1 Sądy Administracyjne w PolsceOpr. Jakub Mrożek

2 Art. 10. Konstytucji Rzeczpospolitej PolskiejUstrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

3 Art. 175 Konstytucji Rzeczpospolitej PolskiejWymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.

4 Struktura Judykatury w Rzeczpospolitej PolskiejJUDYKATURA TRYBUNAŁY SĄDY SĄDY WOJSKOWE TRYBUNAŁ STANU SĄD NAJWYŻSZY SĄDY POWSZECHNE TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY KONSTYTUCYJNE ORGANY WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI W RP SĄDY ADMINISTRACYJNE

5 Art. 183. Konstytucji Rzeczpospolitej PolskiejSąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania. Sąd Najwyższy wykonuje także inne czynności określone w Konstytucji i ustawach. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego.

6 Art. 1. ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie NajwyższymSąd Najwyższy jest organem władzy sądowniczej, powołanym do: 1)   sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez: zapewnienie w ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków odwoławczych, podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne, rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach; 2)   rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego; 2a)  rozpoznawania protestów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego; 3)   opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych ustaw w zakresie, w którym uzna to za celowe; 4)   wykonywania innych czynności określonych w ustawach.

7 Ramowa struktura Sądownictwa Powszechnego w PolsceSĄD NAJWYŻSZY SĄD APELACYJNY SĄD OKRĘGOWY SĄD OKRĘGOWY SĄD REJONOWY SĄD REJONOWY SĄD REJONOWY SĄD REJONOWY

8 Struktura Sądów Rejonowych w Polsce (w roku 2010)

9 Struktura Sądów Okręgowych w Polsce (w roku 2010)

10 Ramowa struktura Sądownictwa Wojskowego w PolsceSĄD NAJWYŻSZY WOJSKOWY SĄD OKRĘGOWY WOJSKOWY SĄD GARNIZONOWY WOJSKOWY SĄD GARNIZONOWY

11 Art. 184. Konstytucji Rzeczpospolitej PolskiejNaczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

12 Art. 1 oraz 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 rArt. 1 oraz 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Art. 1. § 1. Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej. § 2. Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Art. 2 Sądami administracyjnymi są Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne

13 Art. 3 ustawy z dnia 25 lipca 2002 rArt. 3 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych. § 1. Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne. § 2. Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych w zakresie orzekania w trybie określonym ustawami, a w szczególności rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów i podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy innych ustaw.

14 Ramowa struktura Sądownictwa Administracyjnego w PolsceNACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY ORGANY ADMINISTRACI RZĄDOWEJ ORGANY ADMINISTRACI PAŃSTWOWEJ ORGANY ADMINISTRACI SAMORZĄDOWEJ

15 Procedura wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu AdministracyjnegoOrgan administracji publicznej I instancji Naczelny organ administracji publicznej ODWOŁANIE WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE Organ administracji publicznej II instancji Naczelny organ administracji publicznej SKARGA WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY SKARGA KASACYJNA SKARGA KASACYJNA NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY

16 Art. 52. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 rArt. 52. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi  § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. § 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. § 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa. § 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.

17 Art. 173 i 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 rArt. 173 i 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Art. 173. § 1. Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. § 2. Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Art. 174. Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

18 Art. 101 ustawy o samorządzie gminnym1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. 2a. Skargę na uchwałę lub zarządzenie, o których mowa w ust. 1, można wnieść do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy na to wyrażą pisemną zgodę. 3. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 94.

19 Podmioty oraz przedmiot sporu przed sądem administracyjnymWOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY STRONA LUB PODMIOT NA PRAWACH STRONY ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ROZSTRZYGNIĘCIE ORGANU ADM. PUB. NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY STRONA LUB PODMIOT NA PRAWACH STRONY WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY ORZECZENIE WSA

20 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1980 – 1981

21 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1981 – 1983

22 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1983 – 1986

23 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1986 – 1993

24 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1993 – 1995

25 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1995 – 1999

26 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1999 – 2002

27 Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 2003 – 2004

28 Struktura Sądownictwa Administracyjnego w Polsce w latach 2004 – 2005

29 Struktura Sądownictwa Administracyjnego w Polsce w latach 2005 – 2007

30 Struktura Sądownictwa Administracyjnego w Polsce od roku 2007

31

32 Ceterum censeo Carthaginem delendam esse