1 Szkolenie Podstawy prawne, organizowanie oraz finasowanie PESPROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ Wojewoda Świętokrzyski

2 Zamówienia publiczne – założeniaSystem zamówień publicznych związany jest z aktywnością organów państwa w zakresie wydatkowania środków publicznych w celu nabycia różnych dóbr i usług. Podstawowym celem wszczęcia procedury udzielenia zamówienia publicznego jest udzielenie zamówienia. Podstawowym celem udzielenia zamówienia publicznego jest takie jego przeprowadzenie aby w sposób najbardziej efektywny pod względem ekonomicznym wykorzystać środki publiczne.

3 Społecznie odpowiedzialne zamówienia publicznemożliwości zatrudnienia, godna praca, zgodność z prawami społecznymi i z prawem do pracy, integracja społeczna (w tym także osób niepełnosprawnych), równość szans, dostępność, projektowanie dla wszystkich, uwzględnianie kryteriów zrównoważonego rozwoju, w tym kwestii etycznego handlu oraz szersze dobrowolne przestrzeganie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsibility — CSR).

4 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wzmocnienia spójności UE i koordynacji polityki UE w dziedzinie społecznej dzięki nowej horyzontalnej klauzuli społecznej w art. 9 TFUE (2012/C 24/06) Wdrażanie horyzontalnej klauzuli społecznej jest równoznaczne ze stosowaniem prawa pierwotnego, do czego zobowiązały się wszystkie państwa członkowskie, podpisując i ratyfikując Traktat z Lizbony. Klauzula ta nie powinna podlegać żadnym ograniczeniom ani pod względem zakresu, ani metod stosowania. Zarówno instytucje UE, jak i poszczególne państwa członkowskie muszą uwzględniać ją we wszystkich odpowiednich obszarach polityki i działaniach UE, także w dziedzinie gospodarczej.

5 Podstawy prawne klauzul społecznych w prawie wspólnotowymDyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych

6 Regulacje prawne klauzul społecznych w Polsce

7 Klauzule społeczne w PZPArt. 22 ust. 2 – tzw. klauzula zastrzeżona: Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50 % zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne (…).

8 Klauzule społeczne w PZPArt. 29 ust. 4 Zamawiający może określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, dotyczące: Zatrudnienia bezrobotnych, młodocianych niepełnosprawnych (…) Utworzenia funduszu szkoleniowego Zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu szkoleniowego

9 Klauzule społeczne w PZPArt. 36 ust. 2 pkt. 9: Jeżeli Zamawiający przewiduje wymagania, o których mowa w art. 29 ust. 4, SIWZ zawiera w szczególności: liczbę osób zatrudnionych okres wymaganego zatrudnienia tych osób, sposób dokumentowania zatrudnienia osób zagrożonych społecznym wykluczeniem, uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań w zakresie zatrudnienia, sankcje z tytułu ich niespełnienia.

10 Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych - ewolucjaOd 2005 roku: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego jako Instytucja Zarządzającą Inicjatywą Wspólnotową EQUAL w Polsce, „Biała Księga Prawa Przedsiębiorczości Społecznej w Polsce”.

11 Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych - ewolucja2009 rok wprowadzenie do prawa zamówień publicznych dwóch klauzul społecznych: nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych - preferencje związane z zatrudnianiem osób wykluczonych z rynku pracy; Nowelizacja ustawy PZP - wykonawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne.

12 Zgodnie z Krajowym Planem Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych na lata przyjęto jako cel ogólny osiągnięcie 10% poziomu „społecznych” zamówień publicznych na szczeblu krajowym do końca 2016 roku. Podobny cel był zakładany do końca 2012 roku. Z analizy wynika, iż uśredniony poziom społecznych zamówień w 2012 roku wyniósł 2,90%. Przy szacowanej wartości rynku zamówień publicznych w Polsce, która wynosi 132,7 mld PLN, wartość zamówień z uwzględnieniem celów społecznych można określić na poziomie 3,8 mld PLN

13 Inne zastosowanie klauzul społecznychInstrumentem wsparcia rozwoju przedsiębiorczości społecznej mogą być zamówienia do 14 tysięcy euro. W tym trybie można również stosować klauzule społeczne. Zlecanie usług w trybie „in house” – powierzanie przez samorząd utworzonej przez niego jednostce organizacyjnej wykonywania zadań użyteczności publicznej drogą aktu kreującego tę jednostkę organizacyjną. Dotyczyć to może – zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych – spółdzielni socjalnej osób prawnych założonej przez dwie jednostki samorządu terytorialnego, o ile posiadają one 100% udziałów w spółdzielni i mają wyłączną możliwość decydowania o jej sprawach, a spółdzielnia socjalna została powołana w celu wykonywania zadań, które stanowią przedmiot zlecenia.

14 Część 2. Przykłady i doświadczenia

15 Dobre praktyki - Belgia

16 Dobre praktyki - Belgiarozwinięcie praktyk rynku (przedsiębiorstw) do społecznie odpowiedzialnego zarządzania; ze stosowaniem klauzul społecznych wiąże się: możliwość zatrudnienia, godnej pracy, integracji społecznej, dostępność, etyczny handel i szerszym przestrzegania przepisów socjalnych. Rząd Flamandzki zobowiązał się do stosowania w 100% zrównoważonych zamówień publicznych do 2020 roku

17 Dobre praktyki – Zjednoczone Królestwo

18 Dobre praktyki Zjednoczone KrólestwoUstawa The Public Services (Social Value) Act 2012 ( ) - obowiązek organów publicznych do rozważenia wartości społecznej w procesie udzielenia zamówień publicznych Zamawiający muszą rozważyć na etapie opracowywania szczegółów zamówienia czy i w jaki sposób realizacja tego zamówienia będzie wywierała wpływ na społeczność lokalną z punktu widzenia gospodarczego, społecznego i środowiskowego. Ustawa ta obowiązuje tylko w Anglii i Walii

19 Zastosowanie klauzul społecznych w Polsce

20 Zastosowanie klauzul społecznych w Polsce2012 rok 1. art. 22 ust 2 – w 240 postępowaniach 2. art. 29 ust 4 – w ok. 100 postępowaniach

21 Zdecydowanie najczęściej klauzule stosują samorządy terytorialne i ich jednostki - Gdynia, Gdańsk, Brzeziny, Byczyna, Częstochowa, Bydgoszcz, Bytom, Toruń, GOPS Piecki, Teatr Nowy z Łodzi, Opolskie Centrum Onkologii, Zakład Komunalny "Kleszczów”, ROPS w Krakowie. W pojedynczych postępowaniach klauzule wykorzystało m.in. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Ministerstwo Zdrowia.

22 Dlaczego nie stosujemy klauzul społecznychbrak wiedzy na temat istnienia klauzul, brak świadomości korzyści płynących z ich zastosowania, brak wiedzy i umiejętności w stosowaniu klauzul w przetargach, obawa przed wdrażaniem nowego, niesprawdzonego rozwiązania,

23 Dlaczego nie stosujemy klauzul społecznychfetysz ceny, obawa, że to zwiększy koszty realizacji zamówień, brak rozpoznania rynku potencjalnych wykonawców, ograniczona liczba przedsiębiorstw społecznych, które mogłyby ubiegać się o zamówienia publiczne.

24 Wojewoda ŚwiętokrzyskiDziękuję za uwagę Barbara Kunysz – Syrytczyk PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ Wojewoda Świętokrzyski