1 Systemy operacyjne wczoraj, dziś i jutro

2 System operacyjny (ang. Operating System, skrót OS) oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.

3 W zakresie użytkownika system operacyjny zajmuje się: planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom, kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań, dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami, obsługuje sprzęt oraz zapewnia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od interferencji dostęp do sprzętu. Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może ale nie musi zajmować się system operacyjny to: ustalanie połączeń sieciowych zarządzanie plikami. Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające komunikację z użytkownikiem.

4 Jakąkolwiek czynność na sprzęcie chce wykonać użytkownik, korzystaja on zawsze z interfejsu systemu. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że użytkownik nie musi posiadać wiedzy inżynierów IT. Wystarczy tu znajomość kilkunastu podstawowych poleceń - komend czy schematów obsługi danego interfejsu. W ogólnym rozrachunku istnienie systemu operacyjnego ułatwia zadanie użytkownikom i programistom aplikacyjnym.

5 Budowa systemu operacyjnego jądro systemu wykonujące i kontrolujące zdefiniowane zadania wejścia – wyjścia (I/O), powłoka – specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym, system plików – sposób zapisu struktury danych na nośniku.

6 Zasoby sprzętowe zarządzane przez system operacyjny: procesor – przydział czasu procesora, pamięć alokacja przestrzeni adresowej dla procesów, transformacja adresów, urządzenia zewnętrzne udostępnianie i sterowanie urządzeniami pamięci masowej np. dysk twardy, alokacja przestrzeni dyskowej, udostępnianie i sterowanie drukarkami, skanerami, aparatami itp., informacja (system plików), organizacja i udostępnianie informacji, ochrona i autoryzacja dostępu do informacji.

7 Wybrane systemy operacyjne Amiga AmigaOS AROS Research Operating System (AROS) MorphOS Apple Apple DOS, ProDOS Darwin GS/OS iOS Mac OS OS X, OS X Server (dawniej pod nazwami Mac OS X i Mac OS X Server) A/UX Lisa OS Atari ST Atari TOS MultiTOS FreeMiNT MagiC Microsoft MS-DOS PC-DOS, DR-DOS, FreeDOS, DOS, QDOS Microsoft Windows: 1.0, 2.0, 3.x, 95/98/Me, CE i Mobile, NT/2000/XP/2003/FLP/Vista/2008/7/8 UNIX Android BSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly BSD, DesktopBSD, Darwin HP-UX iOS IRIX OS X SCO UNIX Oracle Solaris (dawniej Sun Solaris, SunOS) Oracle OpenSolaris (dawniej Sun OpenSolaris) GNU/Linux (system GNU z jądrem Linux) GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd), Linux Palm webOS Pozostałe AtariDOS Commodore CP/M EPOC32 IOS Palm OS Symbian Google Android Chrome OS FUTURE OS

8

9 ftp://q--p.eu/AWF/piraci/ Zapraszam do obejrzenia filmu „Piraci z Krzemowej Doliny”

10 Eksploracja systemów operacyjnych - standardy Następny wykład: