1 Sukcesja w firmie i w rodzinie.Łukasz Martyniec Łódź, dn. 30 marca 2017 r.

2 – doradca sukcesyjny, prawnik, wykładowca.Łukasz Martyniec – doradca sukcesyjny, prawnik, wykładowca. Doradca w zakresie: - opracowania Planu Sukcesji od strony prawnej, podatkowej i finansowej, towarzyszy w procesie decyzyjnym dotyczącym sukcesji majątku lub biznesu, - budowy Ładu Rodzinnego i Konstytucji Rodzinnych. Dodatkowo: Ponad 12-letnie doświadczenie praktyczne, przeszło 200 wdrożonych planów sukcesji. Współpraca z IBR, EAFP, Krajową Izbą Radców Prawnych, Ministerstwem Rozwoju i Finansów. Ekspert w projektach PARP: i Współautor poradnika: Przewodnik SOS. Sytuacja nagłej sukcesji. Założyciel i redaktor naczelny portalu Autor programów szkoleniowych z sukcesji i planowania spadkowego - ponad uczestników szkoleń, wykładów i konferencji.

3 Na początek kilka pytań...

4 Czy jestem firmą rodzinną?

5 Co to jest SUKCESJA?

6 W W W / W

7 W W W / W SUKCESJA to dynamiczny PROCES pomiędzy przekazującymi (seniorami), a przejmującymi (sukcesorami), którego efektem jest przekazanie funkcjonującej firmy rodzinnej, obejmujący kolejno: Wiedzę, Władzę oraz Własność, w oparciu o wspólne Wartości. Źródło: definicja z projektu Kody Wartości, Instytut Biznesu Rodzinnego

8 Czy czeka nas SUKCESJA?

9 Czy rozmawiamy o SUKCESJI?

10 Z kim rozmawiamy o SUKCESJI?

11 Co konkretnie robimy w sprawie SUKCESJI?

12 Czy zdarza się, że z SUKCESJĄ są problemy?

13 DWIE PERSPEKTYWY PLANOWANIAPlanowanie długoterminowe w perspektywie 5, 10, 20 i więcej lat – strategiczne plany działania Definiowanie ryzyk oraz budowa systemu zabezpieczeń przed wystąpieniem albo skutkami zdarzeń nagłych (planowanie spadkowe)

14 Jak się do tego zabrać?

15 Wielopokoleniowa linia życiam ż d d m ż d d

16 Rodzina a majątek m ż z d d s d z w w w

17 Rodzaje struktury majątkowej w rodzinieMajątek podzielny (mniej problemów): wieloskładnikowy – kwestia decyzji: co, komu i kiedy przypada, ew. niewielkie spłaty, najłatwiej podzielny majątek? Pieniądze! Majątek niepodzielny (więcej problemów): jeden składnik wyczerpuje swoją wartością większą część spadku (np %), konieczność wysokich spłat pomiędzy członkami rodziny (udział w spadku lub zachowek), problemy z wyceną (metoda i wpływ czasu).

18 Czy każdy właściciel zadba o majątek?Majątek pasywny: Wykorzystywany prywatnie, poza firmą, Nie wymagający aktywnego zarządzania, np. nieruchomości, środki płynne, pozostałe składniki majątku Majątek aktywny: Wymaga aktywnego, profesjonalnego i zaangażowanego zarządzania: firma, przekazywany tylko tym, którzy chcą i potrafią zarządzać majątkiem – inaczej jest narażony na szkodę

19 Strefy seniora i junioraStrefa seniora obejmuje składniki majątku, które: muszą pozostać w pokoleniu seniorów, niezależnie od długości ich życia (dzieci otrzymują składniki majątku dopiero po śmierci obojga rodziców), pozostają w wyłącznej dyspozycji seniorów, bez współwłasności z dziećmi, należy wyłączyć je z planu darowizn dla dzieci i zabezpieczyć testamentami, są źródłem przychodu pasywnego w późnym okresie życia seniorów albo mogą zostać sprzedane bez konieczności uzyskania zgody dzieci, które byłyby współwłaścicielami przy dziedziczeniu ustawowym. Uwaga: im większa strefa seniora, tym mniej dla dzieci i wyższy zachowek! Strefa juniora: składniki majątku przeznaczone dla dzieci, przekazywane darowiznami we właściwym czasie oraz w testamentach seniorów, bez uszczuplania strefy seniora (która powinna mieć pierwszeństwo) oraz bez założenia, że dzieci otrzymują dany składnik „na przechowanie” lub „w zamian za pomoc”.

20 Ład rodzinny m ż z d d s d z w w w

21 ŁAD RODZINNY Zbiór zasad dotyczących zarządzania, czerpania korzyści oraz wypełniania obowiązków związanych z firmą rodzinną (grupą firm) oraz majątkiem poza- biznesowym w danej rodzinie. Konieczny zawsze wówczas, kiedy biznes lub istotne składniki majątku rodzinnego zostają przekazane na współwłasność (dla rodzeństwa lub innych krewnych) – kiedy skutki decyzji wykraczają poza „małą rodzinę”. Uzasadniony jest faktem przekazania majątku wypracowanego w ramach jednego pokolenia na rzecz członków kolejnego pokolenia (majątek nie został wypracowany przez sukcesorów). Obejmuje zasady przekazywania majątku i biznesu za życia i na wypadek śmierci. Zalecany na etapie pierwszej sukcesji, konieczny przy kolejnych sukcesjach: firmy w 2, 3 i kolejnych pokoleniach. Sformalizowany w postaci dokumentu opisującego zasady Ładu Rodzinnego albo Konstytucji Rodzinnej, powołującej do życia organy rodziny (np. Radę Rodziny) oraz ustanawiającej zasady zarządzania procesami decyzyjnymi w rodzinie.

22 Zasady zarządzania majątkiem w rodzinie wielopokoleniowejObejmują przepływ wiedzy, władzy (odpowiedzialności) i własności poszczególnych składników majątku (w tym biznesu) pomiędzy generacjami w czasie. Zasadnicze pytanie: po co nam majątek? Strefa Seniora i Strefa Juniora. Podział na gałęzie rodowe lub świadoma współwłasność. Struktura majątku: majątek podzielny i niepodzielny. Cechy majątku: „aktywny” i „pasywny”. Oparcie o wartości danej rodziny.

23 Wyznaczniki strategii w biznesieDecyduje struktura własności i strategia na przyszłość: FIRMY RODZINNE: należą do członków jednej lub kilku rodzin, właściciele i następcy chcą kontynuować biznes w następnym pokoleniu (przynajmniej jedna osoba), Sukcesorzy już są gotowi do przejęcia firmy w sytuacji śmierci dotychczasowego właściciela. FIRMY NIERODZINNE: nie ma woli kontynuacji firmy w rodzinie lub rodzinach właścicieli, Firma w sytuacji śmierci właściciela lub wspólnika powinna zostać sprzedana albo zlikwidowana.

24 Jak zachowuje się firma w sytuacji śmierci właściciela lub wspólnika?

25 Aby sukcesja była możliwaDYSPOZYTYWNOŚĆ SUKCESYJNA FIRMY: możliwość przekazania działającego przedsiębiorstwa w formie sprzedaży, darowizny lub spadku. Brak dyspozytywności: indywidualna działalność gospodarcza, problemy w spółce cywilnej i jawnej.

26 Śmierć właściciela lub wspólnikaBardzo często razem z nim odchodzą: wizja i misja firmy, umiejętność budowy wieloletniej strategii i reagowania na zmieniający się rynek, know-how, wiedza technologiczna, znajomość rynku, kompetencje dotyczące zarządzania i relacje z pracownikami, kooperantami, klientami, bankami, itd. Im mniejsza firma i „niższa” forma prawna, tym gorzej... W firmach rodzinnych łatwiej, w firmach „nierodzinnych” nowi właściciele (spadkobiercy) nie mają najczęściej pojęcia, czym zajmuje się firma, albo...

27 … jak to wygląda od strony prawnej?Skutki śmierci właściciela lub wspólnika: - likwidacja firmy z mocy prawa (natychmiastowa lub zorganizowana), - dziedziczenie udziałów – do spółki wchodzą nowe osoby, pytanie o ich kompetencje, relacje wzajemne i z pozostałymi wspólnikami, postawy wobec biznesu, - brak dziedziczenia udziałów i spłata spadkobierców wspólnika – pytania: „ile?” i „skąd?”.

