1 Stosowanie wymienników węglowodanowych w leczeniu cukrzycy

2 Węglowodany To sacharydy lub cukry, Organiczne związki chemiczne składające się z węgla, wodoru i tlenu. Węglowodany występują zarówno w organizmach roślinnych, jak i zwierzęcych.

3 Podział cukrów Cukry dzielą się na węglowodany 1.przyswajalne 2. nieprzyswajalne (błonnik pokarmowy)(błonnik pokarmowy) Wyróżnia się cukry - proste - cukry złożone, które są bardziej pożądanym składnikiem diety

4 Dzienne zapotrzebowanie organizmu na poszczególne substancje odżywcze

5 Przy ustalaniu diety należy uwzględnić indywidualne preferencje żywieniowe i kulturowe pacjenta  wiek  płeć  poziom aktywności fizycznej  status ekonomiczny. Chorzy na cukrzycę powinni być zachęcani do przestrzegania zasad prawidłowego żywienia

6 Ważnym elementem przy ustalaniu diety jest obliczanie wymienników węglowodanowych

7 WW - wymiennik węglowodanowy – to porcja produktu (w gramach), która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych.

8 Węglowodany przyswajalne to węglowodany obecne w danym produkcie po odjęciu błonnika pokarmowego (który nie jest trawiony, a więc nie dostarcza energii).

9 Węglowodany przyswajalne = węglowodany ogółem – błonnik pokarmowy

10 Wymienniki węglowodanowe są szczególnie przydatne osobom chorującym na cukrzycę podczas insulinoterapii, kiedy należy dokładnie zbilansować ilość spożywanych węglowodanów z dawkami insuliny.

11 Korzyści ze stosowania wymienników wynikają przede wszystkim z :  uregulowania ilości spożywanych węglowodanów  unormowania glikemii  urozmaicenia jadłospisu  Zapobiegania nadwagi i otyłości

12 Zawartość WW w przykładowych produktach ProduktIlośćKalorieWW Banan (1 szt.)180 g1082,7 Jabłko (1 szt.)150 g511,3 Kalafior100 g140,3 Kukurydza w puszce100 g230,2 Baton Snickers (1 szt.)60 g2983,2 Pączek (1 szt.)50 g1892,6 Chipsy (10 szt)45 g2422,4 Rosół z drobiu250 g721,5 Pomidorowa z makaronem250 g900,8 Cola, oranżada250 ml1052,6 Ser żółty (plaster)20 g580 Jogurt z owocami250 ml1502,1 Chleb pszenny (kromka)40 g1002,2

13 Jak obliczyć dzienne zapotrzebowanie na WW dla diabetyka?  Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, węglowodany powinny stanowić około 45-50 proc. przyjmowanych kalorii. Aby obliczyć, ile WW dziennie potrzebuje dana osoba, najpierw należy obliczyć, jaką część zapotrzebowania kalorycznego powinny stanowić węglowodany.

14 Jak obliczyć dzienne zapotrzebowanie na WW dla diabetyka ? Jeżeli dzienne zapotrzebowanie wynosi np. 2100 kcal (białka, tłuszcze, węglowodany), to zapotrzebowanie na węglowodany wynosi: 2100 x 0,5 = 1050kcal (0,5- zapotrzebowanie na węglowodany wynosi ok 50% dziennego zapotrzebowania na kcal) 1g węglowodanów = 4kcal 1050kcal : 4 = 262,5g węglowodanów 1 WW odpowiada takiej ilości produktu, w jakiej jest zawarte 10 g węglowodanów 262,5 g : 10g = 26,25 WW na dobę. Osoba ważąca 70 kg o prawidłowym BMI, prowadząca siedzący tryb życia, powinna zjeść dziennie ok. 26 WW na dobę

15 Przykładowy Dzienny jadłospis diabetyka z uwzględnieniem wymienników węglowodanowych

16 Śniadanie (7:00) -7WW Propozycja nr. 1-  400 ml jogurtu owocowego (3,4 WW)  60g otrębów pszennych (3,6 WW) Propozycja nr. 2 - Owsianka z owocami leśnymi i miodem  50g płatków owsianych (4 WW)  1 szklanka mleka (1,4 WW)  100 g owoców leśnych świeżych lub mrożonych (0,8 WW)  0,5 łyżki miodu do smaku (0,8 WW)

17 Drugie śniadanie (10:00) – 2WW Propozycja nr.1  Śliwki suszone – 6 szt./30g (2 WW) Propozycja nr. 2  Wafle ryżowe naturalne -3 szt. (2 WW) Propozycja nr.3  Orzechy włoskie 100g (2 WW)

18 Obiad (13:00) – 7 WW Propozycja nr.1  400 g rosołu z drobiu ( 2,4WW)  100g kotlet schabowy panierowany w bułce tartej (3 WW)  100g ziemniaków (1,3 WW)  100g kiszonej kapusty (0,3 WW) Propozycja nr. 2  350g Zupy krem z pomidorów (1,6 WW)  150g chudej cielęciny duszonej z selerem naciowym (50g), cykorią (40 g), papryką (80 g), pieczarkami (60 g) i pomidorami (60 g), oliwa z oliwek (10 g) – (łącznie 3,3 WW)  2 gotowane ziemniaki (150g) – (2,1 WW)

19 Podwieczorek (16:00) – 2 WW Propozycja nr. 1  surówka przygotowana z 1 jabłka – 150g (1,3 WW) i 100g marchwi (0,7 WW) Propozycja nr. 2  150g serka wiejskiego 3% tł. (0,6)  20g pestek słonecznika (0,1 WW)  20g pestek dyni (0,1 WW)  100g nektarynka (1,2 WW)

20 Kolacja (19:00) – 6 WW Propozycja nr. 1  210g omlet ze szpinakiem i czosnkiem (4 WW)  250g surówki z marchewki i jabłka (2 WW) Propozycja nr. 2  120g naleśników (4,4WW)  40g dżemu niskosłodzonego (1,6 WW) Propozycja nr. 3  150g tuńczyka w sosie własnym (0 WW)  2 kromki pszennego chleba (40g) – (4,4 WW)  200g sałaty (0,4 WW)  35g kukurydzy z puszki (0,8 WW)  50g pomidora (0,4 WW)

21 Dodatkowy posiłek przed snem – 2WW Propozycja nr. 1  40g ryżu (1,2 WW)  67g malin (0,8 WW) Propozycja nr. 2  160 g jogurtu naturalnego (0,9WW)  Łyżka musli (1,1 WW) Propozycja nr.3  100g serka twarogowego (0,4 WW)  Wafle ryżowe naturalne 2 szt. (1,6 WW)

22  Śniadanie – 7 WW +  II Śniadanie – 2 WW +  Obiad – 7WW +  Podwieczorek- 2 WW +  Kolacja – 6 WW +  Dodatkowy posiłek przed snem – 2 WW = 26 WYMIENNIKÓW WĘGLOWODANOWYCH

23 Piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej kiedyś i dziś

24 Piramida to graficzny opis odpowiednich proporcji różnych,niezbędnych w codziennej diecie, grup produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza ilość i częstotliwość spożywanych produktów z danej grupy żywności.

25 DOTYCHCZASOWA AKTUALNA

26 Jakie zmiany zatem nastąpiły w porównaniu z poprzednią piramidą?

27 I  Na pierwszym miejscu postawiona została aktywność fizyczna min. 30 minut dziennie. Obecna była ona już w poprzednim modelu jednak w styczniu 2016r. została ona oficjalnie włączona do nazwy piramidy.

28 II Produkty mączne oraz zbożowe ustąpiły miejsca warzywom i owocom.

29  Zaleca się by na talerzu pojawiło się proporcjonalnie 3/4 warzyw oraz 1/4 owoców, przy czym warzywa mają być w różnych kolorach (z przewagą zielonego) i jadane również w postaci surowej.

30 Oprócz zmian dotyczących warzyw i owoców z boku piramidy widzimy dzbanek z wodą, która powinna stać się dla Nas podstawową formą przyjmowanych płynów.

31 III produkty zbożowe - drożdżówki, chleby, bułki, płatki,kasze i makarony itd. Które w poprzedniej piramidzie uważane były jako podstawy naszego codziennego żywienia w nowej piramidzie przeniesione zostały na jej trzeci szczebel.

32 IV Kolejnym elementem,który zawarty został w naszej piramidzie jest nabiał w którego skład wchodzą  ser  Twaróg  serek homogenizowany  jogurt  kefir  śmietana  maślanka

33 V Jako przedostatni zbiór produktów zawartych w naszej piramidzie są  mięso  ryby  jajka  rośliny strączkowe  niesłodzone kawa i herbata  ZIOŁA - Zaleca się zastąpić nimi spożywaną w nadmiarze sól kuchenną.

34 VI Na szczycie naszej piramidy znajdują się pokarmy,których powinniśmy w naszej diecie szczególnie unikać 1.Tłuszcze – oleje 2.Orzechy 3.Słodycze 4.Alkohol

35 Prawidłowe żywienie ma istotne znaczenie w prewencji oraz leczeniu przewlekłych powikłań cukrzycy i poprawie ogólnego stanu zdrowia!

36 Dziękuję za uwagę ! Opracowanie Studentka Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie Kierunku Pielęgniarstwo Aniela Pojnar