1 Stowarzyszenie Pożarników Polskich Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym Seveso III Obowiązki przedsiębiorstw w zakresie zapobiegania poważnym awariom przemysłowym Marian Matuzik Brenna, maj 2016 r.

2 Przypomnienie W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją L 197.1 w dniu 24 lipca 2012 r. została opublikowana Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi ( dyrektywa Seveso III ), zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE. Brenna, maj 2016 r.

3 Przypomnienie Generalnie postanowienia dyrektywy Seveso III miały obowiązywać ( z niewielkim wyjątkami art. 30 ) od dnia 01. 06.2015 r. Dlatego też kraje członkowskie UE miały obowiązek w terminie do dnia 31 maja 2015 r. wprowadzić w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do jej wykonania. Praktyka 06.10.2015 r. Brenna, maj 2016 r.

4 Przypomnienie Zmiany prawne - ustawy: 1.Z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska,. 2.Z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska. 3.Z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,. 4.Z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 5. Z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej. 06.10.2015 r. wejście w życie zapisów ustawy z dnia 23.07.2015 o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw Dz. U. 2015.1434 ) Brenna, maj 2016 r.

5 Przypomnienie Konieczne do wprowadzenia zmiany prawne – rozporządzenia : 1.Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej - Jest 2.Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku - Brak 3.Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze - Brak 4.Ministra Środowiska w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej. - Jest Art. 7. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 248 ust. 3, art. 253 ust. 3, art. 260 ust. 3 oraz art. 267 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 248 ust. 3, art. 253 ust. 3, art. 260 ust. 3 oraz art. 267 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Konflikt terminów 31.05.2016 r. a 06.10.2016 r. Brenna, maj 2016 r.

6 Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 02.02.2016 r. w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej / Dz. U. 2016. 138/. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 02.12.2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez właściwe organy Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej / Dz. U. 2015.2145/. Brenna, maj 2016 r.

7 Przypomnienie Problemy - rozporządzenia : Ministra Środowiska w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska / Dz. U. z 2002 r. nr 5 poz. 58 ze zm. / Podstawa prawna – art. 31 ust. 4 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. ….. Art. 73a. (30) Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia: 1)sposób ustalania bezpiecznej odległości, o której mowa w art. 73 ust. 4 i 5, 2)rodzaje poważnych awarii przemysłowych, których potencjalne skutki należy uwzględnić przy ustalaniu bezpiecznej odległości, o której mowa w art. 73 ust. 4 i 5, 3)parametry graniczne oddziaływania potencjalnych skutków poważnych awarii przemysłowych w zakresie palności, wybuchowości i toksyczności substancji niebezpiecznych, których miejsca występowania należy uwzględnić przy ustalaniu bezpiecznej odległości, o której mowa w art. 73 ust. 4 i 5 kierując się potrzebą zapewnienia wysokiego poziomu ochrony ludzi i środowiska. Brenna, maj 2016 r.

8 Problemy – ćd : Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska a definicja art.3 pkt. 23,24 i 37 ustawy Prawo ochrony środowiska. 23)poważnej awarii - rozumie się przez to zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem; 24)poważnej awarii przemysłowej - rozumie się przez to poważną awarię w zakładzie; 37)substancji niebezpiecznej - rozumie się przez to jedną lub więcej substancji albo mieszaniny substancji, które ze względu na swoje właściwości chemiczne, biologiczne lub promieniotwórcze mogą, w razie nieprawidłowego obchodzenia się z nimi, spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska; substancją niebezpieczną może być surowiec, produkt, półprodukt, odpad, a także substancja powstała w wyniku awarii; Brenna, maj 2016 r.

