1 Sędzia Anna Maria WesołowskaSzkoła a Rodzice Sędzia Anna Maria Wesołowska

2 Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 92. Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Art. 95. § 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. § 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać́ opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. §3.Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

3 Dobro (interes dziecka)1. Oceniamy według kryteriów obiektywnych, przyjętych jako reguły prawidłowego postępowania w społeczeństwie z uwzględnieniem: Wieku dziecka Jego stanu zdrowia Uzdolnień Cech charakterologicznych 2. Dobro dziecka wymaga maksymalnego stopnia staranności rodziców – brak należytej staranności może spowodować interwencję sądu opiekuńczego.

4 Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 96. § 1. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

5 1. Wychowywanie dziecka Fizyczne Dbanie o zdrowie, życie dzieckaSprawności fizycznej Zapewnienie należytej egzystencji Duchowe Wpajanie zasad moralnych Wyrabianie sumienności, pracowitości Miłości do ojczyzny Przygotowanie do życia w społeczeństwie Dbanie o rozwój dziecka i inne jego dobra

6 2. Kierowanie dzieckiem Kierować dzieckiem to decydować o trybie życiaWiedzieć co dziecko czyta, robi w Internecie Jak spędza wolny czas Dbać o realizację obowiązku szkolnego

7 Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 91. § 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. § 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.

8 Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 96¹. Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych. – nowelizacja z dnia 1 sierpnia roku

9 Szczególną rolę w zakresie pomocy rodzicom w sprawowaniu władzy rodzicielskiej pełni szkoła. Rodzice i opiekunowie współpracują ze szkołami i organami nadzorującymi szkoły w organizowaniu kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży. Obowiązek współpracy wynika z art. 100 KRiO i art.572 KPC

10 Kodeks postępowania cywilnegoArt. 572 [Zawiadamianie sądu opiekuńczego] § 1. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. § 2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.

11 Kodeks rodzinny i opiekuńczyInstytucje państwowe i samorządowe Art § 1. Sąd opiekuńczy i inne organy władzy publicznej są obowiązane udzielać pomocy rodzicom, jeżeli jest ona potrzebna do należytego wykonywania władzy rodzicielskiej. § 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, sąd opiekuńczy lub inne organy władzy publicznej zawiadamiają jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o potrzebie udzielenia rodzinie dziecka odpowiedniej pomocy. Właściwa jednostka organizacyjna wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej jest obowiązana informować sąd o rodzajach udzielanej pomocy i jej rezultatach.

12 Celem współpracy, o której mowa jest:1. spójne oddziaływanie na dzieci i młodzież przez rodzinę i szkołę w procesie nauczania, wychowania i opieki zgodnie z ich potrzebami rozwojowymi i zdrowotnymi, 2. doskonalenie organizacji kształcenia, wychowania i opieki w szkole, rodzinie i środowisku, 3. zaznajamianie rodziców z programem kształcenia, wychowania i opieki, organizacją nauczania oraz wynikającymi z nich zadaniami dla szkoły i rodziców, 4. upowszechnianie wśród rodziców wiedzy o wychowaniu i funkcjach opiekuńczych rodziny, 5. pozyskiwanie rodziców do czynnego udziału w realizacji programu nauczania, wychowania i opieki oraz udzielania w tym zakresie pomocy szkole, 6. tworzenie właściwego klimatu społecznego i warunków materialnych do funkcjonowania szkoły.

13 Rodzice przedstawiają nauczycielom, dyrektorom szkół oraz organom nadzorującym szkoły opinie w istotnych sprawach szkoły. Mogą również dokonywać społecznej oceny pracy szkół i przedstawiać je władzom szkół oraz organom nadzorującym szkoły. Rodzice współdziałają ze szkołą za pośrednictwem komitetu rodzicielskiego i rad klasowych rodziców.

14 Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 109 Zarządzenia ograniczające władzę rodzicielską § 1. Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Gdy dobro dziecka jest zagrożone W wypadku nienależytego wykonywania władzy rodzicielskiej (ma obowiązek z urzędu) Kiedy?

15 § 2. Sąd opiekuńczy może w szczególności:1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;

16 Kodeks rodzinny i opiekuńczy2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun; 3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego; 4) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi; 5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.

17 Kodeks rodzinny i opiekuńczy§ 3. Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi. § 4. W przypadku, o którym mowa w § 2 pkt 5, a także w razie zastosowania innych środków określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, sąd opiekuńczy zawiadamia o wydaniu orzeczenia właściwą jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, która udziela rodzinie małoletniego odpowiedniej pomocy i składa sądowi opiekuńczemu, w terminach określonych przez ten sąd, sprawozdania dotyczące sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w tym prowadzonej pracy z rodziną, a także współpracuje z kuratorem sądowym.

18 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichArt. 2 [Podstawa postępowania] Przewidziane w ustawie działania podejmuje się w wypadkach, gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuści się czynu karalnego.

19 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichArt. 4 [Demoralizacja nieletniego] z § 1. Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu. § 2. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję. § 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu.

20 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichArt. 4a [Udzielanie informacji] Podmioty współdziałające z sądem rodzinnym, a w szczególności: instytucje państwowe, społeczne lub jednostki samorządowe oraz osoby godne zaufania, w zakresie swego działania, udzielają na żądanie sądu rodzinnego informacji niezbędnych w toku postępowania.

21 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichArt. 6 [Katalog środków] Wobec nieletnich sąd rodzinny może: 1) udzielić upomnienia; 2) zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia; 3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; 4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego;

22 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich5) zastosować nadzór kuratora; 6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; 7) orzec zakaz prowadzenia pojazdów; 8) orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego;

23 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich9) orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim; 10) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; 11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, z wyłączeniem umieszczenia w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce wsparcia dziennego, placówce opiekuńczo-wychowawczej i regionalnej placówce opiekuńczo- terapeutycznej. 

24 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichArt. 3 [Dobro nieletniego] § 1. W sprawie nieletniego należy kierować się przede wszystkim jego dobrem, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. § 2. W postępowaniu z nieletnim bierze się pod uwagę osobowość nieletniego, a w szczególności wiek, stan zdrowia, stopień rozwoju psychicznego i fizycznego, cechy charakteru, a także zachowanie się oraz przyczyny i stopień demoralizacji, charakter środowiska oraz warunki wychowania nieletniego.

25 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnichPostępowanie mediacyjne w sprawach nieletnich § 1. W każdym stadium postępowania sąd rodzinny może, z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i nieletniego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. § 2. Instytucja lub osoba godna zaufania sporządza, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, które sąd rodzinny bierze pod uwagę, orzekając w sprawie nieletniego.

26 Dziękuję za uwagę! Sędzia Anna Maria Wesołowska

27 Sędzia Anna Maria WesołowskaPrzeciwdziałanie nowym zagrożeniom i przemocy w rodzinie – aspekty prawne Sędzia Anna Maria Wesołowska

28 Nowe zagrożenia Grooming Zbyt wczesna inicjacja seksualna Cyberprzemoc

29 Grooming - zjawisko uwodzenia dzieci on-lineArt. 200a k.k. § 1. Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 lub art. 200, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim,  podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.  § 2. Kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji,  podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

30 Grooming Relacje między sprawcą a ofiarą groomingu przebiegają wieloetapowo: etap oswojenia się z rozmówcą, na początku poruszane tematy są niewinne; etap budowania relacji, sprawca odgrywa rolę pocieszyciela, przyjaciela ofiary, który rozumie problemy dziecka, między innymi poprzez odwołanie do własnych, podobnych doświadczeń; etap kontrolowania przez sprawcę możliwości odkrycia przez osoby trzecie nawiązywanej relacji, sprawca ocenia ryzyko poprzez zadawanie pytań dotyczących tego w jaki sposób dziecko korzysta z komputera; etap wprowadzania do rozmów treści o tematyce seksualnej, sprawca opierając się na zdobytym zaufaniu i wykorzystując aurę tajemniczości porusza coraz bardziej intymne tematy, oswajanie z tymi tematami prowadzi do rozbudzenia po stronie dziecka ciekawości; etap oswajania dziecka z ewentualnym spotkaniem w świecie rzeczywistym.

