1 Substancje stymulująceF 14.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem kokainy F 15.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem innych substancji stymulujących, w tym kofeiny

2 Erythroxylon coca – krasnodrzew peruwiańskiBoliwia, Kolumbia, dorzecze Amazonki 1859 r Albert Niemann wyizolowanie alkaloidu kokainy z liści coca Dzialanie stymulujące na OUN reklamowano do lat 60-tych, jako lek

3 Zależność czasu działania kokainy od drogi podania i postaciKokaina HCL (proszek); liście kokainy –doustnie – od 45 do 90 min. Kokaina HCL; donosowo - 30 do 45 min dożylnie do 20 min. Pasta kokainowa; palona - 5 do 10 min. „crack” czyli wolna zasada kokainy (free base); wdychane opary – 5 do 10 min. Jest to bardziej lotne postacie kokainy. „Kryształki” przy podgrzewaniu w fajce „pękają”. Crack można mieszać z tytoniem

4 Stymulanty Opioidy Krótki czas działania Krótkie „ciągi”Psychozotwórcze Pobudzające Z. Abstynencyjny – dominują objawy psychiczne Ostre zatrucie – psychoza Znacznie dłuższy Długie „ciągi” Antypsychotyczne Uspokajające Z. Abstynencyjny – dominują objawy fizykalne Ostre zatrucie – śpiączka

5 Alkohol + kokaina Przy stosowaniu w.w. w drodze metabolizmu tych substancji dochodzi do transesrtyfikacji kokainy (zamiana grupy metylowej na rodnik etylowy) i powstaje etylokokaina. Jest to związek który potęguje efekt euforyczny, wydłuża czas trwania zjawiska Jest bardziej toksyczny niż koka, daje silniejsze objawy niepożądane

6 Struktury oun – działanie kokainyBardzo silna stymulacja Układu nagrody (mezolimbiczny układ dopaminergiczny) Układ nagrody: neurony dopaminergiczne w nakrywce brzusznej śródmózgowia (VTA) oraz docelowo: Jądro półleżące (n. accumbens) Jadro ogoniaste Jadro migdałowate Kora przedczołowa )prefrontal cortex)

7 c.d. Narkotyki zakłócają stan równowagi dopaminy w układzie nagrodyNarkotyki pobudzają sekrecję dopaminy znacznie bardziej niż w warunkach fizjologicznych Kokaina – blokuje wychwyt zwrotny w VTA Amfetamina – j.w. + hamuje enzym MAO + stymuluje sekrecję DOPA w neuronach VTA

8 I m.in. z tego powodu Kokaina czy amfetaminy są łączone, w kolejności z: alkoholem, opiatami, BZD w celu „wyciszenia” psychicznego, zaśnięcia, przyjęcia pokarmu. Do opiatów najczęściej dodawane są: alkohol i stymulanty (stosowane jako „dodatki energii”) oraz BZD („wzmocnienie” działania opioidów) Łączenie sub. psych. modyfikuje przebieg uzależnienia oraz pogarsza rokowanie

9

10 Kokaina - dlaczego biała dama?Powoduje euforię nie do nasycenia, euforię której nie można zaspokoić, stąd często zużywa się cały zapas kokainy Wyostrzenie spostrzegania (gotowość do iluzji) Wzmożona samoocena, pewność siebie Zwiększona sprawność (tylko do określonej granicy) Ustąpienie zmęczenia, bezsenność Potrzeba kontaktów emocjonalnych z ludźmi Ogólny wzrost aktywności Granica psychozy, przedawkowania

11 Skurcz mięśni poruszających gałkiZmniejszenie lęku społecznego Podniecenie seksualne Spadek łaknienia Wytrzeszcz gałek ocznych Rozszerzenie źrenic Wzrost ciśnienia krwi, tachykardia i tachypnoe Ból w klatce piersiowe, poty, z dusznością występują zazwyczaj w godzinę po przyjęciu kokainy u 40% przyjmujących Skurcz mięśni poruszających gałki

