1 Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla słuchaczy studiów doktoranckich.   KONSTYTUCJA RP   ART. 66.   „Każdy ma prawo do bezpiecznych   i higienicznych warunków pracy”

2 Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. W zakresie BHP znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpieczeństwa i inne powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. W zakresie BHP znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpieczeństwa i innehigienicznegoergonomii medycyny pracyekonomiki pracyhigienicznegoergonomii medycyny pracyekonomiki pracy

3 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO Z DNIA 5 LIPCA 2007 R. W SPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W UCZELNIACH (Dz. U. Nr 128, poz.897)

4 Rektor jest obowiązany:  do organizowania szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich studentów rozpoczynających naukę w uczelni.  zapewnić studentom niezbędne środki ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju zajęć i specyfiki poszczególnych kierunków studiów.  zapewnić aby studenci narażeni na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia podlegali badaniom lekarskim

5  udostępnić studentom korzystającym z laboratoriów, warsztatów lub pracowni specjalistycznych, instrukcje uwzględniające zasady i przepisy BHP, a w szczególności: - warunki bezpiecznej obsługi maszyn i innych urządzeń, - postępowanie z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia, - sposób posługiwania się środkami ochrony indywidualnej, - postępowanie w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia studentów, w tym udzielania pierwszej pomocy.

6  zapewnić aby studenci przed dopuszczeniem do zajęć w pracowniach specjalistycznych, laboratoriach, warsztatach byli zaznajomieni z zasadami i przepisami BHP.  wyznaczyć osoby zobowiązane do sprawdzenia przed rozpoczęciem zajęć i dopuszczeniem do nich studentów czy stan techniczny maszyn i urządzeń oraz instalacji elektrycznej, ogólny stan laboratorium, warsztatu lub pracowni nie stwarza zagrożeń dla zdrowia i życia studentów.

7  prowadzić ewidencję wypadków studentów, którym ulegli podczas zajęć organizowanych przez uczelnię,  obowiązany jest zapewnić, aby prowadzący zajęcia w warsztatach, pracowniach specjalistycznych, laboratoriach oraz prowadzący zajęcia wychowania fizycznego byli przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy.  podejmować decyzje w sprawie zawieszenia zajęć lub ich przerwania, w związku z stwierdzonym zagrożeniem bezpieczeństwa.

8 OBOWIĄZKI STUDENTÓW  znać przepisy i zasady bhp obowiązujące studentów podczas przebywania w uczelni  brać udział w szkoleniach oraz instruktażach z bezpieczeństwa i higieny pracy (nauki),  dbać o przydzielone środki ochrony indywidualnej oraz stosować je zgodnie z przeznaczeniem,  dbać o porządek i ład w miejscu odbywania zajęć oraz domach studenta,  stosować się do przepisów ochrony pożarowej,

9  niezwłocznie powiadomić prowadzącego zajęcia o zauważonym wypadku podczas zajęć oraz ostrzegać inne osoby o zagrożeniu,  poddać się badaniom lekarskim i uzyskać orzeczenie lekarskie o zdolności do brania udziału w zajęciach dydaktycznych w czasie których, student jest narażony na działanie czynników szkodliwych.

10 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674)

11 DEFINICJA WYPADKU Za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w czasie zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki.

12 Wydarzenia powodujące wypadki UPADEK potknięcia, upadki z wysokości - nie stosowanie sprzętu do prac na wysokości lub nieład na stanowisku pracy UDERZENIA, PRZYGNIECENIA LUB POCHWYCENIA Przez maszyny lub ich części- obchodzenie zabezpieczeń NIEBEZPIECZE I SZKODLIWE SUBSTANCJE - nie stosowanie ochron indywidualnych POŻARY, WYBUCHY, AWARIE- nie zabezpieczenie prac pożarowo- niebezpiecznych

13 RODZAJE WYPADKÓW  ciężki  śmiertelny,  zbiorowy

14  CZYNNIKIEM NIEBEZPIECZNYM jest czynnik, którego oddziaływanie na człowieka prowadzi lub może prowadzić do urazu.  CZYNNIKIEM SZKODLIWYM nazywamy czynnik, którego oddziaływanie na człowieka prowadzi lub może prowadzić do schorzenia.  CZYNNIKIEM UCIĄŻLIWYM nazywamy czynnik, którego oddziaływanie na człowieka może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie nie powodując jednak trwałego pogorszenia stanu zdrowia.

