Shaska Kock Ortopedagogo FOR SALE SORRY ! NOT Anti Bullying Convention Aruba 2015 Aruba 2015 015 Contexto familiar y efectonan social emocional di bullying.

1 Shaska Kock Ortopedagogo FOR SALE SORRY ! NOT Anti Bull...
Author: Blanca Quintero Valdéz
0 downloads 2 Views

1 Shaska Kock Ortopedagogo FOR SALE SORRY ! NOT Anti Bullying Convention Aruba 2015 Aruba 2015 015 Contexto familiar y efectonan social emocional di bullying

2 Tipo di Famia Algun cifra tocante Famia. Stress Circulo di influencia E influencia di stress riba e cerebro di un mucha ACE- Study C ONTENIDO

3 T IPO DI FAMIA 1. Famia nucleo 2. Famia extendi 3. Bibando hunto, no casa 4. Bibando separa, pero casa of no casa cu otro (LAT: Living Apart Together) 5. Famia mixto 6. Bibando hunto, pero no tin relacion intimo (LTA: Living Together Apart) 7. Famia di un mayor 8. Un persona cu ta biba su so 9. Autoridad di mayor comparti 10. Famia homosexual cu of sin yiu 11. Famia di criansa

4 T IPO DI F AMIA G ENOGRAMO DI UN F AMIA M IXTO Tin diferente tipo di combinacion, esaki ta un di nan!

5 Tipo di Famia Cantidad abs. Porcentahe Single24.17723.8 % Couple without kids11.92811.8 % Couple with kids38.34337.8 % Father with kids21312.1 % Mother with kids24.87324.5 % Totaal di 101.470 Fuente: CBS, Censo Aruba 2010 T IPO DI FAMIA

6 C ASAMENTO Y DIVORCIO Casamento & Divorcio 200820092010201120122013 1. Marriages (excl. Tourist)711658633550574523 2. Divorces418425457470464477 3. Divorces per 100 marriages58.864.672.285.580.891.2 Fuente: CBS & Burgelijke Stand en Bevolkingsregister Tata presente “in household” (Censo 2010) Porcentahe SI 24.9 % NO 75.1 % Totaal di 101.470 Fuente: CBS, Censo 2010

7 C ASONAN REGISTRA 2014 (D EPARTAMENTO A SUNTO S OCIAL, S ECCION B IDA & F AMIA ) Factornan (Primario) Porcentahe Problema den Relacion di pareha21.2 % Problema den Relacion entre mayornan y yiu14.1 % Abuso & Violencia Domestico13.6 % Stress Post traumatico (Trauma)13.1 % Elemento (Secundario) Composicion di famia (kibra of formacion nobo)27.2 % Problema di relacion entre mayornan y yiu23.5 % Abuso y negligencia15.1 % Totaal di 243 caso. Fuente: Departamento Asunto Social, Jaarveslag 2014, Sectie Leven & Gezin.

8 SITUACION FAMILIAR, MANERA DI EDUCA & CIRCUNSTANCIA NA SKOL TA DUNA MUCHA STRESS Y POR DUNA TRAUMA!!!!!

9 F AMIA, E DUCACION Y OTRO CIRCUNSTANCIA NAN TA DUNA S TRESS ! Kiko ta stress? Esaki ta un reaccion primitivo automatico natural (instintivo) cu ta prepara e curpa pa bringa, huy (of freeze). for di un menasa, atake of daño pa nos sobrevivencia. Constantemente den stress ta laga curpa ta den un estado di Hipervigilancia !!  Entre otro bo ta sinti: Irita, frustra, agita, nervioso rabia mas lihe, dificultad pa drumi, curason ta bati lihe, rosea ta pisa, man y pia ta friu, no tin apetit, dolor di cabes. * Why Zebra’s Don’t Get Ulcers

10 Comportacion di mucha Comportacion di mayor Situacion Familiar C IRCULO DI INFLUENCIA

11 Ora un flor no ta habri of florece Bo ta drecha of cambia e ambiente unda e ta crece. NO e flor.

12 V IDEO 1: E HERCICIO DI MAN Palabra ta afecta!

13 V IDEO 2: S PIEL DI INFLUENCIA Abo como mayor ta e modelo! Bo yiu ta imita, ripiti y siña dor di interaccion.

14  Stress tin influencia negativo riba e desaroyo di e cerebro.  Muchanan cu ta wordo expone na stress continuamente tin un efecto negativo riba e sistema central nervioso.  Stress ta blokia e parti frontal. E “cortesa frontal” ta necesario pa: Planeamento y ehecuta plan, flexibilidad, tuma decision, soluciona problema, coreccion di comportacion, tuma decision y pensamento logico.  Stress cronico/toxico ta cambia funcionamento di e celebro. Crecemento di cel y conexion den celebro (neurona nan) ta wordo stroba/blokia. Neuronan celebral ta “krimp” y ta laga e funcion cay afo!  Pues Cambio fisiologico: structura y funcion (Celebro=harddrive) ACE-study: Adverse Childhood Expierences Estudio riba consecuencia di Experiencia negativo di infancia STRESS Y DESAROYO DI E CEREBRO

15 ACE-study: ACE’s ta trauma nan serio di infancia cu ta resulta den stress toxico cu por haci daño na e mucha su celebro. E stress toxico aki por preveni e mucha di siña y hunga den un manera sano cu otro muchanan y por resulta den problema di salud a termino largo. ACE: Adverse Childhood Experiences (Experiencia negativo di infancia): 1. Abuso Emocional 2. Abuso fisico 3. Abuso sexual 4. Negligencia emocional 5. Negligencia fisico 6. Violencia domestico 7. “Household” cu Abuso di substancia 8. “Household” cu malesa mental of miembro di famia suicidal 9. Mayornan separa of divorcia 10. Miembro familiar criminal of encarcela 11. Bullying dor di otro mucha of adulto 12. Testigo di violencia pafo di cas 13. Testigo di abuso di ruman 14. Racismo, seksismo of otro forma di discriminacion 15. Sin hogar of luga fiho di biba 16. Desaster natural of guera STRESS Y DESAROYO DI E CEREBRO

16 Fisico : Dolor di cabes Dolor di barica (diarea) No por pega so ño of ta haña mal soño (Keha di) cansancio Mental/ psikico: Falta di concentracion Irita Tristo Miedo/Angustia Nervioso Preocupa Agresivo Hiperactivo (ADHD?) Distrai lihe Bay leu/so ñ a lanta Comportacion: Cambio den patronchi drumi y/of come. No tin gana di haci actividad/hobby A cuminsa pishi cama of poepoe den carson bek Cambio di humor Ta isola su mes Prestacion escolar ta baha Custumber nobo: chupa dede, come hu ña, coba nanishi Comportacion obsesivo/neurotico Gaña of ignora autoridad STRESS Y DESAROYO DI E CEREBRO I MAGEN DI UN MUCHA “ GESTRESSED ” & TRAUMA.

17 Vulnerabilidad di e cerebro E cerebro bow ningun stress y e otro cerebro bow hopi stress Fuente: Bruce D. Perry, 1997 E INFLUENCIA DI STRESS RIBA CEREBRO

18 Reduci e habilidad pa responde, si ñ a of analisa loke ta resulta den problema na scol Tolerancia abou pa maneha stress y rabia, loke ta resulta den comportacion manera bringa, desconfia y desafiante Ta aumenta dificultad den haci amistad y mantene relacion saludabel. Ta aumenta problema di siñamento y memoria, loke POR TA PERMANENTE! Ta aumenta hormoon di stress loke ta afecta e curpa su habilidad pa bringa infeccion. Por causa problema di salud duradero Expone e mucha frecuentemente y na un manera prolonga na ACE’s ta crea stress toxico cu ta haci daño na e celebro di e mucha den desaroyo y ta afecta e salud en general.

19 Reaccion “survival mode” na e stress toxico ta aumenta e mucha su ritmo cardiaco, presion di sanger, halamento di rosea y tension muscular. Nan parti di celebro cu ta wordo uza pa pensa, adapta y planea ta bai “off-line”. Protecion di nan mes ta prioridad! PUES: “MI NO POR SCUCHA BO, MI NO POR RESPONDE BO! MI TA SOLAMENTE PURBA DI TA SAFE!” E INFLUENCIA DI STRESS RIBA CEREBRO

20 FOR SALE SORRY ! NOT Contexto familiar y efectonan social emocional di bullying FIN Continuacion : Workshop 01.45 - 02.45PM Anti Bullying Convention Aruba 2015 Aruba 2015 015 Shaska Kock Ortopedagogo

21 Shaska Kock Ortopedagogo FOR SALE SORRY ! NOT Anti Bullying Convention Aruba 2015 Aruba 2015 015 Contexto familiar y efectonan social emocional di bullying

22 C ONTENIDO Defini trauma y stress post-traumatico Discuti relacion entre trauma y bullying Repasa ACE study y con e ta relaciona cu bullying Repasa strategianan di intervencion

23 Un experienca halto di stress persibi como un menasa di bo persona of di un miembro di famia, amistad of medio ambiente (bida ta core peligro) Ta “overwhelm” e capacidad pa anda cu e reacion di Fight, Flight, Freeze. Por resulta den effecto social emocional y fisico duradero (permanente?). (SAMHSA, 2014) 23 K IKO TA TRAUMA