12 Kokaina zwęża tętnice m.in. mózgoweJeżeli poziom kokainy we krwi utrzymuje się przez dłuższy czas – występują objawy udaru Kokaina przespiesza rozwój miażdżycy n. mózgowych ! Krótkie ciągi, intensywne, zazwyczaj powtarzane dawki co 30 min. (rush)

13 Efekty działania wyższych dawek kokainy – objawy zatruciaZnaczne pobudzenie psychoruchowe Pocenie się, gorączka, Szerokie źrenice Suche śluzówki Bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, wysokie RR Biegunka, nudności, wymioty Lęk………………nastawienia urojeniowe Gadatliwość, przyspieszony tok myślenia aż do mowy inkoherentnej majaczenie……napady drgawkowe

14

15 Przewlekłe przyjmowanieObjawy psychotyczne: urojenia prześladowcze, omamy wzrokowe i słuchowe, niekiedy pseudoomamy cenestetyczne Zaburzenia nastroju Zaburzenia snu Wyniszczenie Stereotypie ruchowe Szereg dolegliwości somatycznych Robaczki pod skórą Agresja Samobójstwa Drażliwość z. depresyjny

16

17 Wybrane powikłania somatyczne u uzależnionych od stymulantówZaburzenia układu krążenia: rytmu serca, nadciśnienie, przewlekły skurcz n. krwionośnych, przyspieszenie rozwoju miażdżycy n.wieńcowych, uszkodzenie płytek krwi – bóle wieńcowe jako niedokrwienie - zawał Zaburzenia układu oddechowego (głównie u palaczy i przyjmujących donosowo): kaszel, bóle w kl.p., duszność, rozedma, tzw.”płuca palaczy kraku”, odmy samoistne, aseptyczna martwica przegrody nosowej

18 Zaburzenia ukł. nerwowego: napady drgawkowe, udary mózgowe (niedokrwienne i krwotoczne), bóle głowy, stereotypie ruchowe, drżenia mięśniowe, ataksja. Inne zaburzenia: nieprawidłowy rozwój płodu, poronienia, hiperprolaktynemia.

19 Typ A Typ B 21% 39% wczesna raczej środowiskowe genetyczne kobiety 79%powody używania raczej środowiskowe genetyczne kobiety 79% 21% mężczyźni 61% 39% osobowość Niska pobudliwość Słabe dążenie do intensywnych przeżyć Wysoka pobudliwość Wysokie dążenie do Intensywnych przeżyć Inicjacja nar. późna wczesna Przebieg używania Lekki, epizodyczny b. ciężki, powikłany przyjmowaniem innych narkotyków Uboczne skutki Słabo wyrażone bóle w kl.p., agrasja dawki niskie wysokie

20 Stymulanty a ciąża 20% kobiet w ciąży używa kokainy (USA)Crack babies – wady wrodzone (10% dzieci); zespół abstynencyjny (upośledzenie łaknienia, nadpobudliwość, płaczliwość, zaburzenia snu i czuwania, mały przyrost wagi)

21 Odstawienie amfetamin, kokainyOstra faza początkowa zespołu „crash” Spowolnienie psychoruchowe Przedłużony czas snu (nawet do kilku dni), rzadziej bezsenność Uczucie krańcowego zmęczenia, apatii Obniżenie nastroju Nadmierne łaknienie Obniżenie napięcia mięśniowego

22 c.d. zespołu odstawieniaCzęsto zespół następuje samoistnie (zasypianie) po „ciągu” Obniżenie nastroju porównywane jest do nastroju w dużej depresji, często występują i są realizowane myśli samobójcze Godzinowa zmienność ujemnego nastroju (złość, drażliwość, rozpacz) jest cechą charakterystyczną ANHEDONIA, APATIA, ANERGIA, GŁÓD KOKAINY - objawy mogą utrzymywać się do 3-6 tygodni. Faza wygasania objawów zespołu abstynencyjnego kokaina

23 Rozwój tolerancji - stymulantySzybki: efekt euforyczny, anorektyczny, zaburzeń snu Wolniejszy: rozszerzenie źrenic, hipertermia, tachykardia, nadciśnienie, tachypnoe, pobudzenie BRAK tolerancji w zakresie działania psychotycznego amfetamin i kokainy.

24 Amfetaminy – pochodne B-fenetyloaminyAmfetamina (prawo- i lewoskrętna, racemiczna) okres biologicznego półtrwania 4-6 godzin sprzedawana jako sól kwasu siarkowego. Zmienność produktów i technik pozwala ustalić nawet laboratoria gdzie była produkowana. Synteza 1887 r. Zastosowanie w medycynie: dawniej: otyłość, depresja, parkinsonizm, nadmierne uspokojenie przy leczeniu epilepsji. Obecnie: ADHD, narkolepsja

25 Drogi przyjmowania Doustna, do nosa, dożylniePalona (d-metamfetamina) „ice” „Run” – ciąg przyjmowania amfetamin trwa zazwyczaj kilkanaście dni, po którym następuje samoistny okres abstynencji. Dawki są indywidualnie zrożnicowane, nawet do 2 g/doba „Rush” – występuje po przyjęciu amf. – przeżycie zbliżone do orgazmu, krótkotrwałe

26 Działanie amfetaminy – optymalne dawkiPobudzające OUN Zniesienie uczucia zmęczenia Euforię Wzmożona koncentrację uwagi i kojarzenia Poczucie wydolności fizycznej i psychicznej Nasilają: inicjatywę, napęd, agresywność

27 Działanie amfetamin c.d.Obniżają potrzebę snu Oraz łaknienia Rozszerzają źrenice Przyspieszają czynność serca, podnoszą ciśnienie tętnicze

28 Pośrednie skutki przewlekłego przyjmowania amfetaminChoroby wszczepienne (wirusowe choroby wątroby, HIV, posocznice) Zapalenie bakteryjne wsierdzia, ropnie Zapalenie żył Zatory, wylewy Przyczyny nagłych zgonów: samobójstwa, wypadki, pobudzenie z agresywnością, zatrucia

29 Narkotyki zmodyfikowane _designer drugPodział na dwie grupy Pochodne o działaniu podobnym do amfetaminy (analogi amfetaminy i metamfetaminy) Pochodne o działaniu podobnym do opioidów (analogi fentanylu i fencyklidyny)

30 Działanie na OUN Działanie stymulujace – amfetamina i jej analogi: amfetamina, metamfetamina, efedryna, cat oraz zaliczane do halucynogenów ICD-10 Działanie dominujące halucynogenne analogów amfetaminy: DOM, PMA, DOB Działanie stymulujaco-halucynogenne analogow amf.:MDMA, MDEA, MDA, PMMA

31 metamfetamina Okres biologicznego półtrwania do 9 godzinMa silniejsze działanie ośrodkowe niż amfetamina Przyjmowana dożylnie, doustnie, wdychana przez nos Bardzo intensywne ciągi (run) b. szybko narasta tolerancja na działanie euforyczne Chlorowodorek metamfetaminy „ice” , „cristal glass” jest palony (odgłosy jak crack) Neurotoksyna : niszczy zakończenia serotoninergiczne i dopaminergiczne

32 kofeina Powoduje uzależnienie psychiczne, fizyczne oraz wzrost tolerancji. Działa stymulująco na OUN powodując: Poczucie jasności myślenia Przyspieszenie akcji serca Dodatnie działanie inotropowe Pogłębienie i przyspieszenie oddechów Wzmożenie diurezy i wydzielania soków żołądkowych

33 Objawy uzależnienia od kofeiny podobne do nerwicy lękowejStany lękowe Zaburzenia snu oraz Nastroju: przygnębienie, drażliwość Niepokój, kołatanie serca Bóle głowy Nadwrażliwość na ból i dotyk Dzwonienie w uszach Drżenie i kurcze mięśniowe Zaparcia/biegunki