1 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychAkademia Tworzenia Kapitału czyli GIEŁDA KROK PO KROKU 23 kwietnia 2005 r.
2 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych RYNEK GOSPODARKA RYNKOWA1. O RYNKU KAPITAŁOWYM RYNEK GOSPODARKA RYNKOWA PODAŻ POPYT CENA RYNKOWA
3 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychMECHANIZM RYNKOWY
4 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychRYNEK KAPITAŁOWY UCZESTNICY RYNKU: Kapitałodawcy Kapitałobiorcy Pośrednicy finansowi
5 2. INSTYTUCJE RYNKU PUBLICZNEGOStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych 2. INSTYTUCJE RYNKU PUBLICZNEGO Giełda Papierów Wartościowych Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych Komisja Papierów Wartościowych i Giełd Biura Maklerskie
6 Giełda ma zadanie zapewnić obrót zgodnie z zasadami:Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Giełda ma zadanie zapewnić obrót zgodnie z zasadami: przejrzystości równości bezpieczeństwa
7 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychRYNEK KAPITAŁOWY
8 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych3. AKCJA – CO TO JEST? Pojęcie AKCJI Prawa: udział w zyskach prawo głosu na WZA prawa poboru dywidenda
9 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych4. OBLIGACJE – PODSTAWY Pojęcie OBLIGACJI Cechy obligacji: Termin wykupu Wartość nominalna Oprocentowanie Okresy odsetkowe
10 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychOBLIGACJE – RODZAJE O zmiennym oprocentowaniu O stałym oprocentowaniu Zerokuponowe
11 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychOBLIGACJE O STAŁYM OPROCENTOWANIU
12 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychOBLIGACJE ZEROKUPONOWE
13 5. ANALIZA FUNDAMENTALNAStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych 5. ANALIZA FUNDAMENTALNA Analiza makroekonomiczna kraju Analiza branżowa Analiza spółki Wycena rynkowa (giełdowa) spółki
14 Czy gospodarka wpływa na giełdę?Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Czy gospodarka wpływa na giełdę?
15 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychMAKROEKONOMIA Stabilność polityczna Polityka podatkowa Specjalne strefy ekonomiczne Unia Europejska Trendy w światowej gospodarce
16 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychMAKROEKONOMIA Tendencje zmian PKB i produkcji przemysłowej Inflacja Sprzedaż detaliczna Handel zagraniczny GUS I NBP
17 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychWALUTY A GOSPODARKA ?
18 Inflacja a oprocentowanieStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Inflacja a oprocentowanie
19 CYKLICZNOŚĆ PRODUKCJIStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CYKLICZNOŚĆ PRODUKCJI
20 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA BRANŻOWA OKREŚLENIE TEMPA ROZWOJU OKRESLENIE ZYSKOWNOŚCI KONKURENCJA W BRANŻY
21 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychWYBÓR BRANŻY
22 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychDYNAMIKA BRANŻY
23 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychSEZONOWOŚĆ WYNIKÓW
24 CZEKAJĄC NA DECYDUJĄCY KWARTAŁStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CZEKAJĄC NA DECYDUJĄCY KWARTAŁ
25 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychJAK OCENIAĆ SPÓŁKI ?
26 ZYSKOWNOŚĆ = STABILNOŚĆ ?Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ZYSKOWNOŚĆ = STABILNOŚĆ ?
27 WYCENA SPÓŁKI NA GIEŁDZIEStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA SPÓŁKI NA GIEŁDZIE KONIUNKTURA NA GIEŁDZIE SKŁAD AKCJONARIATU
28 WYCENA SPÓŁKI NA GIEŁDZIEStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA SPÓŁKI NA GIEŁDZIE POLITYKA DYWIDENDY ZARZĄD
29 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA SPÓŁKI NA GIEŁDZIEWYNIKI FINANSOWE (Wskaźniki ROE, ROS) POPYT/PODAŻ WYCENA PORÓWNAWCZA (Wskaźniki C/Z, C/WK, C/S) FAIR VALUE
30 ŹRÓDŁA INFORMACJI O SPÓŁCEStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ŹRÓDŁA INFORMACJI O SPÓŁCE Prospekt emisyjny Raporty bieżące Raporty okresowe Media, spotkania z inwestorami, itp.
31 4. ANALIZA FUNDAMENTALNAStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych 4. ANALIZA FUNDAMENTALNA Analiza makroekonomiczna kraju Analiza branżowa Analiza spółki Wycena spółki
32 Czy gospodarka wpływa na giełdę?Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Czy gospodarka wpływa na giełdę?
33 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychMAKROEKONOMIA Stabilność polityczna Polityka podatkowa Specjalne strefy ekonomiczne Unia Europejska Trendy w światowej gospodarce
34 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychMAKROEKONOMIA Tendencje zmian PKB i produkcji przemysłowej Inflacja Sprzedaż detaliczna Handel zagraniczny GUS I NBP
35 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychWALUTY A GOSPODARKA ?
