1 Teorie jako struktury & Anarchistyczna teoria wiedzyNa podstawie tekstu A. Chalmersa opracowała Milena Jamroziak

2 Wprowadzenie 1. Teorie jako struktury:Spojrzenie Lakatosa, Spojrzenie Kuhna. 2. Anarchistyczna teoria wiedzy Feyerabenda. 3. Podsumowanie.

3 Spojrzenie Lakatosa: Programy badawczeTeorie jako struktury Spojrzenie Lakatosa: Programy badawcze

4 Powody rozpatrywania teorii jako strukturyAnalizy historyczne ukazały, że teorie mają charakter struktury. Dzięki ustrukturyzowanym teoriom pojęcia naukowe uściślają się. Teorie powinny być strukturami otwartymi tj. wskazywać kierunek dalszych badań (programy badawcze).

5 Pojęcia uzyskują znaczenie poprzez…Definiowanie Obserwacje Definiowanie ofensywne

6 Programy badawcze Lakatosa - pojęciaTwardy rdzeń – ogólne hipotezy będące bazą do badań Pas ochronny – hipotezy pomocnicze i warunki początkowe Negatywna heurystyka – wymóg, aby rdzeń podczas badań się nie zmieniał Pozytywna heurystyka – wyznaczanie kierunków modyfikacji, aby teoria odpowiadała realnemu światu

7 Cechy programu badawczego wg LakatosaPowinien zapewniać dalszy kierunek badań. Powinien od czasu do czasu prowadzić do odkryć nowych zjawisk.

8 Realizacja programu badawczegoAby program badawczy miał szansę realizacji swych możliwości, początkowo obserwacje nie są poddawane falsyfikacji. Praca w ramach programu badawczego polega na rozszerzaniu i modyfikacji pasa ochronnego.

9 Jakie modyfikacje można uznać za nienaukowe?Modyfikacje, które są ad hoc. Modyfikacje, które kwestionują twardy rdzeń.

10 Porównanie programów badawczychProgram badawczy postępowy destrukcyjny

11 Spojrzenie Kuhna: ParadygmatyTeorie jako struktury Spojrzenie Kuhna: Paradygmaty

12 Cechy teorii nauki wg KuhnaRewolucyjny charakter postępu naukowego. Rola socjologicznych cech wspólnot naukowych.

13 Obraz rewolucji nauki wg Kuhnapre-nauka paradygmat nauka normalna nowa nauka normalna kryzys nowy paradygmat REWOLUCJA

14 Funkcje nauki Brak a priori wyższości jednego paradygmatu nad innymiRola rewolucji Ogólność paradygmatów pozwala na różną interpretację umożliwiającą szersze badania

15 Anarchistyczna teoria wiedzyPaul Feyerabend Wszystko wolno

16 Anarchistyczna teoria wiedzy FeyerebendaWSZYSTKO WOLNO – brak jednej metodologii pracy nauki uczonych ALE… trzeba odróżnić rozsądnego naukowca od szaleńca.

17 Problem niewspółmiernościZ powodu zupełnie odmiennych zasad konkurencyjnych teorii, powstaje problem ich porównania. Wybór pomiędzy niewspółmiernymi teoriami jest subiektywny.

18 Nauka czy voodoo? Feyerabend nie opowiada się, z wyższością nauki nad innymi formami wiedzy. Ostateczne rozstrzygnięcie dopiero po zbadaniu innych typów wiedzy.

19 Refleksja nad wolnością człowieka wg FayerabendaPostulat, aby nauka była traktowana na równi z innymi postaciami wiedzy i świadomości. Ale… Czy ludzie rzeczywiście mogą mieć równy dostęp do różnych możliwości oferowanych przez strukturę społeczną?

20 Podsumowanie Nie ma jednej teorii, która opisywałaby rozwój nauki.Najbliższa temu jest anarchistyczna teoria Feyerabenda, lecz np. postulat wolności człowieka jest nierealny.

21 Dziękuję za uwagę!