15 W zależności od charakteru działania czynniki szkodliwe i niebezpieczne dzieli się na:  Fizyczne  Chemiczne  Biologiczne  Psychofizyczne

16 CZYNNIKI FIZYCZNE: HAŁAS – niekorzystne oddziaływanie dźwięków złożonych o różnej dźwięków złożonych o różnej częstotliwości. Hałas jest najczęściej częstotliwości. Hałas jest najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym.

17 Źródła hałasu  Mechaniczne np.: hałas wywołany przez maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym, elektrycznym, pneumatycznym,  Aerodynamiczne i hydrodynamiczne np.: ruchy gazów i cieczy w rurociągach, wentylatorach,  Technologiczne – hałas wywołany zmianą spójności materiału, jak: kruszenie, łamanie.

18 I. Eliminację źródła hałasu lub zmniejszenie natężenia hałasu przez:  Wybór właściwych technologii,  Wymianę maszyn i urządzeń powodujących nadmierny hałas na maszyny i urządzenia spełniające wymogi norm, utrzymanie maszyn i urządzeń w wymaganym stanie technicznym. II. Ograniczenie rozprzestrzeniania się hałasu przez:  Obudowy źródeł hałasu,  Zwiększenie chłonności akustycznej.

19 III. Zmniejszenie czasu ekspozycji na hałas przez:  Posunięcia organizacyjne mające na celu ograniczenie przebywania ludzi w hałasie,  Wydzielenie źródła hałasu i sprowadzenie jego obsługi do niezbędnego minimum. IV. Stosowanie ochron osobistych słuchu.

20 MIKROKLIMAT – warunki cieplne miejsca pracy lub nauki człowieka są ważnym czynnikiem wpływającym na jego samopoczucie, zdrowie, wydajność pracy lub nauki. Dlatego ważną sprawą jest zapewnienie pracownikowi/uczniowi komfortu cieplnego czyli takich warunków w których człowiek ubrany stosownie do rodzaju i warunków pracy nie odczuwa chłodu lub gorąca w czasie jej wykonywania. Występuje więc stan równowagi cieplnej całego ciała

21 Rodzaje mikroklimatu: gorący, zimny, umiarkowany. Mikroklimat gorący – wysoka temperatura otoczenia może spowodować omdlenia cieplne, kurcze cieplne, wyczerpanie i udar. Mikroklimat zimny – niskie temperatury otoczenia mogą doprowadzić do obniżenia temperatury ciała prowadzące do utraty świadomości, zwolnienia lub zatrzymania oddychania, wreszcie zatrzymania krążenia.

22 Zapobieganie niekorzystnemu oddziaływaniu środowiska termicznego polega na:  zapewnieniu prawidłowej odzieży,  zapewnieniu odpowiednich napojów,  stosowaniu środków ochrony osobistej,  zapewnieniu odpowiedniej wentylacji,  zapewnieniu odpowiedniej temperatury

23 Promieniowanie nadfioletowe UV  Korzystny wpływ na organizm promieniowania UV polega przede wszystkim na działaniu przeciwkrzywicznym, powoduje wzrost odporności, niszczy drobnoustroje itp.  Oddziaływanie niekorzystne dotyczące skóry to: rumień skóry, złuszczanie się naskórka, wzrost ilości barwników (pojawiają się piegi, znamiona, plamy) oraz zmiany przednowotworowe i nowotworowe.