28 Pytania do postawienia:Czy zna Pan dokładnie skutki potencjalnej śmierci kolegi wspólnika pod kątem formalnoprawnych następstw dla firmy, procedur spadkowych, skutków podatkowych, finansowych oraz wpływu na zarządzanie? Czy Pański prawnik zwrócił uwagę także na kwestie prawne dotyczące rodziny (prawo rodzinne, spadkowe, procedury spadkowe), czy przy współpracy z księgowym zbadane zostały kwestie podatkowe i skutki finansowe (wysokość ewentualnych spłat) wprowadzonych rozwiązań? Co z nowym podziałem obowiązków i kompetencjami w spółce odpowiednio przy braku jednego ze wspólników albo pojawieniem się spadkobierców?

29 1. Likwidacja firmy z mocy prawa- Indywidualna działalność gospodarcza (zawsze). - Dwuosobowa spółka cywilna (warunkowo). - Dwuosobowa spółka jawna (warunkowo).

30 Śmierć przedsiębiorcyWraz z nim kończą swój byt wszelkie stosunki prawne związane z firmą, regulowane często sprzecznymi przepisami z różnych gałęzi prawa. Wykreślenie z CEIDG i GUS (REGON). Wygaśnięcie koncesji i zezwoleń. Wygaśnięcie pełnomocnictw (np. w ZUS i US). Ale prokura działa nadal... Wiele stosunków prawnych związanych z firmą znajduje się poza prawem spadkowym (np. prawo administracyjne).

31 Śmierć małżonka przedsiębiorcyJeśli przedsiębiorstwo objęte jest wspólnością majątkową małżeńską, także śmierć małżonka przedsiębiorcy rodzi problemy prawne. Majątek wspólny (w tym wszystkie składniki firmy) dzielone są na pół – powstaje współwłasność w częściach ułamkowych. Jedna połówka zostaje przy małżonku-przedsiębiorcy, druga – staje się spadkiem. Przy dziedziczeniu ustawowym mamy nowych współwłaścicieli – pytanie o ich postawę. A jeśli są to małoletnie dzieci i sąd rodzinny poweźmie wiadomość o śmierci rodzica?

32 Prawo cywilne Umowy zlecenia w przypadku śmierci zleceniobiorcy wygasają z mocy prawa, chyba, że same stanowią inaczej – art. 748 kc. Problematyczne są umowy leasingu i kredytu – najczęściej całość kwoty stawiana w stan natychmiastowej wymagalności. Podobnie kredyt kupiecki. Wygaśnięcie umów najmu lub dzierżawy (różnice w interpretacjach). Wygaśnięcie umów rachunku bankowego – blokada środków do czasu zakończenia postępowania spadkowego (pieniądz może wpływać, bank wypłaci go dopiero prawomocnym spadkobiercom).

33 Wygaśnięcie umów o pracę – konieczność wypłaty odpraw zgodnie z kodeksem pracy (art. 63(2) par. 2 k.p.). Wygaśnięcie umów oraz konieczność zwrotu większości dotacji z UE (jeśli dotacja dotyczyła inwestycji i zakupów środków trwałych, a śmierć nastąpiła w tzw. okresie kontrolnym). Brak osoby, która: może podpisać deklarację w US, złożyć deklarację do ZUS, podpisać fakturę, zatwierdzić przelew.

34 Likwidacja spółki cywilnej lub jawnejZasada w spółkach osobowych: udziały nie są dziedziczone, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. W spółkach dwuosobowych nawet zapis o dziedziczeniu udziałów nie daje gwarancji, że spółka przetrwa. Spółka dwuosobowa bez zapisu o dziedziczeniu na pewno kończy działalność: spółka cywilna – w momencie śmierci wspólnika, spółka jawna – wchodzi w stan likwidacji.

35 Pytania: Czy likwidacja wchodzi w rachubę (jest pożądana)?Czy sukcesorzy będą chcieli i potrafili z sukcesem kontynuować działalność firmy? Czy firmę można sprzedać jako zorganizowaną całość, z klientami i przyszłymi zyskami? Czy zabezpieczenia przed niepożądanymi skutkami likwidacji zostały przemyślane i wdrożone?

