1 Struktura teorii neurokognitywnych wykład monograficzny 2012/2013

2 Podsumowanie Struktura konstrukcji teorii neurokognitywnych:wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia (IBE) Konstrukcja teorii przebiega dwuetapowo: Wyjaśnianie (empiryczna adekwatność) Wybór najlepszych wyjaśnień (konwergencja i koherencja) Natura wyjaśniania neurokognitywnego: Fundamentalna analiza metodologiczna: unifikacja W praktyce: mechanicyzm oraz inne strategie (np. D-N) Teorie neurokognitywne to byty skomplikowane: Wielopoziomowość badań Obecność reguł heurystycznych i schematów interpretacji Niepomijalna rola całych paradygmatów

3 Filozofia neuronauki a neurofilozofiaW teorii: filozofia neuronauki – dział filozofii nauki / metodologii neurofilozofia – aplikacja osiągnięć neuroscience do zagadnień filozoficznych (wolna wola, świadomość, tożsamość osobowa) W praktyce: filozofia neuronauki i neurofilozofia są „splątane nieliniowo” na możliwość neurofilozofii wpływają rozstrzygnięcia w obrębie filozofii neuronauki (Bennett & Hacker vs Antyfundacjonizm)

4 Czy teorie naukowe obejmują założenia filozoficzne?Jan Woleński: „Aby wykazać, że teoria fizykalna T opiera się na jakichś założeniach filozoficznych, trzeba je, po pierwsze, wskazać, a po drugie, wykazać, że funkcjonują jako przesłanki dedukcji w obrębie tej teorii”. (Czy fizyka opiera się na założeniach filozoficznych)

5 Filozofia w nauce Michał Heller „Jak możliwa jest filozofia w nauce?”de facto: filozofia w fizyce i kosmologii filozofia w nauce ≠ filozofia nauki analizowane pojęcia fizyczne (czas, przestrzeń, przyczynowość) mają rodowód filozoficzny

6 Filozofia w nauce „Filozofia w nauce” wyrosła z praktyki. Jej bodaj najbardziej wymownym przejawem jest zjawisko określane niekiedy mianem „filozofujących fizyków”. Fakt, iż „filozofujące refleksje” przedstawicieli nauk empirycznych często zdradzają nieprofesjonalność w dziedzinie filozofii, w niczym nie zmienia sytuacji: tak zwane nauki szczegółowe są przesiąknięte treściami filozoficznymi”. „De facto, „filozofia w nauce” była uprawiana od samego początku istnienia nauk empirycznych. I tak na przykład patrząc z dzisiejszej perspektywy na dzieło Newtona, trudno zdecydować, czy bardziej było ono nauką jeszcze w filozofii, czy już filozofią w nauce”. Michał Heller

7 Filozofia w nauce „Nie podlega wątpliwości, że zwierzęta zachowują swoją umysłową indywidualność. Bo jeżeli mój głos jest w stanie obudzić w umyśle psa cały szereg dawnych wspomnień, to widać, że ten pies zachował indywidualność umysłową, jakkolwiek każdy atom jego mózgu zmienił się zapewne niejednokrotnie w ciągu pięcioletniej przerwy”. K. Darwin, O pochodzeniu człowieka

8 Filozofia w nauce (A) wpływ idei filozoficznych na powstanie i ewolucję teorii naukowych, (B) tradycyjne filozoficzne problemy uwikłane w teorie empiryczne, (C) filozoficzna refleksja nad niektórymi założeniami nauk empirycznych

9 Filozofia w nauce Przykłady fizyczne (Michał Heller):(A) Przekonanie Einsteina o determinizmie świata (B) Problem absolutności czasu i przestrzeni u Newtona (C) Matematyczność, idealizowalność, jedność świata

10 Jak wyglądać może filozofia w neuronauce?

11 Filozofia w neuronaucePrzykłady neurofilozoficzne (Łukasz Kurek: utożsamia filozofię w nauce z neurofilozofią): (A) Przekonanie Ecclesa o istnieniu niematerialnej jaźni (B) Problematyka świadomości (C) Redukcjonizm

12 Redukcjonizm: deklaracje„Ty, Twoje radości i smutki, Twoje wspomnienia i ambicje, Twoje poczucie tożsamości i wolna wola, nie są w rzeczywistości niczym innym niż sposobem, w jaki zachowuje się ogromny zbiór komórek nerwowych i związanych z nimi cząsteczek. Alicja z książki Lewisa Carrolla ujęłaby to tak: {{Nie jesteś niczym innym niż pączkiem neuronów}}”. Francis Crick, Zdumiewiająca hipoteza

13 Redukcja: analiza metodologicznaRedukcja: analiza metodologiczna. neurofilozofia czy filozofia neuronauki? Trzy wymiary redukcjonizmu neuronaukowego* Ontyczny – monizm metafizczny (implicite) Metodologiczny – naturalizm metodologiczny Epistemiczny – postulat eliminacji folk psychology * podobny podział stosuje się także analizując redukcję chemii

14 Dodatkowy obszar filozofii w neuronauce(D) wykorzystanie osiągnięć neuronauk w refleksji nad tradycyjnymi problemami filozoficznymi: „(…) Coraz częściej wyniki eksperymentów neuronaukowych wykorzystywane są w refleksji nad tradycyjnymi problemami filozoficznymi. Ten obszar tematyczny różni się od omówionych powyżej obszarów tym, iż punktem wyjścia w rozważaniach nie jest refleksja nad neuronaukami (ich kontekstem odkrycia, założeniami czy uwikłanymi w nie problemami filozoficznymi), lecz dany problem filozoficzny. Niekiedy nawet problem ten jest związany z tymi naukami bezpośrednio. Dopiero w dalszej kolejności jako argument za określonym stanowiskiem w sporze o ten problem wykorzystywane są wyniki badań neuronaukowych. Przykładowe problemy filozoficzne, które były badane w ten sposób, to problem wolnej woli, problem natury ludzkiej czy też problemy w obrębie etyki normatywnej” Łukasz Kurek

15 Przykładu obszarów filozofii neuronauki analizowane w ramach kursu…

16 (A) wpływ idei filozoficznych na powstanie i ewolucję teorii naukowych

17 (B) tradycyjne filozoficzne problemy uwikłane w teorie empiryczne

18 (C) filozoficzna refleksja nad niektórymi założeniami nauk empirycznych

19 (D) wykorzystanie osiągnięć neuronauk w refleksji nad tradycyjnymi problemami filozoficznymi

20 Reasumując. W ramach filozofii w neuronauce wyróżnić można co najmniej:(A) wpływ idei filozoficznych na powstanie i ewolucję teorii naukowych rola neurofenomenologii Merleau-Ponty’ego oraz Dociekań Wittgensteina w powstaniu paradygmatu embodied-embedded mind (B) tradycyjne filozoficzne problemy uwikłane w teorie empiryczne zagadnienie samooszukiwania (self-deception) (C) filozoficzna refleksja nad niektórymi założeniami nauk empirycznych założenia o modularności mózgu i umysłu (D) wykorzystanie osiągnięć neuronauk w refleksji nad tradycyjnymi problemami filozoficznymi argumentacja Churchland i Casebeera za etyczną teorią cnót

21