1 Treści multimedialne - kodowanie, przetwarzanie, prezentacja Odtwarzanie treści multimedialnychAndrzej Majkowski informatyka +
2 Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów:AlkoholE
3 Budowa alkoholi ALKOHOLE – pochodne węglowodorów, zawierające w swej cząsteczce grupę hydroksylową –OH
4 GRUPA HYDROKSYLOWA (wodorotlenowa)Grupa funkcyjna GRUPA HYDROKSYLOWA (wodorotlenowa) OH
5 Grupa funkcyjna POWTÓRZMY
6 Podział alkoholi ze względu na:1. rodzaj grupy węglowodorowej alkohole alifatyczne alkohole cykliczne alkohole aromatyczne 2. liczbę grup –OH w cząsteczce alkohole monohydroksylowe alkohole polihydroksylowe 3. rzędowość atomu węgla alkohole I-rzędowe alkohole II-rzędowe alkohole III-rzędowe
7 Podział alkoholi ze względu na:1. rodzaj grupy węglowodorowej alifatyczne cykliczne aromatyczne np. etanol np. cyklopentanol np. fenylometanol CH3 ─ CH2 ─ OH
8 Podział alkoholi ze względu na:2. liczbę grup –OH w cząsteczce monohydroksylowe polihydroksylowe np. metanol np. etano-1,2-diol
9 Podział alkoholi ze względu na:3. rzędowość atomu węgla I-rzędowe II-rzędowe III-rzędowe np. etanol np. propan-2-ol np. 2-metylopropan-2-ol
10 Wzór sumaryczny alkanu Wzór półstrukturalny alkoholuNazewnictwo alkoholi Nazwa alkanu Wzór sumaryczny alkanu Nazwa alkoholu Wzór półstrukturalny alkoholu metan CH4 metanol etan C2H6 etanol propan C3H8 propanol
11 propan-1-ol propan-2-ol Nazewnictwo alkoholiAtomy węgla w łańcuch alkoholu numeruje się tak, aby atom węgla, przy którym jest związana grupa –OH, miał najniższy numer. Podaj nazwę systematyczną alkoholu 3 2 1 3 2 1 propan-1-ol propan-2-ol
12 Model cząsteczki propanolu
13 Polecenie Wskaż w modelu propanolu miejsce, w którym znajduje się grupa hydroksylowa. Przeanalizuj, w jaki sposób łączą się ze sobą atomy węgla, tlenu oraz wodoru w tej grupie. Za pomocą programu ChemSkech narysuj wzór propanolu. Obejrzyj narysowaną przez Ciebie strukturę w przestrzeni trójwymiarowej, wykorzystując funkcje programu ChemSketch o nazwie 3D Viewer.
14 Nazewnictwo alkoholi Nazwy systematyczne alkoholi tworzymy poprzez dodanie końcówki -ol do nazwy węglowodoru o identycznej liczbie atomów węgla. Numerujemy szkielet węglowy tak, by grupa hydroksylowa miała jak najniższy numer.
15 Przykład Nazewnictwo alkoholi Podaj nazwę systematyczną alkoholu 1 2 34 5
16 pentan-2-ol Przykład Nazewnictwo alkoholiPodaj nazwę systematyczną alkoholu 1 2 3 4 5 pentan-2-ol
17 Polecenie Podaj nazwę systematyczną alkoholu
18 Podaj nazwę systematyczną alkoholuPolecenie Podaj nazwę systematyczną alkoholu 3-chlorobut-2-en-2-ol
19 Polecenie 1. Wyszukaj w zasobach Internetu informacje na temat izomerii położeniowej podstawnika, będącej jednym z rodzajów izomerii konstytucyjnej. 2. Narysuj w dowolnym programie parę izomerycznych alkoholi o trzech atomach węgla.
20 Izomery 3 2 1 1 2 3 propan-1-ol propan-2-ol
21 Model cząsteczki 2-metylopropan-2-olu
22 Polecenie Wskaż, gdzie w modelu 2-metylopropan-2-olu znajduje się grupa hydroksylowa. Przeanalizuj, w jaki sposób łączą się ze sobą atomy węgla, tlenu oraz wodoru w tej grupie. Za pomocą programu ChemSkech narysuj wzór 2-metylopropan-2-olu. Obejrzyj narysowaną przez Ciebie strukturę w przestrzeni trójwymiarowej, wykorzystując funkcje programu ChemSketch o nazwie 3D Viewer.