31 Grooming Znamiona świadczące o podatności dziecka na zagrożenie to:problemy emocjonalne, brak silnych więzi w realnym życiu, zarówno z dorosłymi, jak i w grupie rówieśniczej odrzucenie przez inne dzieci zbytnia ufność chęć bycia ważnym i zwrócenia na siebie uwagi trzymanie wszystkiego w tajemnicy niska samoocena naiwność, podatność na manipulację wychowywanie się w niepełnej rodzinie

32 Zbyt wczesna inicjacja seksualnaWśród przyczyn zbyt wczesnego rozpoczynania życia seksualnego wymienić należy: brak poszanowania wartości brak szacunku dla siebie i innych, brak asertywności, szczególnie dziewcząt seksualizacja przekazu medialnego czasopisma dla dziewcząt, zawierające szczegółowe instrukcje dotyczące współżycia ignorancja w kwestiach seksualności, brak edukacji w tym zakresie, brak świadomości, że do pewnych zachowań konieczna jest nie tylko dojrzałość fizyczna ale również emocjonalna brak świadomości, że współżycie z osobą poniżej 15 roku życia jest poważnym przestępstwem

33 Zbyt wczesna inicjacja seksualnaart. 200 k.k. § 1 Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania,  podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 2 Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

34 Cyberprzemoc zjawisko cyberprzemocy najkrócej definiuje się jako przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Owe technologie to głównie Internet oraz telefony komórkowe, nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów z użyciem Sieci podszywanie się w Sieci pod kogoś wbrew jego woli.

35 Przemoc Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. Przemoc w rodzinie - jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą (art. 2 pkt 2 ustawy).

36 Formy przemocy Fizyczna Psychiczna Seksualna EkonomicznaZnęcanie się (fizyczne, psychiczne) Zaniedbania Wykorzystywanie dzieci w konfliktach okołorozwodowych Eurosieroctwo

37 Przemoc fizyczna popychanie, policzkowanie, duszenieszarpanie, drapanie, plucie, gryzienie, szczypanie przytrzymywanie, krępowanie, wykręcanie rąk bicie dłonią, pięścią, uderzanie przedmiotami, kopanie oparzanie, przypalanie papierosami rzucanie przedmiotami, niszczenie, uderzanie w przedmioty grożenie, użycie broni, niebezpiecznego narzędzia świadome stwarzanie niebezpiecznych sytuacji porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nie udzielenie koniecznej pomocy, zaniechanie opieki nie wpuszczanie do domu, zamykanie, zastawianie drogi ograniczanie dostępu do pomieszczeń, snu i pożywienia

38 Przemoc psychiczna wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, zawodu, wykształcenia odmowa uczuć, szacunku, zainteresowania, stała krytyka, bagatelizowanie osiągnięć, wyolbrzymianie porażek wmawianie choroby psychicznej, wywoływanie poczucia winy wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie stosowanie gróźb, szantażowanie, domaganie się posłuszeństwa obmowy i pomówienia, izolacja społeczna stałe telefonowanie, wysyłanie sms, maili, listów śledzenie i prześladowanie, czytanie cudzej korespondencji przeglądanie zawartości komputera, rzeczy osobistych wymuszanie opieki nad sobą, symulacja choroby ograniczanie kontaktów z dzieckiem, grożenie rozwodem umyślne stawianie niewykonalnych zadań