24  Niekorzystne oddziaływanie na oko to: zapalenie spojówek, zapalenie rogówek i powstawanie zaćmy. Najczęstrzym źródłem promieniowania UV są: prace spawalnicze z użyciem łuku elektrycznego, naświetlanie lampami bakteriobójczymi.

25 CZYNNIKI CHEMICZNE Drogi wchłaniania:  drogi oddechowe – w postaci par, gazów, dymów, aerozoli i pyłów jest najczęstrzym źródłem przenikania do organizmu tych substancji,  przez skórę,  przez przewód pokarmowy – substancje dostają się do organizmu człowieka drogą pośrednią, przeniesione rękami lub wraz z pożywieniem. Głównie przez zaniedbania higieniczne.

26 Zasady BHP w Laboratorium:  Substancje niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych,  Niedopuszczalne jest przechowywanie sub. niebezpiecznych w pojemnikach i opakowaniach posiadających i opakowaniach posiadających cechy charakterystyczne dla opakowań zwyczajowo używanych do przechowywania produktów spożywczych,  Czynności, podczas których wydzielają się pary lub gazy należy prowadzić wyłącznie pod skutecznie działającym wyciągiem (dygestorium),  Do wszystkich prac z substancjami chemicznymi, z którymi kontakt może stanowić zagrożenie dla zdrowia, należy stosować środki ochrony indywidualnej,

27 ZABRONIONE JEST W LABORATORIUM  umieszczanie obok siebie substancji, które mogą wchodzić w reakcje chemiczne  spożywanie posiłków i napojów oraz palenie papierosów,  wylewanie do zlewu nie zneutralizowanych pozostałości substancji chemicznych, jeżeli brak jest podłączenia instalacji kanalizacyjnej do neutralizatora ścieków,  pipetowanie nie może być wykonywane ustami (zalecane są urządzenia pomocnicze: pompki, gruszki itp.),

28 Zagrożenia w Laboratorium Chemicznym  oparzenia chemiczne np.: stężonymi kwasami,  oparzenia termiczne – gorącą wodą, parą wodną,  zatrucia,  zanieczyszczenia oczu substancjami chemicznymi,  urazy mechaniczne ciała: stłuczenia, skaleczenia,  porażenie prądem elektrycznym,  zagrożenie wybuchem,  zagrożenie pożarem.

29 Sposoby Ochrony Przed Zagrożeniami  informowanie studentów o właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych materiałów i preparatów,  odpowiednie oznakowanie substancji, a także posiadanie kart charakterystyki tych substancji  dokonywanie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,  szkolenie i informowanie studentów z zakresu bezpiecznej pracy w laboratorium,  zapewnienie stosowania środków ochrony zbiorowej, a gdy zagrożenie nie może być zlikwidowane w inny sposób zaopatrzyć studentów w środki ochrony indywidualnej,  przestrzeganie przez studentów wymogów higieny,  oznakowanie miejsc stwarzających ryzyko dla zdrowia,

30 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81, poz. 716)

31 CZYNNIKI BIOLOGICZNE Są to drobnoustroje komórkowe oraz jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego ( bakterie, grzyby, wirusy); drobnoustroje zmodyfikowane genetycznie, hodowle zmodyfikowane genetycznie, hodowle komórkowe, pasożyty wewnętrzne człowieka.

32 Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych  Grupa zagrożenia 1 – czynniki biologiczne należące do tej grupy zazwyczaj nie wywołują chorób u ludzi. Niezbędnym warunkiem bezpieczeństwa w przypadku kontaktu z czynnikami należącymi do tej grupy jest przestrzeganie ogólnych zasad higieny. Do grupy zagrożenia zalicza się: - osłabione szczepy bakterii stosowane do produkcji szczepionek oraz osłabione szczepionki żywe.

33 - szczepy bakterii przeznaczone do celów laboratoryjnych oraz szczepy wykorzystywane w celach produkcyjnych, - drożdże stosowane w celach produkcyjnych.  Grupa zagrożenia 2 – czynniki biologiczne, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne ale rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.