9 Problemy – ćd : Art. 268. Właściwe organy PSP, w razie wystąpienia awarii przemysłowej w zakładzie o zwiększonym ryzyku lub zakładzie o dużym ryzyku, są obowiązane do: 1)podjęcia działań operacyjno-ratowniczych we współpracy z prowadzącym zakład; 2)zebrania informacji niezbędnych do dokonania analizy awarii przemysłowych i sformułowania zaleceń dla prowadzącego zakład; 3)sprawdzenia, czy prowadzący zakład podjął wszystkie konieczne środki zaradcze; 4)opracowania zaleceń dotyczących zastosowania w przyszłości określonych środków zapobiegawczych; 5)sprawdzenia, czy prowadzący zakład wdrożył zalecenia właściwego organu PSP Państwowej Straży Pożarnej. Wniosek: Dwa rodzaje awarii PSP – pożar, wybuch, toksyczność IOŚ – uwolnienie do wody, gleby, powietrza Brenna, maj 2016 r.

10 Przypomnienie Definicje art. 3: 45) właściwym organie PSP - rozumie się przez to właściwego miejscowo ze względu na lokalizację zakładu: a)KP/KM PSP w sprawach dotyczących ZZR, b)KW PSP w sprawach dotyczących ZDR. 48a)zakładzie stwarzającym zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej - rozumie się przez to zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, o których mowa w art. 248 ust. 1; Brenna, maj 2016 r.

11 Przypomnienie Definicje art. 243a: 1)efekcie domina - rozumie się przez to potencjalne oddziaływanie instalacji lub zakładów, których zlokalizowanie może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia awarii lub pogłębić jej skutki, w szczególności ze względu na skoncentrowanie posiadanych rodzajów i ilości składowanych substancji niebezpiecznych, a także ze względu na położenie geograficzne; 2)składowanej substancji niebezpiecznej - rozumie się przez to substancję niebezpieczną pozostającą pod nadzorem zakładu lub przechowywaną na jego terenie; 3)uruchomieniu zakładu lub jego części - rozumie się przez to moment rozpoczęcia eksploatacji położonych na terenie zakładu instalacji lub urządzeń, w których znajduje się lub może znajdować się substancja niebezpieczna w ilości decydującej o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; Brenna, maj 2016 r.

12 Przypomnienie Definicje art. 243a: 4)zakładzie nowym - rozumie się przez to: a)ZZR lub ZDR uruchomiony dnia 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie, b)zakład niebędący ZZR lub ZDR lub ZZR, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się ZDR ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych, ( zwiększenie - najlepszy moment na odkrycie kart ) c)zakład niebędący ZZR lub ZDR lub ZDR, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem ZZR ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych ( zmniejszenie – im szybciej tym lepiej ). Brenna, maj 2016 r.

13 Przypomnienie Terminy Zakład nowy: Zgłoszenie - co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; PZA - co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; System zarządzania bezpieczeństwem – brak daty domniemanie, że razem z PZA RoB - co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; WPOR - co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; Informacje do KW PSP dla opracowania ZWOP - co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; Brenna, maj 2016 r.

14 Przypomnienie Definicje art. 243a - ćd: Zakład innym - rozumie się przez to: a)zakład niebędący ZZR lub ZDR, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się ZZR lub ZDR, b)ZZR, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się ZDR, c)ZDR, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się ZZR. Brenna, maj 2016 r.

15 Przypomnienie Terminy Zakład inny ( dłuższe niż nowy ): Zgłoszenie - w terminie roku od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku. PZA – w terminie roku od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku. System zarządzania bezpieczeństwem – brak daty domniemanie, że razem z PZA RoB – w terminie 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku. WPOR – w terminie 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku. Informacje do KW PSP dla opracowania ZWOP - w terminie 2 lat od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o dużym ryzyku. Brenna, maj 2016 r.

16 Przypomnienie Zakład istniejący – art. 6 ustawy z dnia 23.07.2015 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw / Dz.U.2015.1434 / z dnia 21.09. 2015 r. Art. 6. 1. Ilekroć w przepisach niniejszego artykułu jest mowa o istniejącym zakładzie, rozumie się przez to zakład, który w dniu 31 maja 2015 r. był ZZR lub ZDR, a jego zaliczenie do zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej nie uległo zmianie od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 31.05.2016 r. Zgłoszenie, PZA i System Zarządzania Bezpieczeństwem ( dawniej często System Bezpieczeństwa Procesowego ), RoB, WPOR, Dane do ZPOR chyba, że ……………………………brak przepisów wykonawczych x 1 Brenna, maj 2016 r.

