1 Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji, WarszawaDEBATA TRANSPORTOWA LOTNICTWO Analiza stanu obecnego, Perspektywy rozwoju, Współpraca z innymi gałęziami transportu. Uwarunkowania i wyzwania dla transportu lotniczego w procesie intermodalnej integracji przewozów Dr Tomasz Dziedzic Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji, Warszawa „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
2 Specyfika rynku i tendencjeW transporcie lotniczym mamy najmniejszy udział przewozów towarowych ze wszystkich gałęzi transportu (z wyjątkiem miejskiego, publicznego, jeśli go wyodrębnimy). Wg IATA w 2015 r. przychody cargo stanowiły zaledwie 7,4% wszystkich przychodów linii lotniczych. W 2004 r. było to 12,3%. W tym okresie wpływy od pasażerów wzrosły o 79%, wpływy z cargo o 12% „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
3 Specyfika rynku i tendencjeSzacuje się, że ok. 80% światowych przewozów cargo to wykorzystanie tzw. belly, a zaledwie 20% z wykorzystaniem samolotów all-cargo. Ze względu na coraz większą liczbę dużych maszyn kierowanych do obsługi ruchu pas. możliwości w tym zakresie są coraz większe i wg prognoz będą rosły. Całoroczne ogólnoświatowe przewozy air cargo są na poziomie ok. 52 mln t. (IATA, 2015) i tonażowo stanowią margines całej działalności transportowej (ok. 1%). „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
4 Specyfika rynku i tendencjeSpadają też stawki frachtowe: w 2015 r. było to 1,8 USD/kg, w 2016 r. szacowano na 1,53 USD/kg, a w 2017 r. prognozuje się 1,48 USD. Oznacza to, że w 2015 r. stawki były o 61% niższe niż w 1995 r., a w 2017 r. spadek wyniesie 68%. Przychodowość na pasażera spadła w okresie o 57%. Wg danych IATA 2016. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
5 Specyfika rynku i tendencjeZ drugiej strony wartość przewożonych towarów drogą lotniczą to ok. 5,6 bln USD, to stanowi 35% wartości globalnego handlu. Wybrane pozycje w imporcie do UE drogą lotniczą (wartość w EUR, udział w całym imporcie UE): wyroby elektroniki 240 mld; 46%; maszyny i części 200 mld; 36%; kamienie szlachetne i metale 130 mld; 77%; instrumenty precyzyjne 98 mld; 61%. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
6 Specyfika rynku i tendencjeLinie lotnicze są też ważnym (lub kluczowym partnerem) przy imporcie do UE farmaceutyków (37%), roślin (77%), żywych zwierząt (89%) i futer (50%). Podobna sytuacja jest w imporcie do USA, gdzie wprawdzie sprowadza się mniej roślin, ale za to więcej zegarków (84%) i dzieł sztuki (93%). Za: Shepard B., Shingal A., Raj A., Value of Air cargo, 2016; IATA. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
7 Specyfika rynku i tendencjeAby uczestniczyć w tym „zbiorze konfitur” z najwyższej półki cały proces spedycyjny, przewozowy i logistyczny musi być perfekcyjnie przygotowany oraz zrealizowany; dostosowany do specyfiki ładunku (szybkość, terminowość, bezpieczeństwo, etc.). Czy ta specyfika i odmienność asortymentów sprzyja przyjmowaniu rozwiązań intermodalnych? Czy może tylko bardziej perfekcyjnej organizacji przewozów multimodalnych? „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
8 Odniesienia do teorii i definicjiIntermodalność przy wąskiej definicji to transport ładunków w tej samej jednostce ładunkowej lub pojeździe, różnymi rodzajami transportu, bez przeładunku samego towaru (Transport, 2007, por. także A. Bujak 2007). „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
9 Odniesienia do teorii i definicjiIntermodalność w szerokim znaczeniu to transport ładunków i pasażerów przy użyciu wielu skoordynowanych gałęzi transportu (Laplace, Lenoir, Pita, Rebello, Valadares, 2004, Review of the current intermodality situation; project the airport of the future). Intermodalność daje możliwość stosowania różnych kombinacji i bardziej optymalnego wykorzystania zasobów, to wykorzystanie więcej niż 1 gałęzi transportu w procesie przewozowym. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
10 Odniesienia do teorii i definicjiW szerokim rozumieniu intermodalność może odnosić się do: Systemu transportowego, Sieci transportowej, Podróży, Punktu transferowego. (za: Huderek-Glapska, 2010) „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
11 Odniesienia do teorii i definicjiMożemy też dokonać rozróżnienia na transport intermodalny i multimodalny. W II przypadku to: przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jeden środek transportu (np. transport samochodowy i kolejowy, kolejowy i morski, samochodowy i morski). Bez konieczności spełniania warunku tej samej jednostki ładunkowej. Współgra to szeroką definicją i rzeczywistością w transporcie pasażerskim. (za: A. Bujak, 2007) „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