36 2. Udziały są dziedziczoneW spółce pojawiają się nowe osoby... (przy dziedziczeniu ustawowym powstaje współwłasność na udziałach) Kim są? Czy są to małoletnie dzieci? Jakie będą nowe relacje i kompetencje? Kiedy dojdzie do sporu? Jak pozbyć się niewygodnego wspólnika? Ile to kosztuje?

37 W których spółkach? Spółki kapitałowe: zawsze (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej). Spółki osobowe - warunkowo: w spółkach osobowych wymagany jest uprzedni zapis w umowie spółki, w spółce jawnej – spadkobiercy mogą zażądać przekształcenia w spółkę komandytową, gdzie oni sami stają się komandytariuszami (art ksh.), w spółce partnerskiej – dodatkowo testament (nowy wspólnik musi spełniać warunki dotyczące wolnego zawodu), W spółce komandytowej – udziały komandytariusza dziedziczone są z mocy prawa (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej), a komplementariusza tak jak w spółce jawnej.

38 Potencjalne problemy:Ciągłość zarządzania firmą a procedury spadkowe i ich czas trwania (czy są testamenty? czy dziedziczą małoletnie dzieci?). Konieczność współpracy spadkobierców pomiędzy sobą oraz wspólników (szczególnie w spółkach osobowych). Odpowiedzialność za zobowiązania majątkiem nowych wspólników (szczególnie w spółkach osobowych) – czy zgodzą się na nią? Co z odnowieniem lub zaciąganiem nowych zobowiązań kredytowych? Ryzyko wystąpienia paraliżu decyzyjnego w spółce, w spółkach osobowych co do zasady każda czynność przekraczająca zwykły zarząd wymaga jednomyślnej zgody wspólników, mają też prawo blokowania wszystkich decyzji. Ostateczność: wypowiedzenie umowy lub pozew o rozwiązanie spółki, co nierzadko prowadzi do jej upadłości, likwidacji lub konieczności spłaty po wartości rynkowej – niech prawnik i księgowa sprawdzą, ile to kosztuje!

39 3. Udziały nie są dziedziczone- firma przetrwa, o ile udźwignie spłatę na rzecz spadkobierców wspólnika: (np. 1/3 rynkowej wartości firmy). Pytania: Ile i kiedy należy zapłacić? Czy przyjęte są jasne kryteria wyceny i czy nie grozi spór o wycenę wartości udziałów? Jakie są skutki podatkowe – kto i ile zapłaci podatków? Czy pasuje to do firmy rodzinnej?

40 W których spółkach? Spółki osobowe – zawsze, chyba że umowa spółki stanowi inaczej: spłata po zbywczej wartości udziału kapitałowego przypadającego na zmarłego wspólnika (choć są interpretacje, że ustala się wartość rynkową, także w oparciu o przyszłe zyski). Spółka z o.o. - możliwe ograniczenie lub wyłączenie dziedziczenia udziałów: spłata po wartości bilansowej lub rynkowej (godziwej). Spółka akcyjna – nigdy (choć zdarza się, że w ramach swobody umów statut przewiduje taki skutek śmierci akcjonariusza). Ryzyka: utrata płynności, wypowiedzenie umów kredytowych przez banki lub upadłość firmy.

41 Pytania: Czy taki scenariusz odpowiada wspólnikom?Czy znane są kwoty potencjalnej spłaty oraz źródło ich finansowania? Czy kredyt jest najlepszym rozwiązaniem? Czy mamy pewność, że możemy liczyć na bank? Czy uszczuplenie kapitału obrotowego firmy jest dobrym wyjściem? Czy spółka nie straci zbyt wiele? Czy znane są konsekwencje podatkowe?

42 PRAWNE ASPEKTY SUKCESJIAnaliza stanu wyjściowego: Struktura osobowa rodziny i własności w rodzinie. Forma prawna prowadzenia firmy (grupy spółek). SOS test – czyli audyt skutków nagłego dziedziczenia w rodzinie i w firmie. Elementy strategii od strony prawnej, podatkowej i finansowej: Uporządkowanie struktury majątkowej w małżeństwach. Dobór właściwej formy prawnej firmy. „Harmonogram wykonawczy” planu sukcesji. Plan awaryjny – zabezpieczenia na wypadek śmierci.

