1 STAN WDRAŻANIA PRZEZ SAMORZĄDY USTAWY O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH Emilia Kołaczek Departament Gospodarki Odpadami Warszawa, dnia 31 października 2012 r.

2 Nowy system gospodarki odpadami 2 GMINA odpady opłata rejestr umowa recykling, odzysk przetwarzanie umowa opłata

3 3 Znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach została podpisana przez Prezydenta w dniu 15 lipca 2011 r. Od tego dnia samorządy powinny być świadome nałożonych na nie nowych obowiązków.

4 1 stycznia 2012 Ustawa weszła w życie Gminy są zobowiązane do przestrzegania wszystkich zapisów ustawy nieobjętych przepisami przejściowymi Gminy tworzą rejestr działalności regulowanej 30 kwietnia 2012 Podmioty odbierające odpady komunalne składają pierwsze sprawozdanie kwartalne Sejmiki województwa uchwalają aktualizacje wojewódzkich planów gospodarki odpadami Nie później niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Etapy wdrażania ustawy

5 Nie później niż 12 miesięcy po wejściu w życie ustawy Uchwalane są nowe regulaminy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy; Gminy podejmują uchwały; Przedsiębiorcy działający przed dniem wejścia w życie ustawy na podstawie zezwoleń uzyskują wpisy do rejestru 31 marca 2013 Gminy składają sprawozdania do Marszałka za rok 2012 Wchodzą w życie uchwały Rad Gmin; Gminy zaczynają pobierać opłaty i przejmują obowiązki właścicieli nieruchomości; Rusza cały system Nie później niż 18 miesięcy po wejściu w życie ustawy Rozpoczyna się kampania informacyjna o obowiązkach właścicieli nieruchomości, wynikających z podjętych uchwał Etapy wdrażania ustawy

6 Zasadniczym obowiązkiem samorządu województwa jest aktualizacja wojewódzkiego planu gospodarki odpadami; Uchwały w sprawie przyjęcia wpgo oraz uchwały w sprawie jego wykonania samorządy województw miały podjąć do końca czerwca b.r. W uchwałach w sprawie wykonania wpgo powinny zostać wyznaczone regiony gospodarki odpadami komunalnymi, regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, a także instalacje do zastępczej obsługi regionów. W terminie ustawowym uchwalono 7 wpgo. 6 Stan wdrażania ustawy na poziomie województwa

7 Plany uchwalone w terminie ustawowym dolnośląski 27 czerwca 2012 r. łódzki 21 czerwca 2012 r. podlaski 21 czerwca 2012 r. pomorski 25 czerwca 2012 r. świętokrzyski 28 czerwca 2012 warmińsko-mazurski 19 czerwca 2012 r. – uchwała zaskarżona zachodniopomorski 29 czerwca 2012 r. Plany uchwalone po terminie ustawowym małopolski 2 lipca 2012 r. lubelski 30 lipca 2012 r. śląski 24 sierpnia 2012 r. wielkopolski 27 sierpnia 2012 r. podkarpacki 27 sierpnia 2012 r. opolski 28 sierpnia 2012 r. kujawsko-pomorski 24 września 2012 r. lubuski 10 września 2012 r mazowiecki 22 października 2012 r. 7 Stan wdrażania ustawy na poziomie województwa

8 STAN WDRAŻANIA USTAWY NA POZIOMIE SAMORZĄDU GMINNEGO

9 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta W dniach od 29 maja 2012 r. do 10 lipca 2012 r. gminy przesłały do Ministerstwa Środowiska wypełnione ankiety, dotyczące stanu zaawansowania prac nad wdrażaniem nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, Ankiety zostały skierowane drogą e-mailową do wszystkich gmin w Polsce (2 479), wypełnione ankiety zwróciło 1 818 gmin, z czego 1 705 gmin wypełniło ankiety prawidłowo, co stanowi 68,78% gmin (prezentowane wyniki będą odnosiły się do tej części ankiet – w prezentacji wyników 1 705 gmin, które wypełniły ankietę prawidłowo stanowi 100%). 9

10 10 Pytania w ankiecie dotyczyły stanu prac nad: powołaniem zespołu ds. wdrożenia nowego systemu, przeprowadzeniem analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, która będzie dostarczała informacji koniecznych do stworzenia systemu, opracowaniem SIWZ do przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

11 11 ogłoszeniem przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opracowaniem nowego regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, opracowaniem projektów uchwał w sprawie: stawek opłat, wzoru deklaracji, szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług, organizacją punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

12 Ponadto zadano pytania dotyczące: planowanego przekazania zadań związkowi międzygminnemu, projektowanej metody naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, planowanego przejęcia obowiązków właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy planowanej wymaganej liczby pojemników do selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podjętych przez gminę działań edukacyjnych i informacyjnych, skorzystania ze środków WFOŚiGW. 12 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

13 * w tym 42,6% gmin zamierza przekazać związkowi całość zadań związanych z gospodarką odpadami komunalnymi. 13 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

14 14 Nie podjęto działań – 527 gmin (30,91%) Prace wstępne – 715 gmin (41,93%), Prace zaawansowane – 276 gmin (16,19%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 147 gmin (8,62%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

15 15 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 1014 gmin (59,47%) planuje przejąć obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, pozostałe 691 gmin (40,53%) nie planuje, bądź jeszcze nie zdecydowało czy przejmie te obowiązki.

