1 SYSTEM BANKOWY Finanse

2 Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralnaBanki komercyjne i inwestycyjne Finanse

3 Funkcje banku centralnego(1)Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza gotówkowego Prowadzenie polityki pieniężnej Pożyczkodawca ostatniej instancji Zarządzanie rezerwami walutowymi Nadzór finansowy Finanse

4 Funkcje banku centralnego(2)Bank centralny obsługuje rozliczenia instytucji publicznych- bank dla państwa Wszystkie banki komercyjne maja konta w banku centralnym- bank dla banków Finanse Finance

5 Funkcje banku centralnego(3)Bank centralny ma wyłączność na emisję pieniądza gotówkowego Kontroluję podaż pieniądza Finanse

6 Cel polityki monetarnejPodstawowym celem polityki monetarnej jest stabilizacja inflacji Realizacja celu jest możliwa dzięki przyjętej przez bank centralny strategii Finanse

7 Strategie polityki monetarnejCel kursowy np. w systemie z Bretton Woods Cel podaży pieniądza- popularna strategia w latach 80-tych Bezpośredni cel inflacyjny- obecnie najbardziej popularna strategia Finanse

8 Narzędzia polityki monetarnejStopa procentowa Operacje otwartego rynku Stopa rezerwy obowiązkowej Ograniczenia dewizowe Finance Finanse 8

9 Stopy procentowe Ustalając stopy procentowe bank centralny chce wpłynąć na rynkowe stopy procentowe Zmiana stopy procentowej wywołuje serie pożyczek międzybankowych co z kolei prowadzi do ustalenia stopy rynkowej Osiągnięcie rynkowej stopy procentowej jest możliwe również poprzez zakup i sprzedaż obligacji Finanse

10 Operacje otwartego rynkuIch celem jest bezpośredni wpływ na podaż pieniądza Bank centralny kupuje i sprzedaje papiery wartościowe na rynku Każdy zakup papierów wartościowych zwiększa podaż pieniądza, każda sprzedaż zmniejsza podaż pieniądza Finanse Finance

11 Stopa rezerwy obowiązkowejBanki komercyjne musza utrzymywać rezerwę aktywów na wypadek wzmożonego wycofania depozytów Rezerwy stanowią część depozytów Bank centralny ustala stopę rezerwy aby wpłynąć na wartość pożyczek udzielnych przez banki W ten sposób bank centralny wpływa na kreację pieniądza wirtualnego, działalność gospodarczą i poziom inflacji Finance Finanse

12 Ograniczenia dewizoweIch rola uzależniona jest od stopnia wymienialności waluty Jeżeli waluta jest tylko częściowo wymienialna bank centralny musi ją odkupić od firm, które ją posiadają Zakup waluty prowadzi do wzrostu podaży pieniądza- implikacje dla polityki pięniężnej Nawet w przypadku gdy waluta jest w pełni wymienialna bank centralny może nałożyć ograniczenia na transakcje zagraniczne Finanse

13 Bilans banku centralnego (2)Aktywa Złoto Aktywa zagraniczne (rezerwy) Aktywa krajowe Zobowiązania Pieniądz w obiegu Inne krajowe zobowiązania Zobowiązania zagraniczne Finanse

14 Pożyczkodawca ostatniej instancji(1)Instytucja, która udzieli pożyczki gdy żadna inna instytucja jej nie udzieli Istotna rola w czasie kryzysów finansowych Udzielenie pożyczki w celu uniknięcia bankructwa instytucji SIFI- systemically important financial institutions Finanse Finance

15 Pożyczkodawca ostatniej instancji(2)Celem tej funkcji jest ochrona klientów banków., którzy maja depozyty w danym banku Np.. W Polsce Bankowy Fundusz Gwarancyjny Celem jest m.in. unikniecie paniki w czasie kryzysu Finanse

16 Zarządzanie rezerwami walutowymiRezerwy to część aktywów banku centralnego denominowana w walucie obcej Są istotnym elementem zabezpieczenia zobowiązań banku centralnego Finanse

17 Nadzór finansowy (1) Nadzór finansowy różni się w skali międzynarodowej Może być skonsolidowany lub podzielony pomiędzy instytucje Banki centralne odgrywają istotna rolę w strukturach nadzoru Finanse Finance