39 Przemoc seksualna wymuszanie pożycia seksualnego, pieszczot i praktykwymuszanie seksu z osobami trzecimi sadystyczne formy współżycia seksualnego demonstrowanie zazdrości zmuszanie do oglądania materiałów pornograficznych uprawianie seksu z osobą poniżej 15 lat obnażanie lub onanizowanie się przy kimś bez jego zgody podglądanie osób w sytuacjach intymnych publiczne komentowanie intymnych szczegółów zmuszanie do seksu w obecności dzieci współżycie seksualne z osobami spokrewnionymi kontrolowanie antykoncepcji zmuszanie do prostytucji

40 Przemoc ekonomiczna zabieranie czyichś pieniędzyniezaspokajanie potrzeb rodziny, niepłacenie alimentów zaciąganie kredytów obciążających wspólny budżet bez porozumienia z partnerem, niepłacenie wspólnych opłat i rat wynoszenie z domu wspólnej własności, sprzedawanie wspólnej własności bez porozumienia z partnerem bezprawne pozbawianie praw do majątku, nierespektowanie zasad sądowego podziału majątku ograniczanie dostępu do wspólnego konta, dysponowanie pieniędzmi ze wspólnego budżetu bez porozumienia z partnerem zmuszanie do wydawania pieniędzy na określone cele zmuszanie do pracy we własnej firmie przekupywanie dzieci i innych członków rodziny zniechęcanie, uniemożliwianie podjęcia pracy zawodowej, obciążanie dodatkowymi obowiązkami domowymi

41 Zaniedbania wszawica świerzb anoreksja bulimia otyłość

42 Wykorzystywanie dzieci w konfliktach okołorozwodowychArt Wysłuchanie dziecka (od ) k.p.c. § 1. Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych. § 2. Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia. Art. 576 k.p.c. § 2. Sąd w sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych.

43 Eurosieroctwo Art. 110 Zawieszenie władzy rodzicielskiej § 1. W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie.

44 Przemoc w rodzinie Środki jakimi dysponuje wymiar sprawiedliwości dla ochrony ofiary przed przemocą.

45 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymZatrzymanie (nowe podstawy) art. 15a ustawy o Policji - Funkcjonariusz Policji ma prawo zatrzymania sprawców przemocy w rodzinie stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego. art. 244 § 1a kpk - Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. art § 1b kpk Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo, o którym mowa w § 1a, zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.

46 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymZatrzymanie c.d. zatrzymanie stosuje się do ustania przyczyny zatrzymania, nie dłużej aniżeli 48h - w tym czasie prokurator może zastosować środki zapobiegawcze lub przekazać podejrzanego do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. czas zatrzymania wydłuża się od tego momentu o 24h – aby sąd mógł wniosek rozpoznać i zastosować tymczasowe aresztowanie bądź wniosku nie uwzględnić (natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego).

47 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymŚrodki zapobiegawcze po zatrzymaniu osoby podejrzanej i ewentualnym postawieniu zarzutów popełnienia przestępstwa (np. z art. 207 § 1 kk), prokurator może zastosować środki zapobiegawcze (za wyjątkiem TA). celem zastosowania środków zapobiegawczych jest: zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania wyjątkowo - zapobiegnięcie popełnienia przez podejrzanego nowego, ciężkiego przestępstwa. środki te, zwłaszcza na późniejszym etapie, może stosować także sąd.

48 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymŚrodki zapobiegawcze c.d. Rodzaje: Tymczasowe aresztowanie – stosuje wyłącznie sąd (art. 258 kpk) – liczba złożonych wniosków do sądu w sprawach przemocy w rodzinie (2012 – 1.745, 2011 – 2.002, ), liczba uwzględnionych przez sąd (2012 – 1.679, 2011 – 1.895, ); Dozór Policji (art. 275 kpk); Dozór Policji z obowiązkiem opuszczenia lokalu mieszkalnego (art. 275 § 3 kpk) Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego przez sprawcę (art. 275a kpk)

49 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymDozór Policji obowiązek podejrzanego zgłaszania się w określonych terminach do jednostki Policji, celem udzielenia informacji i wykonywaniu nałożonych obowiązków. Obowiązki: zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu, zgłaszania się do organu dozorującego w określonych odstępach czasu, zawiadamianie organu o zamierzonym wyjeździe i terminie powrotu, zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym, zakaz przebywania w określonych miejscach, inne ograniczenia swobody (np. zakaz zbliżania się na określoną odległość, program korekcyjno-edukacyjny).