17 Przypomnienie Definicje art. 243a: 6)zakładzie sąsiednim - rozumie się przez to każdy zakład zlokalizowany w takiej odległości od innego zakładu, która zwiększa prawdopodobieństwo i skutki awarii ( szczególnie ważny przy zgłoszeniu i „Domino” – analityka ); 7)zagrożeniu - rozumie się przez to samoistną właściwość substancji niebezpiecznej lub warunki fizyczne, które mogą spowodować negatywne skutki dla zdrowia ludzi lub środowiska; 8)znajdowaniu się w zakładzie substancji niebezpiecznych - rozumie się przez to faktyczną lub przewidywaną obecność substancji niebezpiecznych w zakładzie lub substancji niebezpiecznych, które mogą powstać podczas utraty kontroli nad procesami, w tym magazynowaniem, w odniesieniu do każdej instalacji w zakładzie, w ilościach decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Brenna, maj 2016 r.

18 Przypomnienie Ustawa POŚ Art. 73. 1. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu uwzględnia się w szczególności ograniczenia wynikające z: 3. (25) W obrębie zwartej zabudowy miast i wsi jest zabroniona budowa zakładów stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, a w szczególności zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Rozbudowa takich zakładów jest dopuszczalna pod warunkiem, że doprowadzi ona do ograniczenia zagrożenia dla zdrowia ludzi, w tym ograniczenia wystąpienia poważnych awarii przemysłowych ( jak to w praktyce zrobić w Polsce brak danych o powszechnie obowiązujących wartościach akceptowalności ryzyka awarii ) 3a. Przepis ust. 3 nie dotyczy budowy i rozbudowy zakładów na obszarach określanych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jako tereny przeznaczone do działalności produkcyjnej, składowania i magazynowania, jeżeli plany te nie zawierają ograniczeń dotyczących zakładów stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi. Brenna, maj 2016 r.

19 Przypomnienie Ćd art. 73 POŚ 4. Zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lokalizuje się w bezpiecznej odległości od siebie, od osiedli mieszkaniowych, od obiektów użyteczności publicznej, od budynków zamieszkania zbiorowego, od obszarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, od upraw wieloletnich, od dróg krajowych oraz od linii kolejowych o znaczeniu państwowym. 5. Osiedla mieszkaniowe, obiekty użyteczności publicznej, budynki zamieszkania zbiorowego, obszary, o których mowa w ust. 1 pkt 1 ( parki, rezerwaty, Natura 2000 ) i 3 ( Prawo wodne np. ujęcia wody), drogi krajowe oraz linie kolejowe o znaczeniu państwowym lokalizuje się w bezpiecznej odległości od zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. 6. Istniejącym zakładom, o których mowa w ust. 3 i 4, dla których bezpieczna odległość nie została zachowana, organy Inspekcji Ochrony Środowiska mogą, po uzyskaniu opinii właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej, wydać decyzję w zakresie nałożenia dodatkowych zabezpieczeń technicznych, aby zmniejszyć niebezpieczeństwa, na jakie są narażeni ludzie. ??????????? Brenna, maj 2016 r.