12 Odniesienia do teorii i definicjiPrzedmiotem intermodalności może być: Intermodalna sieć transportowa, która pozwala na użycie w 1 podróży co najmniej 2 różnych gałęzi transportu; Intermodalna podróż, której odbycie wyznacza użycie środków transportu z co najmniej 2 gałęzi; Intermodalny punkt węzłowy, który pozwala na transfer towarów/osób między różnymi środkami transportu. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
13 Odniesienia do teorii i definicjiIntermodalność dla portu lotniczego można rozpatrywać w 2 płaszczyznach: Jako dostępność portu lotniczego dla innych środków i gałęzi transportu; Jako włączenie portu lotniczego w krajową i międzynarodową sieć transportową. To optymalizacja istniejących i tworzenie nowych połączeń; to instrument wspierania konkurencyjności portu i regionu; Lepsza dostępność to większy catchment area (Tłoczyński, 2008). „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
14 Odniesienia do praktyki transportowejPodróż intermodalna (w szerokim rozumieniu, lub multimodalna) z udziałem transportu lotniczego ma miejsce wtedy, gdy jest skoordynowana z publicznymi środkami transportu zapewniającymi dostęp do portu lotniczego. Prywatne środki transportu nie spełniają tego wymogu, gdyż brak koordynacji (rozkłady). [wg Huderek-Glapskiej, 2010] „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
15 Odniesienia do praktyki transportowejDla bardziej ścisłego wykorzystywania różnych gałęzi (optymalizacja procesu transportowego) warunkiem jest włączenie do obsługi przewozowej w znacznie szerszym zakresie transportu kolejowego i integracja pomiędzy transportem lotniczym i kolejowym (w przyszłości kolejami dużych prędkości). Praktyka ostatnich lat (także w Polsce) w wskazuje, że działania takie są podejmowane i przynoszą efekty (WAW, KRK, GDN, WMI). „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
16 Odniesienia do praktyki transportowejKorzyści z łączenia transportu lotniczego i kolejowego w system inter/multimodalny: Umocnienie pozycji portu lotniczego poprzez powiększenie catchment area. Zwiększenie konkurencyjności portu przez działanie na większym rynku. Zmiana struktury operacji (slots) poprzez zmianę struktury rejsów (SH/LH), a dla linii obniżenie jednostkowych kosztów operacyjnych. Korzystny wpływ na środowisko. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
17 „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH”Perspektywy i wnioski Specyfika transportu lotniczego i struktura przewozów lotniczych nie pozwalają na proste przełożenia rozwiązań stosowanych w innych gałęziach transportu. Podróż z wykorzystaniem samolotu (a przy wyjazdach zagranicznych postępuje tak ponad 52% turystów) należy postrzegać przede wszystkim jako transport multimodalny. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
18 „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH”Perspektywy i wnioski Działania powinny być skierowane przede wszystkim na integrowanie sieci poszczególnych gałęzi i rozpatrywanie czasu, kosztów, wygody i bezpieczeństwa pasażerów w relacjach door to door, a nie lotnisko-lotnisko. Stąd konieczność widzenia lotniska jako punktu kluczowego w podróży lotniczej (zmiana środowiska poruszania się), ale nie wystarczającego dla optymalizacji podróży. Aby warunek był konieczny i wystarczający port musi być zintegrowany z siecią i systemem transportowym otoczenia. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
19 „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH”Perspektywy i wnioski Jeśli uwzględnimy aspekty ochrony środowiska, poprawę konkurencyjności lotnisk, poprawę ich przepustowości i poprawę wyników finansowych linii lotniczych wiele wskazuje na to, że drogą do tego jest postępująca integracja transportu lotniczego i kolejowego (przede wszystkim KDP), a także produkcja i efektywna dystrybucja multimodalnych pakietów usługowych. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
20 „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH”Perspektywy i wnioski W przypadku air cargo to przede wszystkim dostosowanie parametrów bezpieczeństwa, terminowości, niezawodności przesyłki do standardów najmocniejszego ogniwa łańcucha transportowego. Powinno to oznaczać ścisłą integracją procesów i procedur spedycyjnych, logistycznych i transportowych dla ładunków specyficznych i wrażliwych. A wtedy można zarobić nawet na „wożeniu powietrza”. „TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.
21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Tomasz Dziedzic, [email protected]„TRANSPORT INTERMODALNY – INTEGRACJA PRZEWOZÓW ŚWIATOWYCH” NADARZYN, 22 MARCA 2017 r.