1 Społeczny rzecznk niezmotoryzowanychJak mogą zostać dokonane zmiany? Warszawa,13-ty marca, 2008 Społeczny rzecznk niezmotoryzowanych Krzysztof Rytel Stowarzyszenie Zielone Mazowsze, Warszawa 1

2 o nas Zielone Mazowsze is local / regional ecological association based in Warsaw Projekt Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych jest projektem stowarzyszenia Zielone Mazowsze Projekt był finansowany z następujących źródeł: maj maj 2005 Fundacja im. Stefena Batorego sierpień - grudzień 2005 Fundusz Inicjatyw Obywatelskich listopad listopad 2006 grudzień grudzień 2007 luty grudzień 2008 Fundacja Fundusz Współpracy W ramach projektu zatrudniony był koordynator (Krzysztof Rytel), asystent (Wojciech Szymalski). W realizacji projektu wydatną pomocą służył personel administracyjny stowarzyszenia, a także jego członkowie i wolontariusze. 2

3 rowery Masa Krytyczna Największy comiesięczny przejazd rowerowyw Europie 3

4 akcje Pociąg dla Rospudy 4

5 doradztwo i konsultingŚląska Lekka Kolej - studium wykonalności wspólnie z Politechniką Krakowską, konsulting w zakresie kolei pasażerskich dla woj.: Opolskiego, Wielkopolski, Łódzkiego koncepcje sieci dróg rowerowych: - dzielnica Ursus, - dzielnica Ursynów, - gmina Białołęka, - gmina Wołomin, 5

6 tematyka Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych1. Projektowanie i eksploatacja infrastruktury transportowej 3. Kolej Przeciwdziałanie likwidacji linii Dostosowanie rozkładów do potrzeb pasażerów Poprawa rentowności przewozów 2. Jakość komunikacji zbiorowej i prawa pasażera 4. Prawo Niezgodność PORD z Konwecją Wiedeńską Niewystarczające regulacje dla dróg rowerowych Brak możliwości uspokajania ruchu zgodnie z doświadczeniami i praktyką zachodnią 6

7 sukcesy Dopuszczenie przewożenia rowerów wszystkimi środkami transportu miejskiego - i to za darmo. Do 2005 roku rower wolno było przewozić jedynie metrem. Ale i to zaczęło przeszkadzać urzędnikom ZTM-u, i zgłosili projekt regulaminu odbierający i tę możliwość. Rzecznik poprosił radnych miasta nie tylko o odrzucenie tego projektu, ale także o zmianę regulaminu przewozów tak, by rowery można było przewozić także w autobusach i tramwajach. Po licznych zebraniach komisji i całej rady, radni przychylili się do propozycji Rzecznika. Co więcej zlikwidowali opłatę za bagaż. Tak więc, rower można nie tylko przewozić także autobusami i tramwajami, ale w dodatku - za darmo. W ciągu roku doświadczeń do ZTM-u nie trafiły żadne skargi związane z przewożeniem rowerów od współpasażerów. Nawiązana współpraca z radnymi pozwoliła na półtoraroczną obstrukcję prób podwyżki cen biletów, proponowaną co jakiś czas przez ZTM, aż ostatecznie z niej zrezygnowano. 7

8 sukcesy Utworzenie pasa tylko dla autobusów w ul. ModlińskiejTarchomin to najbardziej oddalone od centrum osiedle w Warszawie. Mimo miejscami nawet czterech pasów ruchu w jedną stronę, rano wszystkie są zablokowane. Wytrwała akcja, dzięki zaangażowaniu mieszkańców i dziennikarzy, przyniosła wydzielenie pasa ruchu tylko dla autobusów. Choć bardzo często korzystają z niego także kierowcy samochodów osobowych, jazda autobusem jest teraz dużo szybsza. „W związku z [...] pismem dotyczącym pasa dla autobusów na ul. Modlińskiej, uprzejmie informuję, że opracowany przez Zarząd Dróg Miejskich projekt organizacji ruchu na wprowadzenie powyższego pasa został przeze mnie zaakceptowany 22 marca [...] ZDM informuje, że prace nad wprowadzeniem projektowanej organizacji ruchu już się rozpoczęły.” Inżynier Ruchu, 29 kwietnia 2005. Pas autobusowy na ulicy Modlińskiej utworzono 7 maja 2005. 8

9 sukcesy Udział w Radach Technicznych w ZDM i Inżyniera RuchuPierwsza asfaltowa ścieżka rowerowa w Warszawie 9

10 sukcesy Nowe linie autobusowe, nowe przystanki, zmiany rozkładów...„W odpowiedzi na pismo [...] Zarząd Transportu Miejskiego uprzejmie informuje, że od dnia 1.03.br. wprowadziliśmy nowy rozkład jazdy linii 511 uwzględniający wydłużenie godzin kursowania, zarówno w dzień powszedni jak i w dzień świąteczny.” Bogusław W. Borzym, ZTM, 4.03,2005 „Uwzględniając Pański postulat dotyczący objęcia komunikacją nocną osiedli Radiowo oraz Wólka Węglowa [...] przewidujemy, że odpowiednie korekty w układzie linii nocnych na terenie Bielan wprowadzimy do końca br” Bogusław W. Borzym, ZTM, 10

11 sukcesy Uratowanie lokalnych linii kolejowych na Mazowszu.W 2004 roku wydawało się, że wszystkie lokalne linie kolejowe zostaną zlikwidowane. Latem zawieszono ruch na liniach Nasielsk - Tłuszcz - Pilawa - Łuków, Radom - Drzewica. Od następnego roku miały być znacznie ograniczone połączenia do Ostrołęki. Jedną z przyczyn tego stanu był brak zakupów lekkiego taboru - autobusów szynowych, dostosowanych pojemnością i niskimi kosztami eksploatacji dla lini lokalnych. W tym okresie urząd marszałkowski zupełnie nie widział jednak przyszłości dla takich lnii. Dzięki bardzo intensywanym działaniom: udziałom w sesjach sejmiku, współpracy z radnymi, zapraszaniem mieszkańców, demonstracjom, wypowiedziom w prasie udało się całkowicie zmienić politykę urzędu. Zakupiono 10 używanych szynobusów z Niemiec. Dzięki nim uratowano przed likwidacją linie do Ostrołęki i Czeremchy. W 2006 roku wznowiono ruch na linii Nasielsk - Sierpc. Kiedy wprowadzano rozkład jazdy na 2005 rok, rzecznik protestował przeciw ograniczeniu kursów na linii na Gdańsk oraz do Ostrołęki. W ostatnich dniach starego rozkładu przeprowadziliśmy badania pokazujące jak wiele osób korzysta z kasowanych pociągów. Pierwszego dnia po likwidacji większości pociągów do Ostrołęki mieszkańcy rozpalili ognisko na torach i nie zeszli dopóki nie przyjechał wicemarszałek województwa. Po kilku dniach pociągi przywrócono, w oparciu o nasze sugestie. Na linii gdańskiej dołożono brakujące pociągi w lutym. 11

12 kolej w Polsce Słaba oferta Pierwszy pociąg z tego kierunku- brak możliwości wykorzystania kolei w dojazdach do pracy 12

13 kolej w Polsce Pociagi pasażerskie Liczba pociągów pasa. na0,15 2,19 0,74 0,83 Liczba pociągów pasa. na 1 km linii kolejowych 3,5 7 7,8 30 Liczba pociągów pas. dziennie (tys.)‏ 19,1 3,2 9,5 36,1 Długość sieci kolejowej (tys. km)‏ Polska Szwajcaria Czechy Niemcy 13

14 kolej w Polsce Inwestycje w linie kolejowe (19 000 km) i drogi krajowe14

15 kolej w Polsce Linie kolejowe w eksploatacji 15

16 kolej w Polsce Stan linii kolejowych Railway linespunktowych ograniczeń prędkości (!)‏ 16

17 kolej w Polsce Zmiany w prędkościach dopuszczalnych na liniach kolejowych 17

18 kolej w Polsce Naprawy torów 18

19 Raport 3/2006 Efektywność modernizacji linii kolejowych.Brzeg – Opole (100 mln €): dla pociągów osobowych czas jazdy taki sam jak przed modernizacją Mińsk Maz. – Siedlce (120 mln €): dla pociągów osobowych czas jazdy po modernizacjin 2 min. dłuższy(!) niż przed, dla pociagów pospiesznych tylko 3 min. krótszy. 19

20 Raport 3/2006 Przyczyny: Błędna identyfikacja potrzebModernizuje się główne linie - w relatywanie dobrym stanie Zbyt małe łuki na rozjazdach Zwykle r=300m v=40 km/h Niewłaściwy zakres prac 20

21 Raport 3/2006 Jak porównać efektywność różnych projektów?Przyjąć dobry wskaźnik efektywności! Za wskaźnik przyjęliśmy koszt skrócenia czasu jazdy o 1 minutę na 1 pociąg. 1. Podziel koszt projektu przez liczbę minut planowanego skrócenia czasu jazdy w ciągu dnia - uwzględnij, że skrócenie czasu jazdy może byc dla obu kierunków inne, - uwzględnij liczbę torów. 2. Podziel wynik przez liczbę pociągów w dobie - uwzględnij, że wiele pociągów nie kursuje codziennie, - uwzględniaj różne kategorie pociągów, 21

22 Raport 3/2006 Wyniki: 22

23 Raport 4/2006 Efektywność projektów kolejowych na okres 2007-13Plan rządowy Nasza propozycja min. Łączne skrócenie czasu jazdy w ciągu doby na całej sieci min. 23

24 Raport 4/2006 Proponowane kryteria:1. Więcej napraw, mniej pełnych modernizacji. 2. Prędkości na liniach pomiędzy największymi aglomeracjami min. 110 km/h, preferowane km/h i wyższe. 3. Spójność całego kraju, lepsze połacznia między wszystkimi regionami, zwłaszcza z regionami turystycznymi (wybrzeże i góry). 4. Priorytet dla kierunku północ - południe. 5. uzyskanie pierwszej linii z prędkością km/h. 6. Unikanie jednoczesnego inwestowania w równoległe linie. 24

25 Raport 4/2006 2. Połączenia między największymi aglomeracjamiPrędkości handlowe: 25

26 Raport 4/2006 26

27 Raport 5/2006 Efektywność wykorzystania autobusów szynowychKm dziennie: Godzin w ruchu dziennie: 27

28 Raport 4/2004 Linia kolejowa Tłuszcz - Ostrołęka badania frekwencji:28

29 Rqport 4/2004 Linia kol. Tłuszcz - Ostrołęka 29

30 sukcesy Komitet Monitorujący SPO Transport.Rzecznik jest członkiem Komitetu Monitorującego Sektorowy Program Operacyjny Transport - czyli funduszy unijnych na transport w Polsce. Największym sukcesem było wpłynięcie na zwiększenie zakupów autobusów szynowych. Kiedy ministerstwo zmieniło zapis w Uzupełnieniu programu umożliwiwający skąłdanie wniosków na zakup taboru nie tylko przez przewoźnikó, ale także przez samorządy, rzecznik rozpropagował tę informację poiędzy urzędami marszałkowskimi i wspierał pwstawanie wniosków. Wkrótce okazało się, że spłynęło nadspodziewanie dużo wniosków i minister zdecydował się zwiększyć środki na to działąnie. Dzięki temu w kraju przybędzie prawie 30 szynobusów, które bardzo korzystnie wpłyną na ekonomikę przewozó lokalnych. Obecnie projekty taborowe są najsprawniej realizowane z całego programu. Innym podjętym działaniem było doprowadzenie do odrzucenia wysoce nieefektywnego projektu PKP Polskich Linii Kolejowych na rehabilitację tzw. wąskich gardeł (poświęcono mu Raport nr 2/2006). W rezultacie środki przesunięto na współfinansowanie I linii metra w Warszawie. 30 nowych szynobusów dla samorządów 30

31 podsumowanie Czynniki sukcesu w działaniach rzecznikowskich:Kwantyfikacja problemu: liczby, analizy, dane, porównania Doświadczenie kadr w danej dziedzinie (znajomość rzeczy od wewnątrz)‏ Profesjonalność działań rzecznikowskich i lobbingowych: - raporty, konferencje, wydawnictwa, internet - profesjonalne relacje z mediami - profesjonalne relacje z urzędnikami - zapewnienie wsparcia społeczeństwa Alternatywnie: wejście od wewnątrz lub na zasadach komercyjnych 31