1 Spektroskopia, czyli nauka o duchach Grzegorz KarwaszPierwszy slajd Grzegorz Karwasz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK (C) G. Karwasz Rys. E. Rajch 1
2 Jaką perukę nosi blondynka?Pierwszy slajd Peruki i diody 2
3 Ile kolorów ma tęcza? Tęcza na suficie(foto S. Lorenzo in Banale, GK, )
4 Dlaczego niebo jest niebieskie?bo zachodzące Słońce jest czerwone! Akwarium GK
5 Kolory nieba (San Paolo, Brazylia)Środkowe slajdy Foto: Carmen Busco Sao Paolo With kind thanks! 5
6 Kolory rzeki Wisły Środkowe slajdy Znana pocztówka, ale nikt tego wcześniej nie zauważył 6
7 Jakiego koloru jest różowa lampka?Pierwszy slajd Lampa neonoa + zasilacz) (GK) 7
8 Różowa, czy zielona?
9 Jeszcze dwie „różowe” lampkiRurki Pluckera, He, N2
10 Takie same?
11 Jak mierzymy kolory? I to właśnie jest widmo! Żarówka energo-oszczędnaŚrodkowe slajdy I to właśnie jest widmo! 11
12 Nadfiolet i podczerwieńWidmo neonu Środkowe slajdy Płytka i laser UV Papier termiczny i lampa IR 12
13 Świat okiem pszczoły Oko pszczoły różni się od naszego.Pszczoły najlepiej widzą jednolite kolory, w szczególności kolor żółty, ale widzą też nadfiolet (maksimum czułości dla 344 nm). Pszczoły widzą przez kontrast z zielonym, a brązowy jest dla nich czarny. Kwiaty wiśni i lampa UV Środkowe slajdy GK, Zobaczyć, aby uwierzyć, w: On the Track of Modern Physics 13
14 Rodopsyna – barwnik w siatkówce ssakówhttps://www2.chemistry.msu.edu/faculty/reusch/virttxtjml/photchem.htm
15 Jak zobaczyć podczerwień?Proszę wyjąć komórki Czujniki podczerwieni (na policzkach) mają żmije Foto GK i https://it.wikipedia.org/wiki/Crotalus
16 Motyl impresjonista 15 różnych receptorów kolorów w oku Foto GK
17 Dodatek: motyl impresjonistaThis butterfly has extreme color vision By Virginia Morell Mar. 8, 2016 , 4:00 PM Butterflies may not have a human’s sharp vision, but their eyes beat us in other ways. Their visual fields are larger, they’re better at perceiving fast-moving objects, and they can distinguish ultraviolet and polarized light. Now, it turns out that one species of swallowtail butterfly from Australasia, the common bluebottle (Graphium sarpedon, pictured), known for its conspicuous blue-green markings, is even better equipped for such visual tasks. Each of their eyes, scientists report in Frontiers in Ecology and Evolution, contains at least 15 different types of photoreceptors, the light-detecting cells required for color vision. These are comparable to the rods and cones found in our eyes. To understand how the spectrally complex retinas of butterflies evolved, the researchers used physiological, anatomical, and molecular experiments to examine the eyes of 200 male bluebottles collected in Japan. (Only males were used because the scientists failed to catch a sufficient number of females.) They found that different colors stimulate each class of receptor. For instance, UV light stimulates one, while slightly different blue lights set off three others; and green lights trigger four more. Most insect species have only three classes of photoreceptors. Even humans have only three cones, yet we still see millions of colors. Butterflies need only four receptor classes for color vision, including spectra in the UV region. So why did this species evolve 11 more? The scientists suspect that some of the receptors must be tuned to perceive specific things of great ecological importance to these iridescent butterflies—such as sex. For instance, with eyes alert to the slightest variation in the blue-green spectrum, male bluebottles can spot and chase their rivals, even when they’re flying against a blue sky. www. sciencemag.org
18 Użyteczna kapusta Środkowe slajdy 18
19 Farbowana pelargonia Bardzo kwaśny kompotPelargonia, kompot z wiśni, zasada Farbowana pelargonia M. Gagoś, G. Karwasz, Chemia w Szkole,
20 Kolory kapusty Środkowe slajdy 20
21 Czy ten tonik nie jest gorzki?Tonik i lampa UV Analytical_Chemistry_2.0/10_Spectroscopic_Methods/10F%3A_Photoluminescence_Spectroscopy
22 Zupa pomidorowa? Bazylia w oleju, lampa UV i laser fiolet
23 A co tam tak świeci? Dozwolone od lat 18 Czysta i żubrówkaŚrodkowe slajdy Czysta i żubrówka Dozwolone od lat 18 23
24 Chyba żubrówka (taka trawa)Toż to zwykły chlorofil! Środkowe slajdy 24
25 A co w tej butelce świeci?Środkowe slajdy Zołądkowa ghorzka, grappa Chyba nic dla dzieci 25
26 Rola rozpuszaczlnika Środkowe slajdy 26
27 Diagram Jabłońskiego Fluorescencja („natychmiastowa” np. chlorofilFosforescencja (opóźniona) Source: chemwiki
28 A to feler, westchnął seler!Środkowe slajdy Laser fiolet i jarmuż 28