50 Dozór Policji z zakazem kontaktowania się z pokrzywdzonym w latach 2009 - 2013 roku

51 Dozór Policji z obowiązkiem opuszczenia lokalu mieszkalnego (artDozór Policji z obowiązkiem opuszczenia lokalu mieszkalnego (art. 275 § 3 kpk) w latach roku

52 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnymNakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego (275a kpk) przez podejrzanego wspólnie zamieszkującego z pokrzywdzonym; przesłanka – uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził; środek ten stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesięcy z możliwością przedłużenia przez sąd na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące (może być ich więcej niż jeden); oskarżonemu, na jego wniosek można wskazać miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe.

53 Zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego w latach stosowany przez sąd w wyroku jako środek probacyjny bądź karny

54 Nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę stosowany przez sąd w wyroku jako środek probacyjny bądź karny w latach

55 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu cywilnymZobowiązanie do opuszczenia mieszkania orzekane na wniosek przez sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego); uprawnienie do złożenia wniosku przysługuje osobie dotkniętej przemocą, wspólnie zamieszkującej ze sprawcą – członkiem rodziny (wpis – 40 zł), przesłanką jest czynienie szczególnie uciążliwym wspólnego zamieszkiwania poprzez zachowanie polegające na stosowaniu przemocy, termin do rozpoznania sprawy – 1 miesiąc, wykonalność orzeczenia – z chwilą ogłoszenia, nowe uregulowania prawne (1046 kpc) – skuteczna egzekucja bez konieczności zapewnienia pomieszczenia tymczasowego zmiana orzeczenia możliwa w razie zmiany okoliczności (zmiana lub uchylenie).

56 Oddziaływania korekcyjno-edukacyjneRozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne

57 Za znęcanie się nad członkami rodziny z artZa znęcanie się nad członkami rodziny z art. 207 kk w ostatnim dniu roku 2013 w zakładach karnych przebywało ogółem osadzonych W jednostkach penitencjarnych w 2013 roku zrealizowano ogółem 242 edycji programów edukacyjno-korekcyjnych większość skazanych z art. 207 kk, osadzonych w jednostkach penitencjarnych, zostało poddanych oddziaływaniom korekcyjno- edukacyjnym , natomiast skazani pozostający na wolności są poddawani takim programom bardzo rzadko bądź wcale.

58 Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu wykonawczymPostępowanie wykonawcze rozpoczyna się po uprawomocnieniu orzeczenia; W razie orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania sprawca przemocy w rodzinie pozostaje na wolności (najczęściej przebywa nadal z osobą pokrzywdzoną) i pozostaje w okresie próby (od 2 do 5 lat), często (69%) pod dozorem kuratora; W tym okresie sąd może zmieniać lub nakładać nowe obowiązki probacyjne, w tym zmierzające do izolacji sprawcy; W okresie próby skazanemu nie wolno naruszać porządku prawnego w żaden sposób, pod rygorem zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności i skierowania do zakładu karnego do jej odbycia.

59 Obowiązek reakcji na przestępstwoPrawny Art. 304 § 2 k.p.k. Art. 572 § 2 k.p.c. Art. 12 § 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Art. 4 § 3 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Społeczny Art. 304 § 1 k.p.k. Art. 4 § 1 i § 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 12 § 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Art. 572 § 1 k.p.c.