24 Trauma agudo (acuut) Si den bida diario e persona tin molester di problema relaciona na un experiencia desagradabel. Miedo specifico y fobia por ta e resultado. (Accident, malesa, desaster natural, rape, morto). Trauma cronico Ora tin experiencia desagradabel pa un periodo largo, pues ta repetitivo y/of continuo. Depression, auto-estima abow, imagen propio negativo por ta e resultado. (Abuso seksual, fisico y emocional frecuente, abandono/negligencia, violencia domestico y bullying ). Trauma compleho Multiple y/of cronico y comienso di edad relativamene jong y hopi biaha ta sosode den e sistema familiar. Resultado hopi biaha por ta un ‘stoornis’ di personalidad. T IPO DI TRAUMA

25 Bullying: acto repetitivo y intencional di daño psicologico of fisico unda tin involvi un imbalance den poder. (Olweus, 1993) B ULLYING COMO EXPERIENCIA TRAUMATICO Experiencia: - Continuo - Duracion largo TRAUMA!

26 Hopi di nos ta reaciona riba trauma - mecanismo di sobrevivencia - simptoma ta desminui durante tempo. PTSD ta un reacion di stress despues di un experiencia traumatico pero cu no ta bai. 26 S TRESS P OST - TRAUMATICO (PTSD)

27 ‘Trigger’ di trauma por laga mucha sinti miedo y menasa direpiente sin motibo. Señal di peligro por ta: holo, sonido, situacion/paresido. Sistema di alarma: reacion di fight/flight/freeze. Adulto por no intencionalmente trigger e mucha dor di action/actonan inocente. S TRESS P OST - TRAUMATICO (PTSD) “T RIGGERS ” DI PELIGRO

28 B RUCE P ERRY – C HILD T RAUMA A CADEMY RestVigilanceFreezeFlightFight Mental State CalmAlertAlarmFearTerror Neo-cortexSub-crotexLimbic-systemMid-brainBrain stem R EACION ADAPTIVO NA E TRAUMA B RAIN IS “ STATE ” DEPENDANT Hyper- arousal RestVigilanceResistanceDefianceAggression Disassocia- tive RestAvoidanceComplianceDissociationFainting

29 Estudio hasi bow studiantenan di ‘1ste y 2de klas di voortgezetonderwijs’ (n=963): Pa tur studiante cu experienca bully, 27.6% di mucha ♂ y 40.5% di mucha ♀ tabata tin score di PTSD den e ‘range’ clinico. Esun nan cu ta bully y ta experiencia bullying tabata tin simptoma mas severo. Door cu bullying hopi biaha ta continuo y por pasa sin wordo detecta, hopi mucha cu ta experiencia bullying por desaroya simptoma di PTSD. B ULLYING Y PTSD van der Kolk, Weisaeth, & McFarlane, 2007) Idsoe, T., Dyregrov, A. & Idsoe, E.C. Bullying and PTSD Symptoms, Journal of Abnormal Child Psychology. 2012; 40(6); 901-911.

30 ACE: Adverse Childhood Experiences (Experiencia negativo di infancia): 1. Abuso Emocional 2. Abuso fisico 3. Abuso sexual 4. Negligencia emocional 5. Negligencia fisico 6. Violencia domestico 7. “Household” cu Abuso di substancia 8. “Household” cu malesa mental of miembro di famia suicidal 9. Mayornan separa of divorcia 10. Miembro familiar criminal of encarcela 11. Bullying dor di otro mucha of adulto 12. Testigo di violencia pafo di cas 13. Testigo di abuso di ruman 14. Racismo, seksismo of otro forma di discriminacion 15. Sin hogar of luga fiho di biba 16. Desaster natural of guera ACE S TUDY Y BULLYING

31 41% di mucha cu tin por lo menos 3 ACE’s ta demostra comportacion negativo: manera bullying di otronan y actitud desafiante cu mayornan. Mas e number subi di ACE’s, e posibilidad di violencia entre adolecente incluyendo bullying tambe ta subi. Mucha cu a pasa den trauma hopi biaha tin dificultad pa desaroya habilidad social apropia y pues tin mas chens di bira victima di bullying (Duke, et al., 2010) (Sacks, et al., 2014) ACE S TUDY Y BULLYING (Randall, 2002)

32 The Hidden Epidemic: The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease”. R. Lanius & E. Vermetten, editors. Cambridge University Press, 2009. Relacion di ACE score cu diferente problemanan

33 Fuente: “The Hidden Epidemic: The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease”. R. Lanius & E. Vermetten, editors. Cambridge University Press, 2009.

34 B ON NOTICIA ! Resilencia (resilience, weerbaarheid): Resilencia ta e habilidad pa trece bek salud y speransa despues di evento nan negativo. Investigacion ta mustra cu SI mayornan duna un ambiente sigur pa nan yiu nan y siña nan con pa ta resilente, esey ta yuda reduci e efectonan di ACE’s. Mayornan, docente y demas educador/cuidado: Compronde consecuencia di Experiencia negativo di infancia Crea ambiente unda mucha ta sinti su mes sigur emocionalmente y fisicamente (na cas, skol y bario). Yuda mucha identifica sentimento y maneha emocion  Siña regula! Con resilencia ta mustra: 1.Tin mayornan resilente (mayornan cu sa con pa resolve problema, tin relacion sano cu otro y cu otro adultonan y ta tin un relacion saludabel cu nan yiunan) 2.Traha un relacion afectivo (responde cu pacienchi, suportivo y paga tino na e nesedidad fisico y emotional). 3.Traha riba connecion social (famia, amigo y bisiña cu ta apoya, yuda y scucha e mucha). 4.Necesidad basico (duna mucha un cas, cuminda nutritivo, paña adecua, acceso na cuido medico y bon educacion). 5.Siña con pa educa/disciplina conscientemente/positivo y siña con un mucha ta crece/desaroya. 6.Traha riba habilidad social y emocional (Yuda mucha interacciona na un manera saludabel cu otro. maneha emocion y comunica nan sentimento y necesidad.

35 K IKO MAYOR POR HASI ? Ekipa mucha cu recursonan apropia! Enbez di bisa: ignora, si nan dal bo, dal nan bek, stop di ta mimo asina, coi loko, stop exagera. Strategia: ‘rollenspel’ na cas cu bo yiu, train diferente opcion. Train con pa: - conta un adulto - “avoid”/evita/cana bai - “deflect” p.e. dor usa humor - duna mensahe assertivo - fake it till you feel it!

36 Bullying Prevention Empathy Assertiveness Friendship skills Emotional regulation Anger management Social problem solving (Committee for Children, 2012) Trauma Treatme nt Affect identification Affect expression Problem solving Choice making Self development Self identity (Blaustein & Kinniburgh, 2010) S IÑA HABILIDAD SOCIAL

37 Muchanan ta papia pa medio di nan comportacion (action, lengua y wega) Ta importante pa educacion di mucha keda un prioridad. Esaki nos ta jama Disciplina Conciente.

38 K IKO TA D ISCIPLINA Disciplina no ta algo cu mucha ta nace cu ne, e ta algo cu como educador bo ta desaroya den nan y hunto cu nan. Bo no por duna otro loke bo mes no tin. “ Mucha no TA MALA-MUCHA, esaki ta un señal cu algo ta pasando cu ne ” (CORDA: Circulo di influencia!)

39 D ISCIPLINA T RADITIONAL Basa riba castigo y miedo Sota y menasa Pone e mucha sinti culpabel (“pa bo via”) Por ehempel:  Mi ta yama polis, zwarte piet y hiba bo Imeldahof si bo no ta tende  Bo ta mala mucha of bon mucha  Mi ta pa pone bo comporta y abo ta haci mi trabou dificil  Ta ami ta manda y dicidi akiden den y mucha ta cera su boca  Ta un bon sota e mucha mester pa e siña comporta  Bo kier un sota mas pa bo yora mas duro?

40 O RDO ASERTIVO NA UN MUCHA 1. Bay cerca e mucha, busca directamente contacto di wowo cune. 2. Bisa nomber di e mucha 3. Mishi cu e mucha na su man of schouder 4. Splica e mucha bon kico bo kier pa e haci y kiko bo kier wak di dje (positivo, y sin usa e palabra “NO”) P.e “Awor mi kier pa bo paga e television y bai skeiro djiente” Enbez di: “no wak tv mas! Y subi cama” “No core”, “No mishi”.

41 E MANERA CU BO TA TRATA BO MES, A SINA LO BO TRATA BO YIUNAN Y ASINA NAN LO TRATA OTRO.

42 C 2 Conecta prome cu Coregi! R 3 = Regula – Relaciona - Rasona Calma y controla bo mes – Haci conecion y despues rasona,coregi y/of duna consecuencia.

43 There are no aggressive kids There are scared kids. There are disconnected kids. There are kids who need skills. #stopspanking #consciousparenting

44 FOR SALE SORRY ! NOT Contexto familiar y efectonan social emocional di bullying danki Anti Bullying Convention Aruba 2015 Aruba 2015 015 Shaska Kock Ortopedagogo