34 Do tej grupy zaliczamy:  bakterie np.: laseczka tężca wywołująca tężec, gronkowiec złocisty – wywołuje zakażenie układowe i skóry,  grzyby np.: bielnik biały wywołuje grzybicę skóry i błon śluzowych,  wirusy np.: wirus odry, zapalenia wątroby typu A,

35 Grupa zagrożenia 3 – obejmuje czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby a rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich metody profilaktyki lub leczenia. Do tej grupy należą: - bakterie np.: prątek gruźlicy, - grzyby np.: drożdżowiec skórny wywołuje grzybicę - wirusy np.: wirus ptasiej grypy, zapalenia wątroby typu C,

36  Grupa zagrożenia 3* - obejmuje czynniki, które stanowią ograniczone zagrożenie dla ludzi, gdyż do zakażenia nimi nie dochodzi zazwyczaj drogą powietrzną. Do tej grupy zaliczamy np.:  bakterie np.: pałeczka czerwonki wywołuje czerwonkę,  wirusy np.: HIV – ludzki wirus upośledzenia odporności,  pasożyty np.: tasiemiec bąblowcowy wywołuje bąblowicę wątroby, płuc, mózgu.

37  Grupa zagrożenia 4 – obejmuje czynniki, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne a rozprzestrzenianie czynników w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. Do grupy tej zakwalifikowano wyłącznie wirusy np.: wirus Ebola, który wywołuje gorączkę Ebola, wirus Lassa, wirus ospy prawdziwej.

38 ERGONOMIA Termin ergonomia - pierwszy raz w skali światowej został użyty w Polsce, w roku 1857 przez przyrodnika Wojciecha Jastrzębowskiego w pracy pt. Rys ergonomii, czyli nauki o pracy. Termin pochodził o słów greckich: ergon (praca) nomos (prawo, zasada), czyli nauka o pracy, tj. o używaniu nadanych człowiekowi przez Stwórcę sił i zdolności. Wojciecha JastrzębowskiegoWojciecha Jastrzębowskiego

39 Ergonomia - (z gr.) nauka zajmująca się badaniem warunków pracy, przystosowaniem środowiska pracy, maszyn i urządzeń technicznych do właściwości fizycznych i psychicznych człowieka z punktu widzenia zapewnienia mu optymalnych warunków wykonywania pracy

40 Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych. humanizowanie pracybiologicznymchorób zawodowychhumanizowanie pracybiologicznymchorób zawodowych

41 Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: - psychologia pracy, psychologia pracy psychologia pracy - socjologia pracy, socjologia pracy socjologia pracy - fizjologia pracy, fizjologia pracy fizjologia pracy - higiena, higiena - medycyna pracy, medycyna pracy medycyna pracy - organizacja pracy, organizacja pracy organizacja pracy - antropometria antropometria - oraz nauk technicznych, np. materiałoznawstwa, budowy maszyn. materiałoznawstwa

42  Ergonomia korekcyjna, której zadaniem była poprawa stanu już istniejącego.  Ergonomia koncepcyjna - zastosowanie wytycznych ergonomicznych w trakcie procesu projektowania.

43 PRACA PRZY KOMPUTERZE

44 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).

45 MONITOR EKRANOWY  znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,  obraz powinien być stabilny bez tętnienia i innych form niestabilności,  ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.

46 KLAWIATURA  Powinna stanowić odrębny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy  Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy. Klawiatura powinna znajdować się w odległości 10 cm od brzegu biurka.  Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki powinny być kontrastowe i czytelne.

47

48  Dla osób pracujących dużo z tekstem oraz dla internautów wskazana jest myszka z rolką przewijającą tekst.  Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury.  Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, tj. w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania wymuszonej pozycji.  Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej barwy jasnej.

49 Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska powinno posiadać:  dostateczną stabilność,  regulację wysokości siedziska,  regulację wysokości oparcia,  wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych  możliwość obrotu wokół osi o 360 o,  podłokietniki

50  Odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić 40 - 75 cm.  Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 60 cm, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 80 cm.  Oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej. Natężenie światła w pomieszczeniu powinno być utrzymane na poziomie ok. 500 luksów.

