Na terenie gminy funkcjonują 2 gimnazja. Okręg Publicznego Gimnazjum nr 1 obejmuje młodzież z miejscowości Olszyny, Kołkówka i Rzepiennik Suchy. Okręg Publicznego Gimnazjum nr 2 obejmuje młodzież z miejscowości Rzepiennik Strzyżewski, Rzepiennik Biskupi i Turza. Gimnazja nie posiadają własnych budynków. Funkcjonują w budynkach szkół podstawowych. W gminie brak jakiejkolwiek szkoły średniej. Najbliżej szkoły takie znajdują się w gminach Ciężkowice i Biecz.
28 Ochrona zdrowia i opieka społecznaOpiekę zdrowotną zapewniają mieszkańcom gminy dwa niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej w miejscowościach Rzepiennik Strzyżewski i Olszyny. Ponadto gmina posiada jeden punkt lekarski w miejscowości Turza. Personel medyczny wyższy składa się z trzech lekarzy i stomatologa. Najbliższe stacje pogotowia ratunkowego mieszczą się w Tuchowie i Gorlicach. W gminie jest 1 apteka i 1 punkt apteczny. Kontrolę i nadzór nad stanem sanitarnym obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, usługowych i produkcyjnych sprawuje Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tarnowie. Jednostka terytorialna Lekarze na 10 tys. mieszkańców Liczba ludności na 1 aptekę Gmina Rzepiennik Strzyżewski 5,85 3417,5
29 Gospodarka finansowa gminyDochody budżetu gmin tworzone są przez : - dochody własne ( podatki, wpływy z opłat skarbowych i administracyjnych,dochody z majątku gminy, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa ), - dotacje celowe subwencje ogólne z budżetu państwa. W roku 2002 dochody gminy stanowiły kwotę 9 29,5 tys. zł. z czego 16,8% to dochody własne gminy.
30 OCENA UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ROZWOJOWYCH NA TLE POSTAW I OCZEKIWAŃ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJDiagnoza opracowana na podstawie wskaźników statystycznych daje wprawdzie obiektywny, ale dość zawężony obraz sytuacji społeczno – gospodarczej gminy. Nieodzownym uzupełnieniem staje się informacja „żywa”, pozyskana od mieszkańców. Pozwala ona szerzej i bardziej wnikliwie ocenić fakty i zdarzenia statystyczne oraz zależności jakie występują pomiędzy poszczególnymi elementami potencjału gospodarczego i społecznego gminy. Tak więc w trakcie analiz poprzedzających opracowanie niniejszego dokumentu, mieszkańcy gminy byli wielokrotnie zapytywani o opinie w różnorakich kwestiach. Szerokie, ankietowe badanie opinii publicznej przeprowadzone było 6 lat temu dla potrzeb opracowania pierwszej wersji strategii. Aktualnie zrezygnowano z powtarzania tak szeroko zakrojonej akcji ankietowej i ograniczono się jedynie do badań na dużo szczuplejszej lecz reprezentatywnej grupie osób. Dyskusja społeczna dotyczyła tak jak poprzednio, następujących kwestii: · problemy socjalno – bytowe mieszkańców · uwarunkowania i możliwości rozwoju gospodarczego gminy · ekologia i ochrona środowiska
31 ANALIZA SWOT 2 -2 3 -3 MOCNE STRONY SŁABE STRONYWAGA SŁABE STRONY 1. Wysokie walory krajobrazowo – przyrodnicze sprzyjające rozwojowi turystyki i rekreacji 2 1.Ograniczenia dla działalności gospodarczej i rolniczej wynikające z położenia w obszarze chronionego krajobrazu -2 2. Centrum administracyjne Urzędu Gminy o dużej powierzchni i wysokim standardzie użytkowym 3 2. Mały areał gruntów komunalnych 3. Wysoka wartość środowiska przyrodniczego mającego duże znaczenie w krajowym i regionalnym systemie ekologicznym 3. Bardzo słabo rozwinięta przedsiębiorczość pozarolnicza -3
32 3. Wysoka wartość środowiska przyrodniczego mającego duże znaczenie w krajowym i regionalnym systemie ekologicznym 2 3. Bardzo słabo rozwinięta przedsiębiorczość pozarolnicza -3 4. Dobra kondycja demograficzna gminy (wysoki przyrost naturalny w stosunku do kraju i województwa, wysoki odsetek ludzi młodych itp.) 4.Ujemne saldo migracji -1 5.Silne poczucie tożsamości lokalnej mieszkańców 5. Bardzo niska zasobność finansowa gminy 6. Obycie mieszkańców ze stylem życia i pracy panującym poza gminą (duża ich część dojeżdżała lub dojeżdża do pracy lub szkoły w większych ośrodkach miejskich) 6. Brak infrastruktury turystycznej 7. Duże zasoby siły roboczej 3 7. Peryferyjne położenie gminy w stosunku do ośrodków miejskich i ważniejszych szlaków komunikacyjnych -2 8. Sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego i specjalistycznej produkcji rolnej 8.Bardzo duży odsetek mieszkańców utrzymujących się z niezarobkowych źródeł dochodu (przede wszystkim renty i emerytury) 9. Istnienie wielu zespołów artystycznych i sportowych 9.Niska efektywność ekonomiczna gospodarstw rolnych 10. Odkryty basen kąpielowy w Turzy 10.Brak komunalnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
