1 Struktura rynku mediów po 1989 roku Wykład II

2 Spuścizna PRL-u Charakterystyka rynku prasowego do 1989 roku: nakład uzależniony od przydziału papieru, a nie od popytu, cenzura prewencyjna i opresyjna, zmonopolizowany system dystrybucji, podległość mediów władzy i traktowanie ich jako kanału komunikacji ze społeczeństwem, dominacja prenumerat i teczek w kioskach. Rynek radiowy do 1989 roku: 4 programy rozgłośni państwowej, pełen monopol mediów publicznych. Rynek telewizyjny do 1989 roku: dwa programy telewizji publicznej, pełen monopol mediów publicznych.

3 Proces transformacji mediów Wg R. Filasa (w 1995 roku) transformacja przebiegała w czterech etapach: żywiołowy entuzjazm wydawców i wymuszone przekształcenia istniejących tytułów (1989-1991); pozornej stabilizacji (1991-1992); otwartej walki o rynek mediów (1993-1994); nowego zagospodarowania rynku (od 1994 roku); W 1990 roku na polski rynek wchodzi wydawnictwo Burda-Polska, w 1991 – G+J Gruner+Jahr Polska, w 1992 roku Heinrich Bauer, a w 1994 – Axel Springer. Dziś można podejmować próby wskazywania kolejnych etapów transformacji i kształtowania się nowego rynku mediów.

4 Telewizja niepubliczna Początki: w grudniu 1992 roku rusza nadawanie pierwszej prywatnej telewizji satelitarnej Pol-Sat (w pierwszych miesiącach uruchomiono własny program informacyjny); w marcu 1993 roku nadawanie rozpoczyna Polonia 1 (włoscy właściciele); trzy lata później do Polski weszły popularne na Zachodzie kanały tematyczne; w 1997 roku zaczął nadawać TVN; więcej na www.emsoft.strefa.pl/med10.htmwww.emsoft.strefa.pl/med10.htm Dziś: kilkaset kanałów; 90% rynku w posiadaniu 18 podmiotów, ale trzy (Telewizja Polska, TVN i Cyfrowy Polsat) mają aż 70%; 2012-2014 – cyfryzacja telewizji; 2016 – oficjalne nadawanie rozpoczyna Netfilx; więcej na www.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w-Polsce-do-kogo-należy- prasa-,138,1,1988746.htmlwww.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w-Polsce-do-kogo-należy- prasa-,138,1,1988746.html

5 Radio niepubliczne Początki: w 1990 roku rozpoczynają nadawanie RMF oraz Radio ZET – w pierwszym etapie jako inicjatywy polskich dziennikarzy (najpierw jako rozgłośnie lokalne, po czterech latach ogólnopolskie); sukcesywnie rozwija się rynek stacji tematycznych (Radio JAZZ, Radio CLASSIC, TOK FM); w 1994 roku ogólnopolską koncesję otrzymuje Radio Maryja; równolegle z pojawieniem się masowego internetu w Polsce, rynek radiowy błyskawicznie dostosował się do nowych realiów; Dziś: Radio RMF.FM jest własnością niemieckiego Bauer Media Polska i posiada 25% udziałów w rynku; Radio ZET jest własnością francuskiego Eurozet i posiada 14,1% rynku; więcej na więcej na www.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w-Polsce-do- kogo-należy-prasa-,138,1,1988746.html;www.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w-Polsce-do- kogo-należy-prasa-,138,1,1988746.html problem braku standardów cyfryzacji radia (cyfrowo nadaje IV Program Polskiego Radia); powszechność i popularność zarówno internetu mobilnego, jak i tzw. streamingu;

6 Prasa Rynek prasy ogólnopolskiej dzieli między siebie 19 koncernów wydawniczych publikujących łącznie 185 czasopism. Jest to rynek w największym stopniu zdominowany przez wydawców zagranicznych. Dziewięciu wydawców zagranicznych wydaje 3/4 czasopism, dziesięciu polskich wydawców pozostałe 1/4. Rynek tygodników ogólnopolskich jest znacznie mniejszy niż dzienników – nakłady przekraczają 100 tysięcy egzemplarzy tylko w przypadku Newsweeka, Gościa Niedzielnego i Polityki. Więcej na www.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w- Polsce-do-kogo-należy-prasa-,138,1,1988746.htmlwww.money.pl/gospodarka/wiadomości/artykul/media-w- Polsce-do-kogo-należy-prasa-,138,1,1988746.html Znaczący wzrost liczby tytułów prasy lokalnej i tematycznej.

7 Media wyznaniowe Potentatem na rynku mediów wyznaniowych jest kościół rzymskokatolicki – 300 tytułów diecezjalnych, regionalnych i ogólnopolskich o łącznym nakładzie 1 miliona egzemplarzy. Drugim co do wielkości pod względem liczby gazet jest Związek Wyznania Świadków Jehowy – wydający dwa tytuły o łącznym nakładzie 800 tysięcy egzemplarzy. Kościół ewangelicko-augsburski wydaje niespełna 20 tytułów ogólnopolskich, diecezjalnych i lokalnych/parafialnych o łącznym nakładzie około 100 tysięcy egzemplarzy. Cerkiew prawosławna wydaje kilkanaście tytułów o nakładach nie przekraczających 1-2 tysięcy egzemplarzy. Slajd opracowany na podstawie M. Wielek, Polska prasa wyznaniowa [w:] Media wyznaniowe w Polsce 1989-2004, E. Kossewska, J. Adamowski (red.), Warszawa 2004

8 Jako podsumowanie Podstawowym zjawiskiem współczesnych mediów jest „konwergencja” – zacieranie się granic między tekstem, obrazem i dźwiękiem w wyniku stosowania technologii cyfrowych. Termin ten jest w powszechnym użyciu właściwie od lat 80-tych XX wieku. Czy wybór spośród rosnącej mnogości potencjalnych możliwości jest „autentyczny” i „korzystny”? Widzów i słuchaczy traktuje się przede wszystkim jako „konsumentów”. Segmentacja i fragmentaryzacja rynku mediów. Tabloidyzacja jako konsekwencja strategii „infotainment”. Więcej w Neil Postman, „Zabawić się na śmierć”, Wydawnictwo Muza.