60 Art. 304 Kodeksu postępowania karnego§ 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. § 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

61 Art. 572 Kodeksu postępowania cywilnego§ 1. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy. § 2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.

62 Art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie§ 1. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. § 2. Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

63 Art. 4 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich§ 1. Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu. § 2. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję. § 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu.

64 Funkcjonariusz publicznyPrezydent RP poseł, senator, radny poseł do Parlamentu Europejskiego funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe sędzia, ławnik, prokurator (…) notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca (…) pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej osoba pełniąca czynną służbę wojskową

65 Kodeks karny – zasady odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego§ 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

66 ZASADY 1. niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego; 2. działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego powyższe przesłanki muszą być spełnione łącznie.

67 Zakres uprawnień i obowiązków należy odnosić do konkretnie zaistniałej sytuacji, w której znalazł się funkcjonariusz publiczny. Nie można ograniczać się do ogólnych obowiązków lub uprawnień związanych z danym stanowiskiem lub pełnioną funkcją. Źródła uprawnień i obowiązków funkcjonariusza publicznego mogą wynikać z norm prawnych, których adresatem jest funkcjonariusz: powszechnie obowiązującego prawa, norm prawa wewnętrznego; polecenie służbowe; ogólne reguły postępowania.

68 Procedura Niebieskiej KartyArt. 207 k.k. [Znęcanie się] § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

69 Procedura Niebieskiej KartyZnęcanie się jest działaniem lub zaniechaniem polegającym na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dolegliwych cierpień moralnych, np. bicie, głodzenie, straszenie, znieważanie, wyrzucenie z mieszkania. Decydujący dla tej oceny jest obiektywny, a nie subiektywny punkt widzenia osoby pokrzywdzonej, która w przypadku pewnego otępienia psychicznego, wywołanego długotrwałym, złym traktowaniem, może nawet takiego znęcania się nie odczuwać w sposób dotkliwy. Znęcanie się należy odróżnić od zwykłego karcenia dzieci. Dopóki jest ono rozsądne i umiarkowane, a więc mieści się w granicach podyktowanych koniecznością – jest ono tolerowane, chociaż często nosi znamiona bezprawności, np. klaps może wypełnić dyspozycje art. 217 § 1 k.k., który przewiduje odpowiedzialność za uderzenie człowieka lub naruszenie nietykalności w inny sposób.

70 Procedura Niebieskiej KartyArt. 217 [Naruszenie nietykalności] § 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary. § 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

71 Procedura Niebieskiej KartyPrzepis ten chroni nietykalność cielesną człowieka, jako podstawową przesłankę okazania szacunku drugiemu człowiekowi. Nie jest istotny wiek osoby pokrzywdzonej, ani to, czy osoba skrzywdzona zrozumiała, że została naruszona jej nietykalność. Naruszenie nietykalności ciała ma miejsce wówczas, gdy sprawca swoim zachowaniem spowodował jedynie nieznaczny ślad u pokrzywdzonego (np. zaczerwieniony policzek)

72 Procedura Niebieskiej KartyArt. 189 [Pozbawienie wolności] § 1. Kto pozbawia człowieka wolności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Jeżeli pozbawienie wolności trwało dłużej niż 7 dni, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 3. Jeżeli pozbawienie wolności, o którym mowa w § 1 lub 2, łączyło się ze szczególnym udręczeniem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

73 Procedura Niebieskiej KartyPrzedmiotem ochrony jest tu wolność w znaczeniu swobody ruchów i możliwości zmiany miejsca przebywania. Zachowanie sprawcy polega najczęściej na uniemożliwieniu poruszania się drugiej osobie przez jej zamknięcie, skrępowanie.