33 11. Rozwinięta infrastruktura multimedialna w obiektach użyteczności publicznej: UG, biblioteka, szkoły 2 11.Brak lokalnego kapitału inwestycyjnego -3 12. Operatywność oraz chęć do pracy i nauki mieszkańców 12.Preferowanie przez mieszkańców przede wszystkim modelu pracy najemnej 13. Niska zasobność finansowa mieszkańców SZANSE ZAGROŻENIA 1. Możliwość korzystania z Funduszy Europejskich 3 1. Konkurencyjność sąsiednich gmin w kwestii oferty turystycznej i inwestycyjnej -2 2. Moda społeczna na odpoczynek na wsi 2. Załamujące się i niepewne rynki pracy w regionie 3. Moda na żywnościowe produkty ekologiczne i ekologiczny styl życia 3. Mały popyt na towary i produkty wynikający z niskiej zasobności społeczeństwa 4. Moda na regionalizm 4. Wzrastające koszty produkcji rolniczej i pozarolniczej 5. Bogactwo ofert edukacyjno – szkoleniowych dla młodzieży i dorosłych
34 PRIORYTETY I DZIAŁANIAPriorytet I - ożywienie gospodarze gminy to przede wszystkim rozwój nowych działalności gospodarczej i związany z tym wzrost miejsc pracy poza rolnictwem. Wobec obecnej trudnej sytuacji na krajowym rynku pracy, najważniejszym zadaniem samorządu gminy jest stymulowanie gospodarczego rozwoju oraz przeciwdziałanie lokalnemu bezrobociu. Tworzenie przyjaznego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości jest podstawowym warunkiem sprawnego funkcjonowania firm oraz powstawania nowych miejsc pracy. Ożywienie gospodarcze gminy Rzepiennik Strzyżewski powinno przebiegać w oparciu o rozwój następujących dziedzin gospodarczych: - mała i średnia przedsiębiorczość wytwórcza i produkcyjna, w tym również na skalę przemysłową; - rolnictwo, leśnictwo i agrobiznes; - turystyka i rekreacja; Działanie 1.1 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości pozarolniczej w sferze produkcji, wytwórczości i usług. Działanie 1.2. Tworzenie warunków dla rozwoju rolnictwa, leśnictwa i agrobiznesu Działanie 1.3. Wspieranie rozwoju turystyki i rekreacji.
35 PRIORYTET 2 Rozwój infrastruktury technicznej dla zwiększenia atrakcyjności inwestycyjno –turystycznej gminy i poprawy życia mieszkańców Dla ożywienia gospodarczego gminy zasadnicze znaczenie posiadał będzie rozwój infrastruktury technicznej, która obecnie znajduje się na poziomie dużego niedoinwestowania. Zapóźnienie w tym zakresie hamuje postęp cywilizacyjny gminy i stanowi jedną z najważniejszych barier ograniczających wykorzystanie lokalnych zasobów gospodarczych, związanych zarówno ze środowiskiem przyrodniczym jak i kulturowym. Pomimo, że gmina posiada szczególne walory krajobrazowe i bogate dziedzictwo kulturowe, to i tak o jakości życia mieszkańców a zwłaszcza o atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej w decydujący sposób przesądza poziom rozwoju infrastruktury technicznej. Działanie 2.1. Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej. Działanie 2.2. Budowa i modernizacja infrastruktury wodociągowej. Działanie 2.3. Budowa i modernizacja infrastruktury sanitacyjnej Działanie 2.4 Gospodarka odpadami i likwidacja dzikich wysypisk Działanie 2.5. Budowa i modernizacja infrastruktury przeciwpowodziowej
36 PRIORYTET 3 Rozwój infrastruktury społecznej – Oświata, Sport, Kultura, Zdrowie, Opieka Społeczna, Społeczeństwo Obywatelskie „Lepiej wykształceni, aktywni i przedsiębiorczy mieszkańcy” to nadrzędny cel Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Realizacja tak postawionego celu urzeczywistniać się musi na poziomie każdej gminy i każdego sołectwa. Oznaczać to będzie dynamiczny rozwój instytucji świadczących usługi społeczne z zakresu edukacji, informacji, kultury, rekreacji, zdrowia, bezpieczeństwa itp. Działanie 3.1. Rozwój systemu oświaty i sportu – dzieci, młodzież, dorośli. Działanie 3.2. Rozwój działalności kulturalnej Działanie 3.3. Zwiększenie dostępu do specjalistycznych usług medycznych i opieki społecznej. Działanie 3.4. Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i demokracji lokalne.
