1 Standardyzacja usług bibliotecznych świadczonych przez biblioteki publiczne w Republice Czeskiej Vít Richter Národní knihovna ČR [email protected]
2 Tematy wiodące Organizacja bibliotek publicznych w Republice Czeskiej (CR). Standardyzacja i rozwój usług świadczonych przez biblioteki publiczne na poziomie regionalnym (usługi regionalne) Standardy usług bibliotecznych i udostępniania informacji w bibliotekach publicznych
3 Biblioteki publiczne w CR 10,2 mln mieszkańców 14 regionów = 14 bibliotek regionalnych 102 okręgów bibliotecznych liczba gmin 6000 = 5562 bibliotek publicznych
4 Z jakich bibliotek składa się system biblioteczny? 14 regionalnych 102 okręgowe inne (5 546 + 869)
5 Ustawy biblioteczne
6 Programy finansowania Publiczne usługi informacyjne bibliotek MSW Projekt bibliotecznej sieci intranetowej Regiony Regionalny program rozwoju usług świadczonych przez mniejsze biblioteki publiczne Ministerstwo kultury
7 2 standardy dla bibliotek publicznych 1.Standard rozwoju usług bibliotek publicznych na poziomie regionalnym (usługi regionalne). 2.Standard usług bibliotecznych i udostępniania informacji w bibliotekach publicznych
8 Standard rozwoju usług bibliotek publicznych na poziomie regionalnym (usługi regionalne)
9 Cel rozwijania usług regionalnych Wyrównanie różnic poziomu usług bibliotecznych dla mieszkańców miast i małych gmin Udostępnienie multimediów Zakres i zróżnicowanie oferty Jakość usług bibliotecznych Efektywne wykorzystanie środków publicznych Podział pracy, koordynacja pracy bibliotecznej w regionach Zapewnienie ustawicznego kształcenia zawodowego bibliotekarzy
10 System bibliotek publicznych Biblioteka narodowa CR koordynacja, analiza standardy centralne usługi 14 systemów regionalnych = 14 bibliotek regionalnych 120 bibliotek okręgowych 5546 bibliotek publicznych
11 Standard definiuje 7 usług 1.Doradztwo i konsultacje min. 1 wizyta rocznie 2.Kształcenie zawodowe bibliotekarzy Każdy zawodowy bibliotekarz powinien rocznie odbyć 30 godzin szkoleń zawodowych Wolontariusze – 8 godzin Regularne konferencje specjalistyczne 2 - 4 razy w roku, w zależności od wielkosci biblioteki 3.Tworzenie zbiorów do wymiany, obieg, dystrubucja Minimalny roczny wzrost zasobów do wymiany Każda biblioteka może rocznie otrzymać 2 zestawy po 30 tomów.
12 Standard definiuje 7 usług 4. Zakup i opracowanie zbiorów bibliotecznych nabytych ze środków gminnych oraz ich dystrybucja Środki na opracowanie 1 tomu: 30 koron (1,1 EUR / 4,1 Zl). 5. Prace pomocnicze przy rewizji i aktualizacji zbiorów Przysługują raz na 5 lat 6. Statystyki pracy bibliotek Opracowanie dokumentacji statystycznej biblioteki, oraz danych na poziomie regionalnym. 7. Usługi automatycznego systemu bibliotecznego Zakres zmienny, dobierany indywidualnie.
13 Z czego składa sie standard? Nazwa usługi Strategiczne cele rozwojowe Charakterystyka działalności Kto zapewnia usługę Kto korzysta z usługi Jaka jest dostępność (częstość) usługi Inne wskaźniki, zmienne, terminy itd.
14 Stan zbiorów przeznaczonych do wymiany
15 Standard usług bibliotecznych bibliotek publicznych oraz udostępniania informacji
16 Dlaczego opracowaliśmy standard? Biblioteka Narodowa – analiza porównawcza działania bibliotek. Co to znaczy „dobra biblioteka “? Jaki wskaźniki charakteryzują dobrą i wartościową bibliotekę? Initcjatywy rządu socjaldemokratycznego: Standardyzacja usług publicznych Przyjęcie ustaw dotyczących standardyzacji usług publicznych Definicja poziomu minimalnego usług publicznych gwarantowanych dla każdego mieszkańca
17 Wymagania dla wskaźników tworzących standard Wybór wskaźników mierzalnych dostępnych modyfikowalnych na poziomie biblioteki ew. jednostki założycielskiej/finansującej odzwierciedlających procedury i usługi zgodnych z wiodącymi wymiarami i założeniem projektu. Dokładne, zrozumiałe i powszechnie przyjete definicje wskaźników Godziny pracy biblioteki, miejsca w czytelni, nakłady na uzupełnianie zbiorów bibliotecznych Określenie sposobu obliczania wskaźnika
18 Podział gmin (bibliotek) według wielkości w odniesieniu do liczby mieszkańców Kategorie wg liczby mieszkańcówLiczba gmin 1 – 100586 101 – 2001164 201 – 300877 301 – 400639 401 – 500463 1 – 5003729 501 – 1 0001246 1 001 – 3 000851 3 001 – 5 000160 5 001 – 10 000134 10 001 – 20 00066 20 001 – 40 00038 ponad 40 00027
19 Przedmiot standardu Cel rozwojowy i działanie standardu usług i udostępniania informacji bibliotek publicznych (VKIS) Przedmiot standardu VKIS Przyjete wskaźniki Godziny otwarcia Struktura zbiorów Stanowiska pracy i pomieszczenia dla użytkowników Liczba stanowisk dla użytkowników z dostępem do internetu Ogólne kryteria spełnienia VKIS Ocena zgodności ze standardem VKIS.
20 Ogólne zasady świadczenia usług bibliotecznych Należy zapewnić równy dostęp do usług biblioteki wszystkim zainteresowanym. Biblioteka informuje o swoich usługach na stronie internetowej. Biblioteka powinna działać w miarę możliwości w centrum gminy. Zapewnione pomieszczenia i inwestycje w nowe obiekty lub w związku z rewitalizacją biblioteki powinny być zgodne z wytycznymi ministerstwa kultury. Biblioteka i podmioty założycielskie/finansujące powinny przestrzegać zasad IFLA/UNESCO zawartych w deklaracji „Biblioteki publiczne”.
21 Öffnungsstunden Wskaźnik: liczba godzin w tygodniu, przez które biblioteka jest dostępna dla publiczności. Godziny pracy wyznacza dział najdłużej dostępny
22 Tygodniowa dostępność biblioteki dla użytkowników w godzinach wartość zalecanaśrednia krajowa za rok 2002 liczba mieszkańców w gminieliczba godzin tygodniowo 1 – 5005 do 102 do 3 501 - 1 00010 do 154 1 001 - 3 00015 do 2012 3 001 - 5 00020 do 2520 5 001 - 10 00025 do 3526 10 001 - 20 00035 do 4530 20 001 - 40 00045 do 5040 ponad 40 00150 i więcej42
23 Struktura zbiorów
24 Zwiększenie zbiorów bibliotecznych wartość zalecanaŚrednia krajowa w roku 2002 liczba mieszkańców w gminiejednostki multimedialne 1 – 50045 do 8045 - 77 501 - 1 00080 do 150120 1 001 - 3 000150 do 350270 3 001 - 5 000350 do 750596 5 001 - 10 000750 do 15001188 10 001 - 20 0001500 do 40002933 20 001 - 40 0004000 do 75005798 ponad 40 0017500 i więcej14157 Wskaźnik: wzrost liczby jednostek multimedialnych w zbiorach bibliotecznych w roku kalendarzowym
25 Wydatki na nowe pozycje w zbiorach bibliotecznych wartość zalecanaśrednia krajowa za rok 2002 Kwota na 1 mieszkańca 25 – 35 KCS (0,9 – 1,3 EUR 3,4 – 4,7 Zl) 22 KCS (0,8 EUR 3,2 Zl) Wskaźnik: wydatki na zakup książek i innych nośników informacji na mieszkańca w roku kalendarzowym
26 Miejsca w czytelni i pomieszczenia dla użytkowników biblioteki wartość zalecanaśrednia krajowa za rok 2002 liczba mieszkańców w gminieliczba miejsc 1 – 5004 do 55 501 - 1 0006 do 87 1 001 - 3 0009 do 109 3 001 - 5 00010 do 1814 5 001 - 10 00020 do 2817 10 001 - 20 00028 do 4023 20 001 - 40 00040 do 7533 ponad 40 00175 i więcej105
27 Liczba stanowisk z dostępem do Internetu wartość zalecanaśrednia krajowa za rok 2002 Liczba mieszkańców w gminie Stanowiska internetowe 1 – 5001 - 21 501 - 1 00021 1 001 - 3 0002 - 32 3 001 - 5 0003 - 52 5 001 - 10 0005 - 73 10 001 - 20 0007 - 104 20 001 - 40 00010 - 159 ponad 40 00115 i więcej13
28 Ocena standardu http://www.nipos-mk.cz/vkis/
29 Standardyzacja usług bibliotecznych świadczonych przez biblioteki publiczne w Republice Czeskiej Vít Richter Národní knihovna ČR [email protected]