1 Teorie Nauczania dr Genowefa Janczewska-Korczagin www.wiktor.horyzont.net

2 Teorie natury uczenia się w ujęciu filozoficznym Empiryzm Racjonalizm konstruktywizm

3 Teorie uczenia się w ujęciu psychologicznym Strukturalizm Funkcjonalizm Analiza dyskursu Teorie kompetencji komunikacyjnych

4 Aby wiedzieć jak nauczać Należy: Rozumieć procesy uczenia się Znać zmienne wpływające na przyswajanie (np. języka) Poznać czynniki wpływające na sukces przyswajania

5 Jakie warunki powinien spełnić nauczyciel ? 1.Wiedzieć że rozwój umysłowy ucznia zależy od oddziaływań zewnętrznych podczas współpracy z n-lem. 2.Sedno procesu kształcenia to dostarczenie uczniowi pomocy, poprzez dialog z nim celem przenoszenia (transportowania)doświadczenia na kategorie skuteczniejszych systemów zapisu i systematyzacji. 3.Teoria rozwoju musi uwzględniać TEORIĘ POZNANIA i TEORIĘ NAUCZANIA (inaczej rozwój umiera) 4.Najpierw planować, dydaktycznie-analizować zmienne uczenia się a potem tworzyć sytuacje dydaktyczne. 5.Stworzyć rozmaitość szans zwanych uczeniem się(cele, ich związki z efektami uczenia się, zachowania ucznia).

6 Czemu mają służyć modele nauczania? Oto 3 najważniejsze dziedziny: 1.Dziedzinie poznawczej 2.Dziedzinie społecznej 3.Dziedzinie osobowościowej.

7 Od czego uzależnione są modele nauczania? 1.Od wywoływanego rodzaju uczenia się 2.Od miejsca zajmowanego w tym modelu przez ucznia.

8 Typy najważniejszych grup modeli nauczania. I.Model przetwarzania informacji II.Model społeczny III.Model osobowościowy IV. Model behawioralny

9 Typy modeli nauczania A. Przetwarzanie informacji Modele oparte na przetwarzaniu informacji-one nadają człowiekowi sens istnienia otaczającego świata. Rozwijają system pojęć i języka warunkujących komunikację między ludźmi. Pokazują problemy i tworzą sposoby ich rozwiązywania.

10 Nauczanie poprzez przetwarzanie informacji Pomaga konstruować wiedzę( co to wiedza?) Jest skierowane na umiejętności umysłowe (jakie umiejętności umysłowe?) Pomaga posługiwać się informacją dzięki doświadczeniu bezpośredniemu lub z pośrednich źródeł

11 Nauczanie poprzez modele przetwarzania informacji to: Skierowane na rozwój myślenia indukcyjnego(uczy zbierania i klasyfikowania informacji i tworzenia i weryfikowania hipotez, dochodzenia do struktury materiału)(Taba) Skierowane na przyswajanie pojęć(służy uczeniu się pojęciowemu, strategii nabywania pojęć, i poznawaniu własnego myślenia-tworzenia i sprawdzania hipotez) (Bruner)

12 cd.modelu przetwarzania informacji Skierowane na badania naukowe(uczenie się postępowania badawczego jakiejś dyscypliny- jak powstaje wiedza?)(Schwab) Skierowane na myślenie naukowe(myślenie przyczynowo skutkowe, umiejętność zbierania informacji, tworzenia pojęć, tworzenia i sprawdzania hipotez)(Suchman) Skierowane na aktywność poznawczą (to wspomaganie rozwoju umysłowego, dostosowanie nauczania do praw rozwoju umysłowego) ( Piaget, Wygotskij)

13 c.d modelu przetwarzania informacji Skierowane przy zastosowaniu organizującej zapowiedzi na zwiększenie możliwości przyswajania informacji i organizowania ich, zwłaszcza podawanych ustnie lub pisemnie(Ausubel) Model pamięciowy-rozwija przyswajanie wiadomości, pojęć, systemów pojęciowych i metapoznawczej kontroli nad przetwarzaniem informacji.(Pressley)

14 Modele społeczne nauczania cele 1.Stworzyć wspólnotę uczących się-i w społeczności dydaktycznej stworzyć związki współpracy, wytworzyć synergię w zespole. Celem ładu klasowego jest ukształtowanie w niej związków współpracy. 2.Wprowadzić sprzyjającą edukacji kulturę szkolną celem rozwijania integrujących i konstruktywnych sposobów współdziałania i tworzenia norm do aktywnej nauki.

15 Typy modeli nauczania społecznego 1.Model badań grupowych(John Dewey,Herbert Thelen,Shlomo Sharan,,Rachel Hertz- Lazarowitz)-kształtowanie umiejętności uczestnictwa w procesach demokratycznych, rozwoju intelektualnego i osobowości 2. Model badań społecznych(Byron Massialas,Benjamin Cox),wspólne bad. naukowe i logiczne rozumowanie. 3.Model badań prawniczych.Zbieranie danych prawnych,analiza poglądów, postaw, wartości i własnych przekonań.

16 Typy modeli nauczania społecznego cd. 4.Laboratoryjny.Zrozumieć dynamikę grupy oraz indywidualnych stylów pracy i nauki. 5.Odgrywanie ról.(F.Shaftel)-badanie wartości i ich funkcji społecznych w interakcjach, cel-stworzenie własnego poglądu na wartości i postępki. 6.Model pozytywnej współzależności.(D.iR.Johnson, El. Cohen)-ukształtować społeczne interakcje oparte na wzajemnej zależnosci i współpracy partnerów.Związek:ja i inni i towarzyszących mu emocji. 7.Model ustrukturowanych badań społecznych(R.Slawin).Bad. Naukowe, uczenie się współpracy, rozwój społeczny i indywidualny.

17 Istota modeli rozwoju osobowości. Wszystkie osobowościowe modele wychodzą od „ja” ucznia, kształtują bieg nauki z celem lepszego poznania siebie, aby uczniowie przejęli odpowiedzialność za naszą edukację i nauczyli się sięgać dalej abyśmy byli mocniejsi, bardziej wrażliwi w poszukiwaniu wyższej jakości istnienia.

18 Typy modelu rozwoju osobowości 1.Nauczanie posrednie(Carl Rogers)-przysposobienie do rozwijania indywidualności, rozumienia siebie, niezależności i szacunku do siebie. 2.Trening wrażliwości (Fritz Perls). Rozwijanie szacunku do siebie, wrażliwości społecznej, empatii i możliwości badawczych. 3Sesji klasowych (W.Glasser). Rozwijanie rozumienia siebie i poczucia odpowiedzialności za siebie z innymi. 4.Samorealizacji.(Abraham Maslow). Rozwijanie siebie i możliwości samorozwoju. 5.Systemów pojęciowych (Dawid Hunt) -rozwój elastyczności cech osobistych ucznia, komunikowania się z innymi i przetwarzania informacji.

19 Istota modeli behawioralnych. Motywowanie zewnętrzne. Sterowanie zewnętrzne rozwojem.

20 Koncepcja rozwoju L.S. Wygotskiego To wpływanie na rozwój świadomego działania podmiotowego ucznia z wykorzystaniem jego własnych czterech umiejętności umysłowych: myślenie, poznanie, wola i sądzenie.