37 PRIORYTET 4 Ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego.Szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe zdecydowały, że gmina Rzepiennik Strzyżewski znalazła swoje miejsce w obszarze dwóch parków krajobrazowych: Pasma Brzanki i Ciężkowicko – Rożnowskiego Parku Krajobrazowego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. W związku z położeniem gminy w obszarze prawnie chronionym, zarówno na samorządzie jak i mieszkańcach ciąży rygor bezwzględnego przestrzegania przepisów wynikających z ustawy o ochronie przyrody i ochronie dóbr kultury. Ochrona środowiska przyrodniczego to nie tylko problem odpadów bytowych, dzikich wysypisk, ścieków ale również dbałość o zachowanie naturalnych i półnaturalnych ekosystemów oraz ładu przestrzennego, chociażby na przykład w budownictwie. Chodzi między innymi o ograniczenie bezstylowego i chaotycznego budownictwa pozostającego w dysharmonii z istniejącymi formami krajobrazowymi. Działanie Racjonalne gospodarowanie środowiskiem naturalnym Działanie 4.2. Ochrona i kształtowanie krajobrazu kulturowego
38 VI. WDRAŻANIE STRATEGII SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO ROZWOJU.Strategia jest pewną wizją wskazującą ogólne priorytety rozwoju gminy wyznaczone w długookresowej perspektywie. Dokumentem wykonawczym w stosunku do strategii jest plan rozwoju lokalnego, który przedkłada priorytety na konkretne zadania (projekty). Najważniejszym narzędziem realizacji strategii jest budżet gminy sporządzony w układzie zadaniowym. Usprawnia on zarządzanie finansami gminy i daje czytelny obraz operacji finansowych przeprowadzanych przez Radę Gminy. Aby skutecznie zrealizować założone priorytety i działania muszą one znaleźć swoje odzwierciedlenie w budżetach sporządzanych na kolejne lata. Proces wdrażania i monitoringu strategii przebiegał będzie następująco: Þ Społeczny nadzór nad wdrażaniem strategii sprawować będzie Rada Gminy Rzepiennik Strzyżewski. Rada pełnić będzie również rolę kreatywną. Þ Odpowiedzialność za realizację strategii przejmie Wójt Gminy. Þ Kompleksową koordynację i kontrolę prac nad realizacją strategii sprawował będzie Sekretarz Gminy. Þ Realizację poszczególnych priorytetów poprzez konkretne projekty sprawować będą kierownicy odpowiednich komórek kompetencyjnych (referatów urzędu gminy). Þ Raz w roku w IV kw. Wójt Gminy będzie składał sprawozdanie z postępów nad realizacją strategii. Þ Raz do roku odbędzie się spotkanie Burmistrza z partnerami społecznymi. Na spotkaniu zostaną zaprezentowane i przeanalizowane postępy w realizacji strategii.
39 VII. MONITORING STRATEGIIMonitoring jest to proces systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych informacji na temat wdrażania projektów i całego programu w aspekcie finansowym i czasowym. Proces monitoringowy wdrażania planu przebiegał będzie następująco: - koordynatorem procesu monitoringowego będzie Sekretarz Gminy Rzepiennik Strzyżewski - monitoring bieżący będzie prowadzony przez osoby odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych elementów planu - spotkania monitoringowe dotyczące realizacji poszczególnych priorytetów będą organizowane raz na kwartał pod przewodnictwem koordynatora tj. Sekretarza Gminy. W spotkaniach uczestniczyć będą kierownicy odpowiedzialni za realizację poszczególnych priorytetów oraz przedstawiciele Komisji Rady Gminy - spotkanie monitoringowe dotyczące realizacji całego programu organizowane będzie jeden raz w roku w czwartym kwartale. Przewodniczył takiemu spotkaniu będzie Wójt gminy Rzepiennik Strzyżewski. - spotkanie sprawozdawcze przed Radą Gminy odbywać się będzie w pierwszym kwartale każdego roku