20 Wartości Promieniowanie cieplne Brak jednolitych kryteriów progowych dla promieniowania cieplnego Brenna, maj 2016 r. Lp.Natężenie Promieniowania [kW/m 2 ] Skutek – dla ludziUwagi 1.37,5100% zgonów w ciągu 1 minuty Strefa ofiar śmiertelnych 2.251% zgonów w ciągu 10 sekund 3.12,5Oparzenia 1-go stopnia po 10 sekundach Strefa poważnych obrażeń 4.4Ból po 20 sekundachStrefa lekkich obrażeń

21 Wartości Promieniowanie cieplne Brenna, maj 2016 r. Lp.Natężenie Promieniowania [kW/m 2 ] Skutek – dla wyposażenia ( ekspozycja długotrwała ) 1.37,5Zniszczenie aparatury i urządzeń w ciągu 1 min. 2.25Zapłon drewna bez kontaktu z płomieniem W niechronionych konstrukcjach stalowych powstają niebezpieczne naprężenia termiczne prowadzące do zniszczeń 3.12,5Topienie się tworzyw sztucznych. Pękanie szyb. W cienkiej stali powstają naprężenia prowadzące do uszkodzeń 4.4Uszkodzenie powierzchni z tworzyw sztucznych i powłok lakierniczych.

22 Wartości Kryteria progowe dla fali ciśnienia - Brak jednolitych kryteriów progowych Brenna, maj 2016 r. Lp.Wartość [kPa]Skutek dla ludzi w terenie otwartym 1.1Upadek osób stojących ( potłuczenia ) 2.171% uszkodzonych bębenków usznych 3.34Uszkodzenie płuc 4.1001% zgonów w skutek uszkodzenia płuc 5.20099% zgonów w skutek uszkodzenia płuc Lp.Wartość [kPa]Skutek dla ludzi w budynkach 1.2Urazy od pękających szyb 2.14Ciężkie urazy w budynkach szkieletowych 3.20Ciężkie urazy w budynkach murowanych i zgony w budynkach szkieletowych 4.45Zgony we wszystkich typowych budynkach

23 Kryteria progowe dla fali ciśnienia - Brak jednolitych kryteriów progowych Muszyna, marzec 2016 r. Lp.Wartość [kPa]Skutek dla budynków i konstrukcji 1.2Pękanie dużych szyb 2.14Poważne uszkodzenia budynków szkieletowych 3.20Poważne uszkodzenia budynków murowanych 4.45Zniszczenie typowych budynków i konstrukcji metalowych Lp.Wartość [kPa]Skutek dla aparatury procesowej 1.7-10Uszkodzenie zbiorników atmosferycznych z dachem stałym 2.17Uszkodzenie kolumn destylacyjnych 3.20Zniszczenie zbiorników atmosferycznych a dachem stałym, uszkodzenie zbiorników z dachem pływającym, uszkodzenie rurociągów na estakadach 4.30Uszkodzenie walczakowych zbiorników ciśnieniowych 5.40Zniszczenie rurociągów, uszkodzenie zbiorników kulistych 6.45Zniszczenie walczakowych zbiorników ciśnieniowych i kolumn destylacyjnych, uszkodzenie zbiorników kulistych 7.100Zniszczenie zbiorników kulistych

24 Wartości Toksyczność - Brak jednolitych kryteriów progowych W praktyce najczęściej stosowane są trzy zestawy opracowane w Stanach Zjednoczonych: -Acute Exposure Guideline Levels (AEGL) -The Emergency Response Planning Guideline (ERPG) -Temporary Emergency Exposure Limit (TEEL) Wartości progowe podlegają ciągłej weryfikacji przez stałe zespoły ekspertów w oparciu o najnowsze badania toksykologiczne Prowadzone są również ciągłe prace nad ustaleniem wartości progowych dla nowych substancji Brenna, maj 2016 r.

25 Wartości - toksyczność Do wyznaczenia stref zagrożeń toksycznych dla awaryjnych uwolnień potrzebne są kryteria progowe dla krótkoterminowego (ostrego) i sporadycznego narażenia na różne substancje chemiczne - oparte na naukowych podstawach; -opracowane dla populacji generalnej, -określające różne efekty zdrowotne (dyskomfort, nieodwracalny efekt zdrowotny, efekt śmiertelny), -opracowane w oparciu o aktualne dane o ostrej toksyczności. Długo-krótkotrwałe ograniczenia dopuszczalnego poziomu narażenia na stanowiskach pracy ( np. NDS, NDSCh ) nie są przydatne sytuacjach awaryjnych. Zostały zdefiniowane dla innych celów i w oparciu o dane dla toksyczności nie ostrej przewlekłej. Są to stężenia przy których nie powinny wystąpić żadne zmiany w stanie zdrowia narażonych ludzi ich potomstwa nawet przy wielokrotnej powtarzalnej ekspozycji Brenna, maj 2016 r.

