1 SŁUŻEBNOŚCI Literatura: red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014 red. E Gniewek, Kodeks Cywilny. Komentarz, Wydanie 4, Warszawa 2010 Opracowała mgr Irena Krauze – Lisowiec
2 Służebności Obciążenie cudzego prawa własności nieruchomości Służebnościgruntowe Służebnościosobiste Służebnośćprzesyłu
3 Służebności gruntowe Funkcja: zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej. Cudzą nieruchomość (każdoczesnego właściciela) można obciążyć na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej prawem, którego treść polega na tym, że: właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej art. 285 kc Służebności czynne Służebności bierne właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań Właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności
4 Powstanie służebności gruntowej Posiadanie służebności, polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia Umowa Zasiedzenie Art. 292, art. 352, art. 145, art. 151, 212 §1 zd. 2 kc Konstytutywne orzeczenie sądu
5 Wykonywanie służebności gruntowej Art. 285 § 2, art. 287 - 289 kc Zakres i sposób wykonywania służebności oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych Obowiązek właściciela nieruchomości władnącej utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej (jeżeli obowiązek ten ciąży na właścicielu nieruchomości obciążonej – odpowiedzialność osobista) Służebność gruntowa może mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej części Służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej
6 Zmiana treści służebności gruntowej Po ustanowieniu służebności gruntowej powstała ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności (za wynagrodzeniem) Wyjątek: żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej Umowa Sąd Art. 248 §1, art. 291 kc
7 Wygaśnięcie służebności gruntowej Na zasadach ogólnych, np. zrzeczenie się prawa, konfuzja Wskutek niewykonywania służebności przez 10 lat art. 246, art. 247, art. 290, art. 293 - 295 kc Na mocy orzeczenia sądowego Służebność stała się szczególnie uciążliwa (za wynagrodzeniem) Służebność utraciła wszelkie znaczenie (bez wynagrodzenia) Przy podziale nieruchomości w przypadkach wskazanych w ustawie
8 Funkcja: zaspokojenie osobistych potrzeb uprawnionego. Cudzą nieruchomość (każdoczesnego właściciela) można obciążyć na rzecz OZNACZONEJ OSOBY FIZYCZNEJ prawem, którego treść odpowiada służebności gruntowej Służebności osobiste art. 296 kc Służebności osobiste są niezbywalne i nie można przenieść prawo do wykonywania służebności Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych Zakres i sposób wykonywania służebności osobistej oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych Wygaśnięcie służebności najpóźniej z chwilą śmierci uprawnionego Służebność mieszkania Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie Art. 296 – 300, art. 303, art. 304 kc Rażące uchybienia uprawnionego - właściciel może żądać zmiany służebności na rentę
9 Służebność mieszkania Art. 301, art. 302 kc Uprawniony może przyjąć na mieszkanie: Małżonka i dzieci małoletnie Dzieci mogą pozostać o osiągnięciu pełnoletności Inne osoby tylko wtedy, gdy są na utrzymaniu uprawnionego albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego tylko wtedy, gdy są na utrzymaniu uprawnionego albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego W umowie można ustalić, iż po śmierci uprawnionego służebność będzie przysługiwać jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi Uprawniony może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynków W relacjach właściciela i uprawnionego stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne
10 Służebność przesyłu Funkcja: umożliwienie przedsiębiorcom przesyłowym prowadzenia ich działalności z wykorzystaniem sieci urządzeń przesyłowych, położonych także na terenie cudzych nieruchomości. Cudzą nieruchomość (każdoczesnego właściciela) można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych Prawo do żądania każdej ze stron, w przypadku odmowy zawarcia umowy, do ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem służebności przesyłu - przez Sąd Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń przesyłowych Po wygaśnięciu służebności przedsiębiorca przesyłowy ma obowiązek usunąć urządzenia przesyłowe, utrudniające korzystanie z nieruchomości Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa Art. 305 1-4 kc Wyjątek: usunięcie urządzeń powodowałoby nadmierne trudności lub koszty – przedsiębiorca winien naprawić wynikną szkodę z powodu pozostawienia urządzeń
11 Dziękuję za uwagę.