43 FIRMY NIERODZINNE Płaszczyzny przygotowania biznesu:Właściwa forma prawna. Właściwe zapisy w umowach spółek (plan awaryjny). Plan finansowy (w tym podatki). Emerytura i przejęcie udziałów przez pozostałych wspólników (np. sprzedaż, umorzenie). Sprzedaż lub wykup managerski vs. likwidacja firmy.

44 PLAN AWARYJNY Zabezpiecza priorytety przyjęte w planowaniu strategicznym. Chroni relacje rodzinne i biznesowe – powinien zostać zaakceptowany przez wszystkich: budowa kompromisów. Elementy składowe: Forma prawna biznesu (unieśmiertelnienie firmy). Dobór rozwiązań w biznesie: ksh vs testamenty. Testamenty w rodzinach wspólników obejmujące także kwestie prywatne. Plan finansowy (wysokość kapitałów i struktura produktów finansowych).

45 Zachowek Pojawia się, kiedy spadkobierca ustawowy z kręgu uprawnionych do zachowku otrzyma zbyt mało w testamencie albo drogą darowizny od spadkodawcy. Prawo żądania zapłaty połowy (małoletni: 2/3) wartości ustawowego udziału spadkowego. Przysługuje dziedziczącym w konkretnej sytuacji rodzicom, zstępnym i małżonkowi (ale nie rodzeństwu i dalszym spadkobiercom ustawowym). Wypłata w pieniądzu, przedawnia się po 5 latach. Możliwość zabezpieczenia polisą na życie.

46 Podstawa obliczenia zachowkuTo obliczona łącznie wartość spadku netto, zapisów windykacyjnych oraz darowizn rozdawanych przez zmarłego za życia. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Nie dolicza się darowizn drobnych oraz dokonanych przed więcej, niż 10 laty, licząc od dnia śmierci darczyńcy, na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się darowizn udzielonych przed więcej, niż na 300 dni przed urodzeniem zstępnego. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi, nie dolicza się darowizn udzielonych przed zawarciem małżeństwa.

47 Wydziedziczenie Art Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: 1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; 2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; 3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. ... Chyba, że wybaczy wydziedziczonemu.

48 Pytania?

49 JAKI JEST PAŃSTWA PLAN? www.planowaniespadkowe.pl Dziękuję za uwagę.

50 Część działań związanych z sukcesją w firmie można przeprowadzić za życia. Są jednak takie, które muszą zostać uregulowane w testamencie. Poza zabezpieczeniem swoich najbliższych i przekazaniem im najważniejszych składników swojego majątku, coraz częściej testatorzy decydują się uwzględnić w testamencie, choćby w sposób symboliczny, wybraną fundację lub stowarzyszenie.

51 Zostaw cząstkę siebie dla przyszłych pokoleń…

52 Po tym, jak uwzględnisz w testamencie najbliższą rodzinę i przyjaciół, rozważ choćby symboliczny zapis w testamencie na wybraną fundację lub stowarzyszenie

53 Dlaczego mam uwzględnić w testamencie fundację lub stowarzyszenie?Zapisy testamentowe są ważnym źródłem utrzymania tych organizacji Dzięki środkom pozyskanym w ten sposób fundacje i stowarzyszenia mogą działać na szerszą skalę i pomagać większej liczbie podopiecznych lub intensywniej działać w imię słusznej sprawy Wspierasz ideę z którą sam się identyfikujesz Niewielkim wysiłkiem pomagasz pomagać Dzisiaj masz wpływ na to, co stanie się Jutro Zostawiasz cząstkę siebie dla przyszłych pokoleń

54 Historie wybranych fundacji lub stowarzyszeń, które dzięki uzyskanemu wpisowi w testamencie mogły pomagać innym FUNDACJA HOSPICJUM ONKOLOGICZNE ŚW. KRZYSZTOFA W WARSZAWIE „Personel hospicjum był dla mojego ojca niczym plaster miodu na gorzką rzeczywistość” - Anna, córka Zygmunta Personel Hospicjum Onkologicznego św. Krzysztofa opiekował się Zygmuntem w ostatnich trzech tygodniach jego życia. Cały czas była przy nim jego córka, mieszkająca wraz z ojcem w ich wspólnym mieszkaniu. „Personel hospicjum był dla mojego ojca niczym plaster miodu na gorzką rzeczywistość. Za każdym razem kiedy słyszeliśmy dzwonek do drzwi, wiedzieliśmy, że to wyczekiwana pielęgniarka. W tamtym czasie każda jej wizyta była dla nas na wagę złota. To opieka jej oraz innych członków personelu hospicjum rozświetlała wówczas każdy ponury dzień” – wspomina Anna, córka Zygmunta.

55 FUNDACJA WWF POLSKA W Bałtyku zalegają sieci, które stanowią zagrożenie dla ssaków morskich, ryb i ptaków. Koszt jednego dnia pracy kutra rybackiego, który wyłowi zalegające sieci to 8000 zł. „Dzięki wsparciu naszych darczyńców, również za pośrednictwem testamentów, od 2011 r. wyłowiliśmy sieci ważące łącznie 300 ton. Od 2007 r. rozdaliśmy 150 pastuchów elektrycznych hodowcom owiec oraz właścicielom pasiek, które chronią przed atakami wilków i niedźwiedzi. Jeden pastuch elektryczny kosztuje 3700 zł.”

56 STOWARZYSZENIE SOS WIOSKI DZIECIĘCEOd 1984 r. SOS Wioski Dziecięce prowadzą w Polsce osiedla domów dla zastępczych rodzin SOS. Wychowuje się tu dzieci pozbawione rodziców. „Po opuszczeniu moich zastępczych rodziców i pójściu w dorosły świat musiałam znaleźć swoje miejsce na ziemi. Było by mi bardzo trudno, gdyby nie wsparcie Stowarzyszenia – otrzymałam od nich mieszkanie, które w spadku zostawiła pewna osoba pragnąca zostać anonimowa.” - Mariola, wychowanka jednej z Wiosek

57 A jakie fundacje i stowarzyszenia kampania „Napisz Testament” rekomenduje jako najlepsze do uwzględnienia w testamencie?

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69 Jak uwzględnić organizację w testamencie?1. Wybierz fundację lub stowarzyszenie. 2. Zastanów się, co chcesz im przekazać. 3. Skontaktuj się z wybraną fundacją lub stowarzyszeniem. 4. Wybierz prawnika lub skorzystaj z eksperta, z którym współpracuje dana fundacja lub stowarzyszenie 5. Napisz testament notarialny. 6. Jeśli chcesz, poinformuj organizację, że uwzględniłeś ją w testamencie.

70 Dlaczego uwzględniłem organizację w testamencie?Od przeszło dziesięciu lat wspieram finansowo jedną fundację. Nie widzę powodu, dla którego nie mógłbym tego robić po śmierci. Moje dzieci popierają moją decyzję. Andrzej, l.70

71 Dlaczego uwzględniłem organizację w testamencie?Po tym, jak zadbałem w testamencie o żonę i syna, pomyślałem, że mogę również zrobić niewielki gest w stronę wybranej organizacji. Być może kiedyś ktoś z moich najbliższych otrzyma od niej wsparcie. Brunon, l.63

72 Dlaczego uwzględniłam organizację w testamencie?Moja śmierć nie oznacza, że przestaną istnieć ludzie potrzebujący pomocy. Pamiętanie o nich w testamencie było dziecinnie proste. Hanna, l.68

73 Dlaczego uwzględniłam organizację w testamencie?Tak niewiele kosztuje uwzględnienie organizacji w testamencie. Zdecydowałam się uwzględnić tą, której działalność jest mi szczególnie bliska. Dzięki przekazanym przeze mnie środkom organizacja będzie mogła pomagać większej liczbie osób. Ewelina, l.34

74 Rozważ choćby symboliczny zapis w testamencie na wybraną fundację lub stowarzyszenie. Niewielki gest może zdziałać bardzo wiele

75 Więcej informacji: