1 „Straż Graniczna - wczoraj, dziś i jutro”Historia Polskich Formacji Granicznych „Straż Graniczna - wczoraj, dziś i jutro”

2 1. Pierwsze formacje graniczne 2. Korpus Ochrony Pogranicza 31. Pierwsze formacje graniczne 2.Korpus Ochrony Pogranicza 3.Straż Graniczna II RP 4.Wojska Ochrony Pogranicza 5.Straż Graniczna

3 Pierwsze formacje graniczneZakończenie I wojny światowej i uzyskanie niepodległości przez państwo polskie, wpłynęło istotnie na tworzenie się pierwszych formacji granicznych na ziemiach odradzającego się państwa. Był to okres kształtowania się nowych granic, w którym zasadniczym problemem była ochrona granic, warunkująca stabilizację wewnętrzną kraju oraz poprawę jego bezpieczeństwa.

4 Pierwsze formacje graniczne powołano już w 1918r. Pierwsze formacje graniczne powołano już w 1918r. Ich charakter, zadania i nazwy / np.: Wojskowa Straż Graniczna, Bataliony Wartownicze, Bataliony Celne… / zmieniały się w zależności od rozwoju procesu kształtowania się granic oraz sytuacji w kraju i państwach sąsiednich. Po dziesięciu latach przemian i przeobrażeń wypracowano ostatecznie system zabezpieczenia granic, który składał się zasadniczo z dwóch formacji: Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej…

5 Korpus Ochrony PograniczaKorpus Ochrony Pogranicza, utworzony został w sierpniu 1924 roku / na dowódcę KOP-u powołano . gen.dyw.Henryka Minkiewicza /

6 Szwadron KOP-u PODSWILE dn. 1-XII-1935r.

7 KOP, podległy Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, utworzono do ochrony wschodniego i północno-wschodniego odcinka granicy. Zadanie, jakie mu powierzono było niezwykle trudne, bowiem granica wschodnia II RP stanowiła swoistą linię podziału między dwoma odmiennymi systemami polityczno-społecznymi, jak również obszarami kulturowymi i ekonomicznymi.

8

9 Nie zmieniło sytuacji przejęcie w 1923 r  Nie zmieniło sytuacji przejęcie w 1923 r. ochrony granicy przez Policję Państwową. Była ona bezsilna wobec narastającej fali przestępczości granicznej. Rozwijał się przemyt, mnożyły się wykroczenia o charakterze kryminalnym i celnym. Ponadto na pograniczu działały bandy rabunkowe, znajdujące często poparcie po wschodniej stronie granicy. Apogeum niepokojów i aktów dywersyjnych przypadł na rok 1924, w którym doszło do 189 napadów rabunkowych i dywersyjnych oraz 28 zamachów sabotażowych. Na łamach prasy atakowano wówczas rząd za bezsilność wobec rozwijającej się niebezpiecznie sytuacji, domagano się podjęcia zdecydowanych kroków i zaprowadzenia ładu i porządku na pograniczu.

10 KOP był formacją o charakterze wojskowym, na czele, którego stało dowództwo. Trzon Korpusu stanowiło 6 brygad w skład, których wchodziły bataliony i szwadrony kawalerii. Najmniejszą jednostką organizacyjną były strażnice. Strażnica Wilno Brama Strażnicy Zalesie

11 Scenka z zatrzymania przemytnikówDo zadań KOP-u należało: niedopuszczanie do nielegalnych przekroczeń granicy, zwalczanie przemytu, ochrona znaków i urządzeń granicznych, jak również współdziałanie z wojskiem w dziedzinie obronności państwa. Scenka z zatrzymania przemytników Szwadron kawalerii KOP

12 We wrześniu 1939 roku funkcjonariusze Korpusu Ochrony Pogranicza oraz Straży Granicznej brali udział w działaniach obronnych, stawiając czynny opór najeźdźcom, niejednokrotnie przypłacając własnym życiem… Pogrzeb żołnierza KOP

13 Straż Graniczna II RP Straż Graniczna powołana Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 22 III roku

14 Komisariat SG DzietrzkowieceStraży Granicznej, podległej Ministerstwu Skarbu, powierzono do ochrony zachodni, północno-zachodni oraz południowy odcinek granicy polskiej. Była to formacja o charakterze policyjnym, którą tworzyły inspektoraty okręgowe, inspektoraty graniczne, komisariaty i placówki graniczne. Komisariat SG Dzietrzkowiece

15 „Straż Graniczna stanowi jednolitą, zorganizowaną na zasadach obowiązujących w wojsku formację, podległą Ministrowi Skarbu i jest w zakresie ochrony celnej organem wykonawczym władz skarbowych [...] w zakresie zaś ochrony granic państwa [...] organem wykonawczym władz administracji ogólnej.” Kompetencje Straży Granicznej obejmowały w rzeczywistości swym zasięgiem trzy resorty państwowe: Ministerstwo Skarbu, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ministerstwo Spraw Wojskowych. Powodowało to z kolei trójresortową podległość:

16

17 Na czele Straży Granicznej stał Komendant Straży Granicznej mianowany przez Prezydenta RP. Korzystał on w stosunku do podległych mu oddziałów z praw dowódcy wojskowego. Do jego zadań należało kierowanie, zarządzanie i nadzór nad wszystkimi sprawami związanymi z ochroną granicy państwowej. Organem Komendanta Straży Granicznej, powołanym do zarządzania podległymi jednostkami organizacyjnymi, kierowania organizacją służby granicznej na powierzonym odcinku i zabezpieczającym wojskowy charakter Straży Granicznej, była Komenda Straży Granicznej z siedzibą w Warszawie.

18

19 Do zadań Straży Granicznej należałomiędzy innymi: zwalczanie nielegalnego przekraczania granicy, nielegalnego ruchu towarowego i osobowego na wodach granicznych oraz ochrona bezpieczeństwa publicznego.

20

21 Wojska Ochrony Pogranicza…ochrona nowo kształtujących się granic, po odzyskaniu niepodległości w 1945 roku, została powierzona powracającym z frontu jednostkom Wojska Polskiego. W pierwszej kolejności zostały one rozlokowane na granicy zachodniej, w drugiej na południowej i wschodniej. Zabezpieczanie granic jednostkami wojska trwało do listopada, kiedy to 13 września 1945 roku rozkazem nr 0245 Naczelnego dowódcy WP powołano do życia Wojska Ochrony Pogranicza.

22 Formowanie WOP rozpoczęto już w drugiej połowie września od utworzenia aparatu dowodzenia, tj. Departamentu WOP, wydziałów w okręgach wojskowych oraz sztabów jednostek granicznych. Kierując się chęcią ograniczenia obywatelom swobody oraz izolowania kraju od wpływów zewnętrznych, przeciwstawnych ustrojowi i ideologicznie socjalizmowi, formacji został nadany charakter wojskowy.

23 Strażnica nr.201

24 Organizowanie formacji trwało w wyniku braku sprzętu i kadr do połowy 1946 roku. W wyniku przeprowadzonych reorganizacji rozformowano Wydziały WOP. Na podległych im odcinkach funkcjonowały przejściowe punkty kontrolne /PPK/ i strażnice. Na terenach tych działały oddziały partyzanckie oraz ugrupowania Ukraińskiej Powstańczej Armii. Dochodziło do bratobójczych walk oraz częstych napadów bojówek UPA na żołnierzy WOP.

25 Struktura formacji w wyniku licznych reorganizacji była niestabilnaStruktura formacji w wyniku licznych reorganizacji była niestabilna. Nieustannie redukowano, a w ich miejsce formowano nowe pododdziały. W lipcu 1965r. jednolity dotąd system ochrony granic został rozbity na dwa człony. W wyniku walk o wpływy pomiędzy działaczami PZPR, WOP zostały ponownie podporządkowane MON, a ich głównym zadaniem stała się ochrona granicy zielonej. Ochrona przejść granicznych oraz kontrola ruchu granicznego pozostała w gestii MSW. Zadania te powierzono Milicji Obywatelskiej.

26 W styczniu 1972r. po ponownym podporządkowaniu WOP MSW przejścia graniczne wróciły pod kompetencje formacji.

27 Straż Graniczna Straż Graniczna (SG) - jednolita, umundurowana, w pełni zawodowa formacja typu policyjnego. Została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990, jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP). Wykonuje zadania związane z ochroną granicy państwowej i kontrolą ruchu granicznego. Nadzór nad formacją sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem administracji państwowej w sprawach ochrony granicy państwowej.

28 Codzienna służba Straży Granicznej

29 Polska w Schengen - obchody centralne

30 Układ Schengen jest umową międzynarodową, zawartą między niektórymi krajami członkowskimi UE, mającą na celu zapewnienie swobody przepływu osób na obszarze składającym się z terytoriów państw sygnatariuszy. Układ jest otwarty dla wszystkich członków Unii Europejskiej. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. strefy Schengen (Schengen area) dotyczy nie tylko obywateli państw sygnatariuszy, ale wszystkich osób wszelkiej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na terenie objętym układem. Do układu z Schengen należy obecnie trzynaście państw Unii Europejskiej (wszyscy członkowie Unii przed rozszerzeniem w 2004r. z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii). Islandia i Norwegia, wchodzące w skład Związku Paszportowego Krajów Nordyckich, są z grupą Schengen stowarzyszone. Dania ma prawo stosowania tylko niektórych przepisów Schengen.

31 ODDZIAŁY STRAŻY GRANICZNEJKomenda Główna

32 Granice RP Długość granicy państwowej - 3511,52 km.Długości odcinków granicy z poszczególnymi państwami: 1. Długość granicy z Federacją Rosyjską - 232,04 km (w tym długość odcinka rozgraniczającego morze terytorialne Rzeczypospolitej Polskiej i Federacji Rosyjskiej - 22,21 km). 2. Długość granicy z Republika Litewską - 104,28 km. 3. Długość granicy z Republiką Białorusi - 418,24 km. 4. Długość granicy z Ukrainą - 535,18 km. 5. Długość granicy z Republiką Słowacką - 541,06 km. 6. Długość granicy z Republiką Czeską - 796,04 km. 7. Długość granicy z Republiką Federalną Niemiec - 489,37 km (w tym długość odcinka rozgraniczającego morze terytorialne Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec - 22,22 km). Długość granicy morskiej - 439,74 km.

33

34 Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Krzczonowie Liceum Ogólnokształcące -Straż GranicznaOd 2007r. uczniowie z naszego liceum oprócz przedmiotów ogólnokształcących zdobywają wiedze z zakresu funkcjonowania i pracy straży granicznej

35 „Straż Graniczną” prowadzi st. sierż„Straż Graniczną” prowadzi st.sierż. Tomasz Sak z Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej

36 Dodatkowo uczniowie biorą udział w zajęciach poligonowych, zwiedzają zieloną granice, uczestniczą w szkoleniach strzeleckich.

37 Do pracy wykorzystano materiały z:Opracowali Michał Grzegorczyk Krzysztof Wójcik Jadwiga Krasoń Hubert Poniewozik Łukasz Poniewozik Arkadiusz Bartnik Tomasz Łabuda Izabela Olejarz Do pracy wykorzystano materiały z: -sakotom.prv.pl -sg.gov.pl