26 Wartości - toksyczność AEGL to zestaw stężeń progowych opracowany dla ochrony populacji generalnej określający toksyczne efekty u ludzi dla pięciu czasów ekspozycji: 10 min, 30 min, 60min, 240 min, 480 min. Wartości ostateczne i tymczasowe dla ok. 247 substancji AEGL – 1 stężenie substancji w powietrzu, powyżej którego przedstawiciel populacji generalnej, włączając w to wrażliwych osobników, może doznać tylko zauważalnego dyskomfortu, podrażnienia. Ponadto efekt jest przejściowy i ustępuje po ustaniu narażenia. AEGL – 2 stężenie substancji w powietrzu, powyżej którego przedstawiciel populacji generalnej, włączając w to wrażliwych osobników, może doznać nieodwracalnego lub innego poważnego niekorzystnego długotrwałego efektu zdrowotnego lub ograniczenia zdolności do ucieczki. Problem ewakuacji AEGL – 3 stężenie substancji w powietrzu, powyżej którego przewiduje się że generalna populacja włączając w to wrażliwych osobników, może doznać zagrażającego życiu efektu zdrowotnego lub zginąć Brenna, maj 2016 r.

27 Wartości - toksyczność ERPG to zestaw stężeń progowych opracowany dla ochrony „prawie wszystkich osób” określający toksyczne efekty u ludzi dla jednego czasu ekspozycji - 60min Dostępne dane dla 140 substancji. ERPG – 1 maksymalne stężenie substancji w powietrzu, poniżej którego prawie każda osoba może być eksponowana przez czas do 1 godziny doznając tylko słabego, odwracalnego efektu zdrowotnego; ERPG – 2 maksymalne stężenie substancji w powietrzu, poniżej którego prawie każda osoba może być eksponowana przez czas do 1 godziny bez poważnego nieodwracalnego efektu zdrowotnego lub symptomów, które mogą wpływać na zdolność do podjęcia działań ochronnych; ERPG – 3 maksymalne stężenie substancji w powietrzu, poniżej którego prawie każda osoba może być eksponowana przez czas do 1 godziny bez efektu zdrowotnego zagrażającego życiu. IDLH, LcLo Brenna, maj 2016 r.

28 Toksyczność - ERPG (ppm) Brenna, maj 2016 r. SubstancjaERPG – 3ERPG – 2ERPG – 1 Amoniak100020025 Butadien500050010 Chlor2031 Chlorowodór100203 Fluorowodór50205 Siarkowodór100300,1 Metanol50001000200 Ditlenek siarki2530,3 Octan winylu500755 Kwas siarkowy292,5-

29 Scenariusz awaryjny 1. Zdarzenie inicjujące: Pożar w niektórych sytuacjach nie jest zdarzeniem inicjującym – często jest skutkiem uwolnienia. Pożar w niektórych sytuacjach może być zdarzeniem inicjującym – np. dla pożaru powierzchniowego podgrzewającego zbiornik umieszczony w tacy. 2. Zdarzenie szczytowe ( uwolnienie ) – efekty fizyczne: 2a. Toksyczność – kolosalne znaczenie ma prędkość oraz kierunek wiatru i klasa stabilności atmosferycznej, 2b. Promieniowanie cieplne, 2c. Fala ciśnienia 3. Skutki Brenna, maj 2016 r.

