1 Skuteczności i koszty windykacji polubownej 08.06.2016 Wyniki badań zrealizowanych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki „Ocena poziomu rzeczywistej ochrony praw wierzycieli w Polsce w latach 2004-2012 - koszty transakcyjne dochodzenia prawa z umów” – zadanie 7 UMO-2013/09/B/HS4/03605 dr hab. Katarzyna Kreczmańska-Gigol Instytut Finansów SGH

2 Struktura badanych podmiotów ze względu na ich rodzaj

3 Struktura podmiotów objętych badaniem ze względu na rodzaj i wielkość podmiotu

4 Klasyfikacja skuteczności windykacji oparta na wielkości odzyskiwanych należności przeterminowanych Przeterminowane należności odzyskane na etapie windykacji polubownej jako część należności przeterminowanych ogółem Skuteczność windykacji polubownej Liczba punktów

5 Skuteczność modeli windykacji na etapie windykacji polubownej (procent badanych) Model windykacji polubownejSkuteczność BrakNiskaŚredniaWysokaBardzo wysoka Windykacja polubowna wewnętrzna (samodzielnie prowadzona) N=114 0%6%22%39%33% Windykacja polubowna zewnętrzna (prowadzona przez wyspecjalizowane podmioty) N=95 12%9%26%38%14% Windykacja polubowna mieszana (prowadzona częściowo samodzielnie, a częściowo przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne) N=94 14%9%25%38%13%

6 Hierarchia skuteczności modeli windykacji Przeterminowane należności odzyskane na etapie windykacji polubownej jako część należności przeterminowanych ogółem Skuteczność windykacji polubownej Liczba punktów

7 Hierarchia narzędzi windykacji polubownej według ich skuteczności

8 Hierarchia działań na etapie windykacji polubownej według ich skuteczności

9 Szacowanie kosztów windykacji W 67% reprezentowanych podmiotach szacuje się koszty windykacji. U 33% badanych nie szacuje się kosztów windykacji! Szacowanie kosztów windykowania należności miało miejsce we wszystkich spółkach windykacyjnych. W instytucjach finansowych miało miejsce częściej niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych, średnich przedsiębiorstwach niefinansowych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych.

10 Szacowanie kosztów windykacji w podziale na windykacje polubowna i windykacje przymusową U 45% badanych szacuje się koszty windykacji w podziale na koszty windykacji polubownej i koszty windykacji przymusowej. U 55% badanych nie szacuje się kosztów windykacji w podziale na koszty windykacji polubownej i koszty windykacji przymusowej. Statystycznie istotne różnice wystąpiły w szacowaniu kosztów windykowania należności w podziale na koszty windykacji polubownej i przymusowej. W spółkach windykacyjnych i w instytucjach finansowych miało miejsce częściej niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych, średnich przedsiębiorstwach niefinansowych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych.

11 Rodzaje szacowanych kosztów windykacji (% badanych)

12 Statystycznie istotne różnice były następujące Uwzględnianie w kosztach utraconej wartości należności rozumianej jako różnica między kwotą nominalną wierzytelności a zdyskontowaną odzyskaną kwotą wierzytelności W instytucjach finansowych miało miejsce częściej niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych, średnich przedsiębiorstwach niefinansowych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych. Uwzględnianie kosztów prowadzonych działań windykacyjnych W instytucjach finansowych miało miejsce częściej niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych, średnich przedsiębiorstwach niefinansowych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych. W spółkach windykacyjnych miało miejsce częściej niż w średnich przedsiębiorstwach niefinansowych. Uwzględnianie kosztów ponoszonych w związku z zaangażowaniem osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie w procesie windykacji W spółkach windykacyjnych miało miejsce częściej niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych i średnich przedsiębiorstwach niefinansowych. W instytucjach finansowych miało miejsce częściej niż w małych przedsiębiorstwach niefinansowych. W dużych przedsiębiorstwach niefinansowych miało miejsce częściej niż w małych przedsiębiorstwach niefinansowych.

13 Hierarchia narzędzi stosowanych na etapie windykacji polubownej według wysokości kosztów ich stosowania

14 Statystycznie istotne różnice były następujące Ocena kosztów ustalania zasad naliczania i pobierania odsetek karnych Koszty zostały ocenione jako wyższe w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych i w małych przedsiębiorstwach niefinansowych niż w dużych przedsiębiorstwach niefinansowych. Koszty zostały również ocenione jako wyższe w spółkach windykacyjnych niż w średnich przedsiębiorstwach i w dużych niefinansowych oraz jako wyższe w instytucjach finansowych niż w dużych przedsiębiorstwach niefinansowych. Ocena kosztów badania wiarygodności i wypłacalności złych dłużników Koszty zostały ocenione jako wyższe w spółkach windykacyjnych niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych, małych przedsiębiorstwach niefinansowych, średnich przedsiębiorstwach niefinansowych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych oraz w instytucjach finansowych.

15 Hierarchia modeli windykacji według kosztów

16 Statystycznie istotne różnice były następujące Ocena kosztów windykacji wewnętrznej Koszty windykacji wewnętrznej zostały ocenione jako wyższe w małych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych oraz w spółkach windykacyjnych i instytucjach finansowych niż w mikroprzedsiębiorstwach niefinansowych. Koszty windykacji wewnętrznej zostały również ocenione jako wyższe w małych i dużych przedsiębiorstwach niefinansowych oraz w instytucjach finansowych niż w średnich przedsiębiorstwach niefinansowych.

17 Wnioski Windykacja polubowna ma duże znaczenie dla wierzycieli, ponieważ jest często wykorzystywana. Skuteczność windykacji polubownej jest oceniana jako wysoka. Dotyczy to zarówno windykacji wewnętrznej, zewnętrznej, jak i mieszanej, dla których mediana mieściła się w tym samym przedziale – wysoka skuteczność. Skuteczność windykacji wewnętrznej jest oceniana nieco wyżej (średnia arytmetyczna wyników 2,98) niż windykacji zewnętrznej (średnia arytmetyczna 2,33) i windykacja mieszana (średnia arytmetyczna 2,27). Koszty windykacji polubownej różnią się w zależności od modelu windykacji: Jako najwyższe ocenione zostały koszty windykacji zewnętrznej (2,65, gdzie 3 oznaczało wysokie koszty stosowania, a 2 średnie koszty stosowania). Koszty windykacji mieszanej zostały ocenione jako wyższe niż wewnętrznej, a niższe niż zewnętrznej (2,23). Koszty windykacji wewnętrznej zostały ocenione najniżej (1,60). Liczenie kosztów windykacji, co wpływa na poziom asymetrii informacji, wyglądało następująco: Aż 33% badanych nie liczyło kosztów windykacji! Aż 55% badanych nie liczyło kosztów windykacji w podziale na koszty windykacji polubownej i koszty windykacji przymusowej. Mniej niż 1/3 badanych liczyła: koszty finansowania należności, koszty ponoszone w związku z zaangażowaniem w procesie windykacji osób zatrudnionych, utraconą wartość należności uwzględniającą zdyskontowaną odzyskana kwotę, koszty utraconych korzyści oraz koszty trudności finansowych spowodowanych brakiem zapłaty ze strony dłużników.