36 Inflacja a oprocentowanieStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Inflacja a oprocentowanie
37 CYKLICZNOŚĆ PRODUKCJIStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CYKLICZNOŚĆ PRODUKCJI
38 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA BRANŻOWA OKREŚLENIE TEMPA ROZWOJU OKRESLENIE ZYSKOWNOŚCI KONKURENCJA W BRANŻY
39 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychWYBÓR BRANŻY
40 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychDYNAMIKA BRANŻY
41 CZEKAJĄC NA DECYDUJĄCY KWARTAŁStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CZEKAJĄC NA DECYDUJĄCY KWARTAŁ
42 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychJAK OCENIAĆ SPÓŁKI ?
43 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychZYSKOWNOŚĆ
44 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA SPÓŁKIWYCENA RYNKOWA WARTOŚĆ EKONOMICZNA WARTOŚĆ KSIĘGOWA WYCENA PORÓWNAWCZA WYCENA DOCHODOWA
45 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA RYNKOWARynek wycenia przyszłość spółki Rynek oczekuje określonych wyników spółki (zdarzeń), które są uwzględnione (zdyskontowane) z premią za ryzyko w kursie akcji Gdy wyniki są lepsze niż oczekiwane, kurs akcji rośnie i na odwrót WNIOSEK: to, że spółka jest dobra i przynosi dobre wyniki nie musi oznaczać, że kurs akcji będzie rósł, gdyż w jej cenie rynkowej jest to już najprawdopodobniej uwzględnione Zarabiamy wtedy gdy przewidzimy wyniki spółki lepiej niż średnia rynkowa
46 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CENA <-> WARTOŚĆCENA AKCJI x LICZBA AKCJI = WARTOŚĆ RYNKOWA SPÓŁKI (Kapitalizacja)
47 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WARTOŚĆ EKONOMICZNAKWOTA JAKĄ TRZEBA ZAPŁACIĆ, ABY MIEĆ PRAWO DO 100% WYNIKÓW SPÓŁKI = kupić ją od właścicieli (akcjonariuszy) i spłacić cały dług EV (od Economic Value)
48 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WARTOŚĆ KSIĘGOWAWARTOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO = WARTOŚĆ AKTYWÓW NETTO = AKTYWA - ZOBOWIĄZANIA
49 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych SPRAWOZDANIA FINANSOWESKONSOLIDOWANE / JEDNOSTKOWE MSR / PSR KWARTALNE / PÓŁROCZNE / ROCZNE
50 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych BILANS
51 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychRACHUNEK WYNIKÓW (EBIT, EBITDA?)
52 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych CASH FLOW
53 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA PORÓWNAWCZAinaczej: wskaźnikowa, mnożnikowa, względna MNOŻENIE WYNIKU SPÓŁKI x ? LICZBA (mnożnik, wskaźnik) ? LICZBA = ŚREDNIA Z DZIELENIA WARTOŚCI PORÓWNYWALNYCH FIRM PRZEZ ICH WYNIKI WSKAŹNIKI: P/E (C/Z), P/BV (C/WK), EV/S, EV/EBITDA, EV/EBIT
54 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA PORÓWNAWCZA
55 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA PORÓWNAWCZAwycena względna zależna od koniunktury, jednak jest to szybki sposób na oszacowanie wartości spółki
56 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA DOCHODOWA (DCF)„spółka jest warta tyle, ile przyniesie nam dochodu w przyszłości”: przepływy pienieżne dyskontowanie wycena niezależna od rynku, jednak mnogość założeń powoduje, iż jest ona wysoce subiektywna
57 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych WYCENA DOCHODOWA (DCF)
58 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychCZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WARTOŚĆ (DOCHODOWE) tempo wzrostu sprzedaży marża operacyjna realna stopa podatkowa nakłady inwestycyjne kapitał pracujący koszt kapitału okres wzrostu
59 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychINNE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WARTOŚĆ koniunktura na giełdzie skład akcjonariatu (progi: 5%, 10%, 33%, 66%, 90%) free float (akcje poza trwałymi akcjonariuszami) wielkość spółki polityka dywidendy zarząd wizerunek spółki (public relations, investor relations, corporate governance) przejrzystość spółki pozostałe
60 ŹRÓDŁA INFORMACJI O SPÓŁCEStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ŹRÓDŁA INFORMACJI O SPÓŁCE Prospekt emisyjny Raporty bieżące Raporty okresowe Raporty / rekomendacje Media, spotkania z inwestorami, itp.