51  Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi nie powinna być mniejsza niż 40%. Temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić 20 0 C.  Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację. Przy jej braku pomieszczenia powinny być często co 3-4 godziny wietrzone, zwłaszcza w okresie grzewczym.

52

53 ZAGROŻENIA  Podrażnienie błony śluzowej: reakcja na duże stężenie ozonu w powietrzu, wywołane m.in. przez drukarki laserowe. Typowymi objawami są: podrażnienie śluzówki oczu, nosa i krtani.  Syndrom Sicca: zauważalne zmniejszenie częstotliwości mrugania oczami spowodowane przez długotrwały kontakt z monitorem. Rogówka oka wysycha i wykrzywia się, a użytkownik stopniowo traci wzrok.  Bóle i zawroty głowy: konsekwencja przemęczenia oczu, złego stanowiska pracy, częstego korzystania z okularów do "rzeczywistości wirtualnej", stresu wzmaganego przez promieniowanie elektromagnetyczne.

54  Zaburzenia widzenia: przemęczenie oczu wywołane częstymi zmianami ogniskowej oraz wpatrywaniem się na przemian w obiekty mocno oświetlone położone blisko i znajdujące się w oddali, ukryte w mroku. Oczy są zaczerwienione, czujemy kłucia w oczach, bóle głowy, mamy widzenie podwójne i za mgłą.  Dolegliwości kręgosłupa i pleców, do których należą dyskopatia, skrzywienie kręgosłupa, przykurcze mięśni nóg.

55  Podrażnienie skóry i alergie wywołane ciągłym bombardowaniem skóry przez dodatnio naładowane cząstki kurzu odpychane przez monitor w kierunku użytkownika  Problemy z nadgarstkiem występują w wyniku nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystania z klawiatury. W najwęższym miejscu przegubu dłoni, tzw. kanale nadgarstka, nerwy są zbyt mocno ściśnięte. Wynikiem tego jest nadwrażliwość, drętwienie, mrowienie oraz ból kciuka i trzech kolejnych palców oraz całych dłoni i nadgarstków

56 Art. 176. Kodeksu Pracy „Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia” „Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia” Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1996 r. (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.) ws. wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1996 r. (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.) ws. wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Dla kobiet w ciąży są to prace przy obsłudze Dla kobiet w ciąży są to prace przy obsłudze monitorów ekranowych powyżej 4 godzin na monitorów ekranowych powyżej 4 godzin na dobę. dobę.

57 OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA Środek gaśniczy – gaz, substancja stała czy ciekła, mieszanina lub związek chemiczny, która po wprowadzeniu do strefy ognia powoduje przerwanie procesu palenia. Do powszechnie stosowanych środków gaśniczych zaliczamy: wodę, dwutlenek węgla, proszki gaśnicze.

58 WODA Jest całkowicie niepalna wylana na palący się materiał wytwarza dużą ilość pary wodnej, która odcina dopływ tlenu do ogniska pożaru. Z uwagi jednak na swoje właściwości fizykochemiczne, woda nie nadaje się a wręcz nie może być stosowana do gaszenia niektórych palących się materiałów i urządzeń. Nie wolno gasić wodą przede wszystkim:  materiałów wchodzących w nią w reakcje chemiczne, jak np.: karbid, sód, potas, fosfor,  palnych produktów ropopochodnych lżejszych od wody, jak różnego rodzaju benzyny, oleje napędowe, oleje opałowe, itp.  Instalacji elektrycznych pod napięciem, urządzeń lub maszyn, które nie zostały wyłączone spod napięcia, z uwagi na to, że woda będąc dobrym przewodnikiem prądu może spowodować porażenia elektryczne lub dalsze zwarcia.