18 Nadzór finansowy (2) Regulacja wejścia na rynek bankowyRegulacja działalności banków Wymogi kapitałowe Gwarancje depozytów Finanse Finance

19 Funkcje banków komercyjnych(1)Banki komercyjne mogą emitować pieniądz wirtualny lecz nie gotówkowy Jak każde przedsiębiorstwo bank ma cel maksymalizacji zysku Skąd bierze się zysk banku? Działalność banków- oprocentowanie pożyczek, działalność niestandardowa- zysk operacyjny Finanse

20 Funkcje banków komercyjnych (2)Banki obsługują płatności w skali krajowej i międzynarodowej Finansują handel międzynarodowy Pełnią rolę brokerów i market makerów Pełnią rolę underwriterów przy emisji obligacji Finanse Finance

21 Pojęcie kredytu(1) Podstawowa funkcją banków jest udzielanie kredytówKredyt jest relacją pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem Kredyt jest oparty na umowie zgodnie z którą wierzyciel stawia do dyspozycji kredytobiorcy środki, które kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić Finanse Finance

22 Pojęcie kredytu(2) Przedmiotem kredytu mogą być środki monetarne lub niemonetarne Kredyt bankowy dotyczy środków monetarnych Kredyty bankowe można podzielić na: kredyty bieżące, kredyty inwestycyjne i kredyty konsumpcyjne Finanse

23 Kredyty bieżące Kredyty przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstw: produkcja, magazynowanie, sprzedaż Są to kredyty krótkoterminowe Największy udział w kredytach bankowych Finanse

24 Kredyty inwestycyjne Kredyty na aktywa trwałePrzedmiotem inwestycji może być modernizacja, restytucja lub utworzenie nowego składnika majątkowego Kredyty średnio- i długoterminowe Finanse

25 Kredyty konsumpcyjne Udzielane zwykle dla gospodarstw domowychFinasowanie konsumpcji np. zakup samochodu Splata odbywa się w ratach Finanse Finance

26 Kredyt a pożyczka Pożyczka dotyczy tylko środków monetarnych Pożyczka to rodzaj długu Pożyczkobiorca otrzymuje środki pieniężne i zobowiązuje się je spłacić w przyszłości Finanse Finance

27 Pożyczka bankowa Bank udziela pożyczki w formie kredytu, kosztem pożyczki jest stopa oprocentowania Oprocentowanie proste= stopa proc.* początkowy bilans* okres pożyczki Oprocentowanie realne- uwzględnienie inflacji Oprocentowanie skumulowane= oprocentowanie1*oprocentowanie2*…*oprocentowanien Finanse Finance

28 Banki inwestycyjne Początkowo banki inwestycyjne pełniły funkcje pośredników na rynkach finansowych zwłaszcza na rynku walutowym oraz derywatów Wprowadzenie elektronicznych systemów brokerskich wpłynęło na ograniczenie ich roli jako pośredników Obecnie maja funkcje konsultantów, asystują w pozyskiwaniu kapitału jako underwriterzy, asystują firmom w przypadku przejęć i fuzji Finanse Finance

29 Bankowość międzynarodowaBanki mogą działać na rynkach zagranicznych jako oddział lub filia Oddział jest częścią firmy macierzystej Filia jest odrębnym podmiotem prawnym Implikacje dla pożyczkodawcy ostatniej instancji- kto ratuje oddział a kto filię? Finanse Finance

30 Ponadnarodowe banki centralneEuropejski Bank Centralny Bank Rozliczeń Międzynarodowych Finanse Finance

31 Europejski Bank CentralnyOdpowiada za jednolita politykę monetarną w strefie euro Rezerwy utworzone z środków narodowych banków centralnych Zgodnie z Traktatem ECB nie może działać jako pożyczkodawca ostatniej instancji Finanse Finance

32 Bank Rozliczeń MiędzynarodowychBank banków centralnych Usługi bankowe dla banków centralnych i instytucji międzynarodowych Istotna rola w nadzorze i regulacjach bankowych na poziomie międzynarodowym Finanse Finance

33 Literatura R.W.Melicher, E.A.Norton, Introduction to Finance. Markets, Investments and Financial Management, John Wiley&Sons,2007 Finanse