61 RAPORTY / REKOMENDACJEStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych RAPORTY / REKOMENDACJE Szczegółowa analiza spółki Wycena porównawcza i DCF Jakość rekomendacji publikowanych przez biura maklerskie w ostatnim czasie uległa znacznej poprawie
62 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych6. ANALIZA TECHNICZNA Analiza trendów Analiza formacji Analiza wskaźników
63 ANALIZA TRENDÓW - PROSPERStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ANALIZA TRENDÓW - PROSPER
64 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA TRENDÓW – PEKAOSA
65 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – FORMACJA GŁOWY I RAMION
66 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – ODWRÓCONA FORMACJA GŁOWY I RAMION
67 ODWRÓCONA GŁOWA Z RAMIONAMI - ORBISStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ODWRÓCONA GŁOWA Z RAMIONAMI - ORBIS
68 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – FLAGA
69 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychFORMACJA FLAGI - GETIN
70 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – FLAGA
71 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – TRÓJKĄT
72 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychTRÓJKĄT - BTEACOM
73 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA FORMACJI – TRÓJKĄT
74 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychANALIZA WSKAŹNIKÓW – ŚREDNIE RUCHOME
75 ANALIZA WSKAŹNIKÓW - RSIStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ANALIZA WSKAŹNIKÓW - RSI
76 ANALIZA WSKAŹNIKÓW – OSCYLATOR STOCHASTYCZNYStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ANALIZA WSKAŹNIKÓW – OSCYLATOR STOCHASTYCZNY
77 ANALIZA WSKAŹNIKOWA - MACDStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych ANALIZA WSKAŹNIKOWA - MACD
78 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych7. PSYCHOLOGIA INWESTOWANIA ETAPY HOSSY 1 2 3 4 5
79 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA ETAPY BESSY I II III
80 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA – PRZYKŁAD
81 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA Psychologia tłumu Motywy decyzji inwestycyjnych Wybór własnej metody Zasady inwestowania
82 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA TŁUMU Należy być jednostką samodzielną Kupuj kiedy inni nie chcą kupować Sprzedawaj kiedy inni nie chcą sprzedawać Nie ulegaj zachowaniom stadnym
83 MOTYWY DECYZJI INWESTYCYJNYCHStowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych MOTYWY DECYZJI INWESTYCYJNYCH Analiza fundamentalna spółki Transakcje na wyczucie Analiza techniczna Artykuły w prasie Opinia znajomego Opinia maklera
84 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychZASADY INWESTOWANIA Wybór spółki Plan inwestycji Określenie dopuszczalnego ryzyka Gra z trendem Dobór wielkości pozycji do portfela Realizacja planu
85 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychStopa zwrotu (źródło SII) Gdzie jest pozostałe 53% ?
86 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) 10 pytań (8 ekonomicznych, 2 z wiedzy ogólnej) pytania dotyczą Polski w roku 2000 w odpowiedzi ustalamy próg dolny i górny, tak żeby mieć 90% pewności, że prawdziwa odpowiedź będzie się mieścić w tym przedziale powinniśmy popełnić 10% błędów, czyli dopuszczalna jest 1 błędna odpowiedź
87 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Pytania Przychody banków z działalności operacyjnej. Wartość obrotu obligacjami. Wynik finansowy brutto biur maklerskich. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych.
88 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Pytania ciąg dalszy 5. Liczba przedsiębiorstw państwowych objętych prywatyzacją w latach 6. Liczba sprzedanych polis ubezpieczeniowych- majątkowych. 7.Wartość dotacji i subwencji udzielonych z budżetu państwa.
89 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Pytania ciąg dalszy 8. Przewozy pasażerów w transporcie lotniczym. 9. Liczba adiunktów zatrudnionych w szkołach wyższych w roku akademickim 2000/2001. 10. Liczba wyznawców należących do Stowarzyszenia Świadomości Kryszny.
90 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Odpowiedzi 104,15 mld złotych 4,59 mld złotych. 293,3 mln złotych. 2,7 mln osób przedsiębiorstw
91 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Odpowiedzi ciąg dalszy 6. 17,3 mln polis 7. 83,47 mld złotych 8. 2,79 mln osób adiunktów wyznawców Kryszny
92 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychPSYCHOLOGIA INWESTOWANIA nadmierna pewność siebie (ćwiczenie) Czy popełniliście Państwo więcej niż 1 błąd? Większość osób popełnia 5 błędów – czyli jesteśmy zbyt pewni siebie Podobny błąd popełniają specjaliści (np. 9 na 10 lekarzy odpowie, że umie rozpoznać gruźlicę podczas gdy wykrywalność wynosi 50%)
93 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychBIURO MAKLERSKIE CZYM SIĘ KIEROWAĆ PRZY ZAKŁADANIU RACHUNKU? prowizje jakość obsługi klienta jakość platformy transakcyjnej ilość POK-ów
94 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych NOTOWANIABIURO MAKLERSKIE NOTOWANIA notowania jednolite notowania ciągłe
95 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych RODZAJE ZLECEŃBIURO MAKLERSKIE RODZAJE ZLECEŃ z limitem ceny (Limit) po każdej cenie (PKC) po cenie rynkowej (PCR) po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO)
96 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Dodatkowe warunki zleceńBIURO MAKLERSKIE Dodatkowe warunki zleceń z warunkiem minimalnej wielkości wykonania (Wmin) z wielkością ujawnioną (WUJ) z limitem aktywacji (LimAkt)
97 Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych Termin ważności zleceniaBIURO MAKLERSKIE Termin ważności zlecenia z terminem ważności wykonaj lub Anuluj (WUA) ważne do pierwszego wykonania (WiN)
98 Stowarzyszenie Inwestorów IndywidualnychBIURO MAKLERSKIE Termin ważności zlecenia, ciąg dalszy ważne do końca sesji giełdowej (Dzień) ważne bezterminowo (DOM)