1 Sprawiedliwy Handel

2 Sprawiedliwy Handel w teorii Bezpośrednie relacje pomiędzy producentami z Południa i konsumentami z Północy Partnerstwo handlowe Większa równość w międzynarodowym handlu Dostęp do rynku Zrównoważony i harmonijny rozwój

3 Dlaczego Sprawiedliwy Handel? 2,7 mld ludzi na świecie żyje za mniej, niż 2 $ dziennie 900 mln ludzi na świecie głoduje W wyniku skrajnego niedożywienia lub chorób z nim związanych co 5 sekund umiera dziecko Ponad 120 mln dzieci nie chodzi do szkoły Około 580 mln kobiet jest analfabetkami Polska jest rajem…

4 Praca w warunkach niewolniczych istnieje na 90% plantacji kakao WKS Praca w warunkach niewolniczych istnieje na 90% plantacji kakao WKS Kawa stanowi około połowy PKB oraz ponad 70% wartości eksportu w takich krajach, jak Etiopia, Burundi, czy Uganda. Kawa stanowi około połowy PKB oraz ponad 70% wartości eksportu w takich krajach, jak Etiopia, Burundi, czy Uganda. W Etiopii uprawiający kawę rolnicy dostają dolara za zebranie kilograma ziaren. W europejskich kawiarniach można z tego zaparzyć 80 filiżanek kawy – wartych 230 $ W Etiopii uprawiający kawę rolnicy dostają dolara za zebranie kilograma ziaren. W europejskich kawiarniach można z tego zaparzyć 80 filiżanek kawy – wartych 230 $ Dlaczego Sprawiedliwy Handel?

5 Produkty Sprawiedliwego Handlu Najważniejszymi produktami Sprawiedliwego Handlu są artykuły spożywcze, głównie produkowane metodami ekologicznymi: kawa, herbata, kakao i jego przetwory (np. czekolada), miody egzotyczne, cukier trzcinowy, banany i inne owoce egzotyczne oraz ich przetwory (soki, owoce suszone, dżemy), orzechy, produkty zbożowe (np. ryż) i ich przetwory (chrupki, makarony, musli), nasiona roślin strączkowych, zioła, przyprawy i wiele innych. Są też wyroby rękodzielnicze, jak dywany orientalne, biżuteria, ceramika, rzeźby, plecionki, kosze, maty, ludowe instrumenty muzyczne, artykuły papiernicze, zabawki, odzież i inne wyroby włókiennicze czy piłki sportowe. Ofertę wzbogacają także kosmetyki, kwiaty cięte, nagrania muzyczne czy nawet usługi turystyczne.

6 HerbataKakaoKawa KwiatyMiódRyż Cukier BananBawełna

7 Globalny rynek kawy Kawa jest drugim, pod względem wartości wymiany, dobrem w handlu międzynarodowym 25 mln producentów – drobnych, z Południa 700 mld filiżanek rocznie (ilu konsumentów?) ‏ 75% produkcji trafia na eksport, głównie na Północ Niestabilne ceny – próby regulacji(lata 60.-80.) ‏ Liberalizacja rynku – po 1989 roku Kryzys kawowy 1998-2003 rok

8 Zyski producentów w coraz mniejszym stopniu zależą od ceny płaconej przez konsumentów w sklepie, a bardziej – od pośredników i ich polityki. Zyski producentów w coraz mniejszym stopniu zależą od ceny płaconej przez konsumentów w sklepie, a bardziej – od pośredników i ich polityki. Stabilna, przejrzysta i dająca producentom ‘głos’ struktura, została zastąpiona przez nieformalny układ zdominowany przez nabywców (firmy wypalające!) ‏ Stabilna, przejrzysta i dająca producentom ‘głos’ struktura, została zastąpiona przez nieformalny układ zdominowany przez nabywców (firmy wypalające!) ‏ Powrót do odgórnej regulacji rynku jest praktycznie niemożliwy Powrót do odgórnej regulacji rynku jest praktycznie niemożliwy SH przekłada koszty utrzymania częściowo regulowanego rynku z budżetów państw, na nas, świadomych konsumentów! SH przekłada koszty utrzymania częściowo regulowanego rynku z budżetów państw, na nas, świadomych konsumentów! Globalny rynek kawy

9 Tradycyjny handel - rolnik - pośrednik skupujący - pośrednik z zapleczem technicznym - lokalny eksporter - (handlowiec międzynarodowy) ‏ - firma wypalająca - detalista - konsument

10 Alternatywny handel - rolnik - spółdzielnia - (ew. unia) - kupiec - firma wypalająca - detalista - konsument

11 Skąd ten pomysł? Przeszłość kolonialna – odpowiedzialność, globalna solidarność Globalizacja – handel międzynarodowy (regulacja), przepływ informacji Zrównoważony rozwój – pozaekonomiczne aspekty rozwoju, globalna perspektywa, Świadomość konsumencka – globalne skutki codziennych wyborów ‘Trade not Aid’

12 Historia rozwoju SH – 3 etapy Handel charytatywny – sprzedaż rękodzieła z Południa; zakup motywowany współczuciem nabywcy; Import produktów spożywczych i certyfikacja – lojalność konsumentów, podkreślenie wyjątkowości idei; rynek głównych towarów importowanych z Południa; Odpowiedzialny biznes – konsumenci przywiązują większą wagę do warunków powstawania produktów i związanych z tym oddziaływań.

13 Fair Trade czy Fairtrade? Pisane ze spacją oznacza cały ruch zaangażowany w zapewnienie godnego życia rolnikom i pracownikom z Południa poprzez sprawiedliwe warunki handlowe. Bez spacji oznacza produkty certyfikowane przez organizację FLO - czyli ponad 80% wszystkich produktów SH

14 Certyfikacja Sprecyzowane kryteria Wyjątkowość Koszty dla producenta 1988 (Holandia) Max Havelaar – certyfikowana kawa 1997 – FLO i znak FT (produkt) ‏ 2004 – IFAT i znak FTO (organizacja) ‏

15 Projekty zrealizowane w OCFCU z Premii FT 5 szkół podstawowych 4-klasowych (dla 6000 dzieci), rozbudowa 6 szkół, 17 dodatkowych sal szkolnych, 4 przychodnie lekarskie i 1 klinika, wyposażenie w sprzęt medyczny 3 istniejących przychodni lekarskich, 36 ujęć czystej wody, 1 most, 1 linia energetyczna, 7 stacji oczyszczania ziaren kawy. 11 spółdzielni, skupiających 9 tys. drobnych producentów wraz z rodzinami. Źródło: Meskela T., 2008

16 KapitałNaturalnyFizycznyLudzkiSpołecznyKorzyści Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi, ochrona bioróżnorodności Rozwój infrastruktury – drogi, szkoły, punkty medyczne, ujęcia wody; lepsze warunki mieszkaniowe; łatwiejszy dostęp do zakładów obróbki kawy Lepsze samopoczucie i kondycja zdrowotna, poprawione bezpieczeństwo żywieniowe, rzadsze zachorowania związane z brudną wodą; wyższy odsetek dzieci uczęszczających do szkoły, stypendia dla uczących się Nauka współpracy w społeczności, uczestnictwo w budowaniu i działaniach organizacji Korzyści z uczestnictwa w systemie FT Finansowe: wyższy przychód, dostęp do usług kredytowych i oszczędnościowych, stabilizacja dochodów

17 Czy ktoś to sprawdza? FLO international jest organizacją non-profit zajmującą się ustalaniem standardów FT. Skupia przedstawicieli inicjatyw metkujących, producentów, handlowców i osoby niezależne. FLO cert jest niezależną firmą, która szkoli i zatrudnia inspektorów prowadzących proces certyfikacji i weryfikujących wypełnianie standardów FT.

18 Fairtrade w Polsce Sprzedaż w Polsce w 2007 roku – 1 do kilku mln zł sprawiedliwyhandel.pl i sprawiedliwy-handel.pl Światowy Dzień SH zielonasiec.pl efte.org

19 Dyskusja wokół SH * Mainstreaming? * Utrzymana logika eksportu z Południa towarów nieprzetworzonych * Brak standardów dla handlowców * Problemy organizacji producenckich * Słabo kontrolowane standardy * Biurokracja