16 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 16 Nie podjęto działań – 474 gminy (27,80%) Prace wstępne – 930 gmin (54,54%), Prace zaawansowane – 240 gmin (14,08%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 25 gmin (1,47%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

17 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 17 Nie podjęto działań – 1 251 gmin (73,73%) Prace wstępne – 355 gmin (20,82%), Prace zaawansowane – 29 gmin (1,70%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 35 gmin (2,05%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

18 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 18 Nie podjęto działań – 1 494 gminy (787,62%) Prace wstępne – 139 gmin (8,15%), Prace zaawansowane – 6 gmin (0,35%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 33 gminy (1,93%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

19 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 19 Nie podjęto działań – 808 gmin (47,39%) Prace wstępne – 722 gminy (42,35%), Prace zaawansowane – 124 gminy (7,27%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 17 gmin (0,99%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

20 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 20 Nie podjęto działań – 917 gmin (53,78%) Prace wstępne – 629 gmin (36,89%), Prace zaawansowane – 96 gmin (5,63%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 29 gmin (1,70%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony

21 21 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

22 22 Nie podjęto działań – 886 gmin (51,96%) Prace wstępne – 624 gminy (36,59%), Prace zaawansowane – 134 gminy (7,86%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 25 gmin (1,47%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

23 23 Nie podjęto działań – 1 023 gminy (60%) Prace wstępne – 540 gmin (31,67%), Prace zaawansowane – 80 gmin (4,69%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 28 gmin (1,64%) * działania zostaną podjęte przez związek międzygminny lub nowy system został już wprowadzony Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

24 24 Nie podjęto działań – 850 gmin (49,85%) Prace wstępne – 556 gmin (32,61%), Prace zaawansowane – 160 gmin (9,38%), Podjęcie działań nie jest konieczne* - 96 gmin (5,63%) Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta 802 gminy (47,04%) planuje zlecić tworzenie PSZOK podmiotowi zewnętrznemu, a 198 gmin (11,61%) gminnej jednostce podległej. 421 gmin (24,69%) zamierza tworzyć PSZOK samodzielnie.

25 25 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

26 26 Wiele samorządów gminnych (1 066, co stanowi 62,52% gmin) podjęło działania informacyjne, obejmujące: informacje na stronie internetowej gminy, informacje w lokalnej prasie, ulotki informacyjne, plakaty, pisma informacyjne, ankietyzacja mieszkańców, spotkania z mieszkańcami, zajęcia edukacyjne dla dzieci, spotkania informacyjne dla członków rad gmin. Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

27 Niewiele gmin skorzystało jak dotąd ze środków finansowych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (ok. 5,16%). Środki finansowe przyznawano głównie na wsparcie działań edukacyjnych. 27 Stan wdrażania ustawy na poziomie gminy - ankieta

28 Problemy i obawy gmin Problemy zgłaszane przez gminy: trudności związane z określeniem ilości wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych, trudności związane z kalkulacją kosztów całego systemu, a co za tym idzie – kalkulacją opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, Jakiej jakości były tworzone dotychczas gminne plany gospodarki odpadami? 28

29 Problemy i obawy gmin Ponadto: obawy związane z egzekucją opłat, szczególnie od właścicieli nieruchomości zamieszkujących sezonowo, obawy związane z egzekwowaniem obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, gminy przekazujące zadania związkowi zgłaszają problemy w ustaleniu jednolitego stanowiska związku, obawy związane z koniecznością precyzyjnego określenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia i skomplikowaniem procedur przetargowych. 29

30 30 uruchomienie strony www.mos,gov,pl/komunalne (80% ankietowanych gmin korzysta z materiałów umieszczonych na stronie i uważa, że są przydatne) www.mos,gov,pl/komunalne ekspertyza – podręcznik dla gmin, spotkania informacyjne dla przedstawicieli urzędów marszałkowskich i WIOŚ, udział pracowników w spotkaniach z władzami samorządowymi i lokalnymi mediami, przygotowanie i udostępnienie gminom ulotki i plakatu, Wsparcie udzielone samorządom przez resort środowiska

31 31 opracowywanie interpretacji przepisów, udzielanie odpowiedzi na przesyłane zapytania, powołanie i koordynacja zespołu ekspertów – doradców dla gmin, przygotowanie ogólnopolskiej medialnej kampanii informacyjno- edukacyjnej, zwrócenie się do WFOŚiGW z prośbą o uruchomienie środków na wsparcie gmin oraz przedstawienie propozycji dofinansowywanych działań. Wsparcie udzielone samorządom przez resort środowiska

32 Do pełnego wdrożenia nowego systemu pozostało 8 miesięcy; Ponieważ zostały podjęte wszystkie wojewódzkie plany gospodarki odpadami gminy powinny podjąć intensywne prace nad opracowaniem regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, ogłoszeniem przetargu oraz opracowaniem niezbędnych uchwał; Niepokojące są sygnały płynące z gmin dotyczące stanu zaawansowania prac, szczególnie stanu powołania zespołów odpowiedzialnych za wdrażanie nowego systemu, brak pomysłu na rozwiązanie selektywnej zbiórki odpadów. 32 Wnioski, płynące z przestawionych danych

33 Emilia Kołaczek DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