59 DWUTLENEK WĘGLA (ŚNIEG) – CO2 Jest to gaz obojętny, niepalny, cięższy od powietrza, nie wchodzący w reakcje chemiczne z innymi materiałami, a ponadto nie przewodzący prądu elektrycznego. Jest on jednym z najlepszych środków gaśniczych. Jest lżejszy od palnych produktów ropopochodnych i nadaje się do ich gaszenia. Ponadto może być stosowany do gaszenia farb, lakierów, rozpuszczalników, związków chemicznych wchodzących w reakcję z wodą, a także instalacji elektrycznych pod napięciem. Nie wolno gasić istot żywych.

60 Gaśnice śniegowe

61 PROSZKI GAŚNICZE Są to produkty sypkie (najczęściej niektóre rodzaje węglanów lub fosforanów). Są obojętne chemicznie i nie przewodzą prądu elektrycznego. Działanie ich na palący się materiał polega na odcięciu dopływu tlenu, a ponadto przez złożone zjawiska fizykochemiczne – natychmiastowym przerwaniu reakcji spalania. Są one także dielektryczne i w związku z tym mogą być stosowane do gaszenia instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem. Swoim działaniem nie niszczą dokumentów, dlatego są powszechnie stosowane w urzędach, bankach, archiwach, itp.

62 Gaśnice proszkowe

63

64 Jak alarmować Straż Pożarną?  Należy dzwonić pod nr  Należy podać:  co się pali  gdzie się pali (adres, piętro, pomieszczenie),  czy są zagrożeni ludzie (orientacyjna ilość),  kto zawiadamia (numer telefonu zawiadamiającego)

65 E W A K U A C J A  nie wpadać w panikę, zachować spokój i rozwagę,  ewakuować się wyznaczonymi trasami ewakuacyjnymi,  w czasie przechodzenia przez miejsca, pomieszczenia zadymione należy przyjąć pozycję mocno pochyloną, gdyż dymy i gaz ze spalania zawsze gromadzą się pod sufitem,  nie należy bez koniecznej potrzeby (ratowanie ludzi) otwierać okien, drzwi, aby uniemożliwić dopływ powietrza a przez to tlenu  po przybyciu straży pożarnej przekazać pełną informację o aktualnej sytuacji dowodzącemu akcją gaśniczą i bezwzględnie musisz podporządkować się oraz wykonywać jego polecenia.

66

67 ZNAKI ZAKAZU ZNAKI ZAKAZU ZNAKI ZAKAZU SĄ TO ZNAKI OCHRONY I HIGIENY PRACY STOSOWANE W CELU ZAPOBIEGANIA WYPADKOM, UTRACIE ZDROWIA I UNIKNIĘCIA NIEBEZPIECZEŃSTWA.

68 ZNAKI ZAKAZU Cechy charakterystyczne: - okrągły kształt - czarny symbol obrazkowy (piktogram) na białym tle z czerwonym obrzeżem i ukośnym pasem (barwa czerwona musi pokrywać co najmniej 35% powierzchni znaku).

69 ZNAKI OSTRZEGAWCZE CECHY CHARAKTERYSTYCZNE: - TRÓJKĄTNY KSZTAŁT - CZARNY SYMBOL OBRAZKOWY (PIKTOGRAM) NA ŻÓŁTYM TLE Z CZARNYM OBRZEŻEM (BARWA ŻÓŁTA MUSI POKRYWAĆ CO NAJMNIEJ 50% POWIERZCHNI ZNAKU).

70 ZNAKI OSTRZEGAWCZE Znaki ostrzegawcze stosowane są w zakładach przemysłowych, na stanowiskach pracy do ostrzegania i informowania pracowników oraz innych osób tam przebywających o grożącym niebezpieczeństwie. ogólny znak ostrzegawczy (ostrzeżenie, ryzyko niebezpieczeństwa) ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem zatrucia substancjami toksycznymi ostrzeżenie przed substancjami żrącymi ostrzeżenie przed wiszącymi przedmiotami (wiszącym ciężarem) ostrzeżenie przed urządzeniami do transportu poziomego ostrzeżenie przed porażeniem prądem elektrycznym uwaga, zły piesostrzeżenie przed kruchym dachem ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem uszkodzenia głowy