30 Scenariusz awaryjny i efekt „Domino” 1. Pierwotne zdarzenie awaryjne – uwolnienie substancji niebezpiecznej, powodujące: Pożar - bezpośrednie działanie płomieni ( podstawowe rodzaje pożarów ) ), oraz promieniowanie cieplne lub/i Wybuch chmury gazowej – promieniowanie cieplne oraz nadciśnienie, lub/i Wybuch fizyczny – nadciśnienie oraz odłamki, lub/i Dyspersja substancji toksycznej – stężenie substancji toksycznej 2. Wtórne zdarzenie awaryjne ( uwolnienie substancji niebezpieczne z sąsiedniego zbiornika ). Pomijany problem „Domina technologicznego” Brenna, maj 2016 r.

31 Sposoby oddziaływania efektów fizycznych na instalacje technologiczne Brenna, maj 2016 r. Efekt fizycznySposób oddziaływania Promieniowanie cieplne, bezpośrednie działanie płomieni Działanie bezpośrednie: 1. Osłabienie wytrzymałości materiału aparatury technologicznej 2. Podwyższenie ciśnienia i temperatury wewnątrz aparatury Działanie pośrednie: 1. Uszkodzenie systemu sterowania 2. Uszkodzenie systemów zasilania w media energetyczne 3. Powodowanie błędów obsługi (niewłaściwe działanie lub brak działania) Fala nadciśnienia, odłamki Działanie bezpośrednie. Wprowadzenie dodatkowych sił przekraczających wytrzymałość materiałów konstrukcyjnych Działanie pośrednie: 1. Uszkodzenie systemu sterowania 2. Uszkodzenie systemów zasilania w media energetyczne 3. Powodowanie błędów obsługi (niewłaściwe działanie lub brak działania) Chmura substancji toksycznej, żrącej, utleniającej Działanie pośrednie. Powodowanie błędów obsługi (niewłaściwe działanie lub brak działania) Ułatwione zapłony substancji łatwopalnych

32 Brenna, maj 2016 r. Rodzaj zagrożenia Efekt domino Aparatura atmosferycznaAparatura ciśnieniowa Pożar błyskawiczny pośredni efekt domina w obszarze oddziaływania płomieni Pożar kulisty (BLEVE) -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania płomieni -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania promieniowania o natężeniu > 100 kW/m2 pośredni efekt domina w obszarze oddziaływania płomieni Pożar powierzchniowy i strumieniowy -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania płomieni -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania promieniowania o natężeniu: >12,5 kW/m2dla obiektów niechronionych >25 kW/m2dla obiektów chronionych -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania płomieni -bezpośredni efekt domina w obszarze oddziaływania promieniowania o natężeniu: > 25 kW/m2dla obiektów niechronionych >37,5 kW/m2dla obiektów chronionych Wybuchy chmur gazowych i wybuchy fizyczne fala ciśnienia o wartości większej niż: -zbiorniki z dachem stałym -7 kPa -zbiorniki z dachem pływającym-20 kPa Odłamki do odległości 1000 m (W odległościach powyżej 300 m prawdopodobieństwo oddziaływania spada poniżej 5 x 10 -2 ) fala ciśnienia o wartości większej niż: -walczakowe zbiorniki ciśnieniowe -30 kPa -kolumny destylacyjne -17 kPa -uszkodzenie rurociągów –20 kPa -kuliste zbiorniki ciśnieniowe -30 kPa -kuliste zbiorniki ciśnieniowe -45 kPa Odłamki do odległości 1000 m (W odległościach powyżej 300 m prawdopodobieństwo oddziaływania spada poniżej 5 x 10 -2 )

33 Domino a ZDR i szczególnie ZZR Art. 73 POŚ ćd. 7. (28) Dla celów planowania i zagospodarowania przestrzennego, komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej może, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, wydać decyzję nakładającą na prowadzącego zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, obowiązek opracowania i przedłożenia informacji dotyczących: 1)prawdopodobieństwa wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; 2)potencjalnych skutków wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz jej zasięgu. 8. (29) Koszty opracowania i przedłożenia informacji, o których mowa w ust. 7, pokrywa prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Art. 73a. (30) Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia: parametry ustalania bezpiecznej odległości i wartości promieniowania cieplnego, toksyczności i wybuchu Brenna, maj 2016 r.

34 Przykład - art. 73 POŚ i art. Art. 53. ust. 4 pkt. 12 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym / Dz.U.2015.199 /. Art. 53. 4. Decyzje, o których mowa w art. 51 ust. 1, wydaje się po uzgodnieniu z: lokalizacja inwestycji celu publicznego - "inwestycji celu publicznego" - należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518, z późn. zm.); 12) (33) właściwym organem Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkim inspektorem ochrony środowiska - w odniesieniu do: a)lokalizacji zakładów nowych w rozumieniu art. 243a pkt 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, b)zmian, o których mowa w art. 250 ust. 5 i 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, w istniejących zakładach o zwiększonym ryzyku lub zakładach o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, c)nowych inwestycji w sąsiedztwie zakładów o zwiększonym ryzyku lub zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w przypadku, gdy te inwestycje zwiększają ryzyko lub skutki poważnych awarii. Brenna, maj 2016 r.

35 Art. 248. 1. Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, zwanej dalej "awarią przemysłową", w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej "zakładem o zwiększonym ryzyku", albo za zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej "zakładem o dużym ryzyku". Odpady - art. 248 ust. 2a pkt. 4 Wyłączenia; 2a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do: 4) składowisk odpadów oraz składowania i magazynowania odpadów, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych stanowiących substancje niebezpieczne określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 oraz powiązanych z tymi operacjami chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych odpadów; Dla jednego przedsiębiorstwa surowcem jest to co dla innego jest odpadem. Brenna, maj 2016 r.

36 Zgłoszenie art. 250 ust. 2 pkt. 6, 7; ust. 4, 5, 8, 8a. 2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać następujące dane: 6) rodzaj i ilość substancji niebezpiecznej, w tym składowanej substancji niebezpiecznej, uwzględnianych przy zaliczaniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku oraz charakterystykę fizykochemiczną, pożarową i toksyczną tych substancji; 7)charakterystykę terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu, ze szczególnym uwzględnieniem czynników mogących przyczynić się do zwiększenia zagrożenia awarią przemysłową lub pogłębienia jej skutków, w tym - jeżeli są dostępne - informacje dotyczące zakładów sąsiednich i obiektów, które nie są zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku oraz obszarów i zabudowań, które mogą być źródłem zagrożeń lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia lub pogłębiać skutki awarii przemysłowej lub nasilić efekt domina. Brenna, maj 2016 r.

37 Ćd zgłoszenie art. 250 ust. 2 pkt. 6, 7; ust. 4, 5, 8, 8a. 4. Prowadzący zakład jest obowiązany do dokonania zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, w następujących terminach: 1)co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia zakładu nowego lub jego części; 2)w terminie roku od dnia zaliczenia zakładu innego do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku. 5. Każdą istotną zmianę ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, zmianę technologii lub profilu produkcji oraz zmianę, która mogłaby mieć poważne skutki związane z ryzykiem awarii, w stosunku do danych zawartych w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 1, zgłasza się właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej w terminie 14 co najmniej 30 dni przed dniem jej wprowadzenia. 8. Prowadzący zakład jest obowiązany zgłosić właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej termin przewidywanego zakończenia eksploatacji instalacji lub zamknięcia zakładu co najmniej 30 dni przed dniem jego zamknięcia. 8a. Termin przewidywanej zmiany oznaczenia prowadzącego zakład lub kierującego zakładem, prowadzący zakład jest obowiązany zgłosić właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej co najmniej 30 dni przed dniem jej wprowadzenia. Brenna, maj 2016 r.

38 Pytania ??? Dziękuję za uwagę [email protected]@gmail.com Brenna, maj 2016 r.