74 Procedura Niebieskie KartyArt. 190 [Groźba karalna] § 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

75 Procedura Niebieskiej KartyMoże być wyrażona ustnie, na piśmie, ale także za pomocą gestu, czy też innego zachowania (np. wyjęcie niebezpiecznego narzędzia i pokazanie, jaki zostanie zrobiony z niego użytek). Treścią groźby musi być zapowiedź popełnienia przestępstwa. Sprawca nie musi osobiście grozić pokrzywdzonemu, może posłużyć się osobą trzecią. Wystarczy, że treść groźby zostanie przekazana. Konieczne jest natomiast wzbudzenie w zagrożonym uzasadnionej obawy, że groźba zostanie spełniona.

76 Procedura Niebieskiej KartyArt. 190a [Uporczywe nękanie] § 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

77 Procedura Niebieskiej KartyArt. 191 [Zmuszenie] § 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

78 Procedura Niebieskiej KartyPrzestępstwo to atakuje wolność wyboru postępowania, przez zmuszenie innej osoby do zachowania narzuconego przez sprawcę.

79 Procedura Niebieskiej KartyArt. 191a [Utrwalanie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody] § 1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

80 Procedura Niebieskiej KartyArt. 197 [Zgwałcenie] § 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia: 1) wspólnie z inną osobą, 2) wobec małoletniego poniżej lat 15, 3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. § 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

81 Procedura Niebieskiej Kartyistotny jest bezpośredni kontakt z płciową częścią ciała jednego z uczestników aktu. Inne czynności seksualne to wszelkie zachowania o seksualnym wyrazie, które nie przybierają jednak formy obcowania płciowego; – niezbędny jest tu kontakt cielesny. Praktycznie, w grę mogą wchodzić różnorodne formy „obmacywania” ofiary, zmuszanie jej do obnażenia się itp.Środki, które doprowadzają do powyższych czynów, to: przemoc – (np. przytrzymywanie za ręce),, groźba – (np. grożenie oszpeceniem), podstęp – (np. wprowadzenie w błąd, sugerując, że chodzi o badanie ginekologiczne).

82 Procedura Niebieskiej KartyArt. 156 [Ciężki uszczerbek na zdrowiu] § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: 1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, 2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

83 Procedura Niebieskiej KartyArt. 209 [Uchylanie się od alimentów] § 1. Kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez nie łożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. § 3. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie odbywa się z urzędu.

84 Procedura Niebieskiej KartyArt. 278 [Kradzież] § 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. § 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. § 5. Przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.

85 Procedura Niebieskiej KartyArt. 279 [Kradzież z włamaniem] § 1. Kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 2. Jeżeli kradzież z włamaniem popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

86 Procedura Niebieskiej KartyArt. 288 [Uszkodzenie rzeczy] § 1. Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

87 Procedura Niebieskiej KartyArt. 210 [Porzucenie] § 1. Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli następstwem czynu jest śmierć osoby określonej w § 1, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

88 Procedura Niebieskiej KartyArt. 211 [Uprowadzenie] Kto, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15 albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

89 Procedura Niebieskiej KartyArt. 200 [Obcowanie płciowe z małoletnim] § 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

90 Procedura Niebieskiej KartyArt. 157 [Inne uszkodzenie ciała] § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą. § 5. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek.

91 Procedura Niebieskiej KartyArt. 208 [Rozpijanie] Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

92 Procedura Niebieskiej KartyRozpijanie małoletniego, czyli osoby, która nie ukończyła 18 lat, to takie zachowanie się sprawcy, które stwarza niebezpieczeństwo przyzwyczajenia jej do stałego używania alkoholu. Najczęściej będzie wymagało powtarzającego się, kilkakrotnego działania sprawcy. Może to być również czynność jednorazowa, gdy ktoś świadomie poda alkohol małoletniemu, będącemu w trakcie leczenia alkoholowego i w ten sposób spowoduje u niego niepotrzebny powrót do uzależnienia. Dostarczanie napoju alkoholowego polega na jego sprzedaży, poczęstunku lub podarowaniu.

93 Sędzia Anna Maria WesołowskaDziękuję! Sędzia Anna Maria Wesołowska