71 ZNAKI OSTRZEGAWCZE ostrzeżenie przed ograniczeniem wysokości ostrzeżenie przed promieniowaniem laserowym ostrzeżenie przed substancjami radioaktywnymi i promieniowaniem jonizującym ostrzeżenie przed skażeniem biologicznym ostrzeżenie przed śliską nawierzchnią Znaki ostrzegawcze stosowane są w miejscach, w których występują niebezpieczne zagrożenia od: agresywnych właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych materiałów środków transportu prądu elektrycznego elementów konstrukcyjnych budynku zwierząt ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem potknięcia się ostrzeżenie przed silnym polem magnetycznym

72 ZNAKI NAKAZU CECHY CHARAKTERYSTYCZNE: - OKRĄGŁY KSZTAŁT - BIAŁY SYMBOL OBRAZKOWY (PIKTOGRAM) NA NIEBIESKIM TLE (BARWA NIEBIESKA MUSI POKRYWAĆ CO NAJMNIEJ 50% POWIERZCHNI ZNAKU

73 ZNAKI NAKAZU Znaki nakazu są to znaki ochrony i higieny pracy stosowane w celu pracownikom i osobom postronnym informacji o konieczności zastosowania odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu zapobiegania wypadkom, utracie zdrowia i uniknięcia niebezpieczeństwa. ogólny znak nakazunakaz stosowania ochrony oczu nakaz stosowania ochrony głowy nakaz stosowania ochrony stóp nakaz stosowania ochrony rąk nakaz stosowania osłony twarzy nakaz używania pasów bezpieczeństwa nakaz przechodzenia w oznakowanym miejscu nakaz stosowania osłony nastawnej

74 nakaz stosowania ochrony słuchu nakaz stosowania ochrony dróg oddechowych nakaz stosowania osłony nakaz stosowania zamknięcia nakaz umycia rąk nakaz używania sygnału Znaki nakazu stosowane są w miejscach, w których występują niebezpieczne zagrożenia wymagające zastosowania odpowiednich środków ochronnych w postaci: ochron indywidualnych osłon na ruchome lub niebezpieczne wystające części maszyn i urządzeń wygrodzeń i zabezpieczeń miejsc niebezpiecznych czynności higienicznych sygnalizacji dźwię- kowej, świetlnej itp. ZNAKI NAKAZU

75 ZNAKI INFORMACYJNE pierwsza pomoc medyczna prysznic bezpieczeństwaprysznic do przemywania oczu zatrzymanie awaryjnetelefon awaryjnynosze Znaki informacyjne są to znaki ochrony i higieny pracy stosowane w celu oznakowania miejsc, w których znajdują się urządzenia i instalacje dla higieny osobistej oraz urządzenia niezbędne w sytuacjach wypadkowych.

76 Drabina pożarowa Kierunek ruchu dodatkowy znak informacyjny Gaśnica Telefon w razie pożaru Hydrant wewnętrzny ZNAKI PRZECIWPOŻAROWE

77 Aby nie było pożarów:  Zapoznaj się dokładnie z obowiązującą instrukcją ochrony przeciwpożarowej,  Ustal miejsca, w których jest rozmieszczony podręczny sprzęt gaśniczy,  Przejdź wyznaczoną trasę ewakuacyjną,  Nie pal tytoniu i nie używaj otwartego ognia w miejscach, w których jest to zabronione,  Nie używaj uszkodzonych narzędzi i urządzeń elektrycznych,

78  Nie naprawiaj samodzielnie narzędzi, urządzeń i instalacji elektrycznej lub gazowej,  Nie przemieszczaj dowolnie podręcznego sprzętu gaśniczego,  Zgłaszaj wszystkie usterki w instalacjach elektrycznych i gazowych,  Zachowaj zawsze ład i porządek na stanowisku, gdyż w nieładzie łatwiej o zaprószenie ognia.

79 D Z I Ę K U J Ę Z A U W A G Ę