23 Otrzymywanie alkoholi:1. katalityczne utlenianie alkenów pod wpływem kwasów 2. reakcja fluorowcoalkanów z mocnymi zasadami pod wpływem wody 3. z gazu syntezowego, czyli mieszaniny CO i H2 4. fermentacja alkoholowa sacharydów
24 Otrzymywanie alkoholi:1. katalityczne utlenianie alkenów pod wpływem kwasów CH2 CH H2O
25 Otrzymywanie alkoholi:1. katalityczne utlenianie alkenów pod wpływem kwasów CH2 CH H2O CH3 CH2 OH kat. p, T etanol
26 Otrzymywanie alkoholi:2. reakcja fluorowcoalkanów z mocnymi zasadami w środowisku wodnym CH3 CH2 Cl + KOH
27 Otrzymywanie alkoholi:2. reakcja fluorowcoalkanów z mocnymi zasadami w środowisku wodnym CH3 CH2 Cl + KOH CH3 CH2 OH + KCl H2O etanol
28 Otrzymywanie alkoholi:3. z gazu syntezowego, czyli mieszaniny CO i H2 CO + H2
29 Otrzymywanie alkoholi:3. z gazu syntezowego, czyli mieszaniny CO i H2 CO + H CH3 OH kat. p, T metanol
30 Otrzymywanie alkoholi:4. fermentacja alkoholowa sacharydów C6H12O6
31 Otrzymywanie alkoholi:4. fermentacja alkoholowa sacharydów C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 enzymy etanol
32 Właściwości fizyczne alkoholiMETANOL → bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu → bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie → silna trucizna → drażni błony śluzowe, powoduje ślepotę, a nawet śmierć ETANOL → bezbarwna, klarowna ciecz o charakterystycznym zapachu → dobrze rozpuszcza się w wodzie i w benzynie → wykazuje anormalnie wysoką temperaturę wrzenia
33 Właściwości fizyczne alkoholiWłaściwości alkoholi zależą od: obecności grupy hydroksylowej rodzaju grupy węglowodorowej połączonej z grupą funkcyjną
34 Właściwości fizyczne alkoholiNazwa systematyczna alkoholu Stan skupienia Temperatura wrzenia metanol ciecz 65 etanol 78 propan-1-ol 97 oktan-1-ol ciecz oleista 194 dodekan-1-ol substancja stała 225
35 Polecenie Korzystając z edytora tekstu i grafiki utwórz ilustrowaną notatkę na temat: asocjacji cząsteczek alkoholu etylowego, wynikającej z polarnej budowy cząsteczki alkoholu, polarnego charakteru grupy hydroksylowej, tworzenia wiązań wodorowych przez grupy hydroksylowe alkoholu mieszaniny azeotropowej czyli mieszaniny cieczy o ściśle określonym składzie, która podczas wrzenia zmienia się w parę o takim samym składzie, a po jej skropleniu tworzy ciecz wyjściową
36 Właściwości fizyczne alkoholu etylowegowoda etanol
37 Właściwości fizyczne alkoholu etylowegoEtanol odparował, a woda nie. Alkohole są cieczami lotnymi. po około 6 minutach
38 Właściwości fizyczne alkoholu etylowegowoda etanol
39 Właściwości fizyczne alkoholu etylowegoPo zmieszaniu wody z alkoholem doszło do zmniejszenia przewidywanej objętości roztworu. Zjawisko to nazywamy kontrakcją. poziom roztworu przed zmieszaniem poziom roztworu po zmieszaniu
40 Właściwości fizyczne alkoholiKONTRAKCJA Zjawisko fizyczne polegające na zmniejszeniu objętości roztworu lub mieszaniny, wskutek oddziaływań pomiędzy składnikami.
41 Właściwości chemiczne alkoholiAlkohole mają odczyn obojętny. alkohol etylowy C2H5OH
42 Właściwości chemiczne alkoholiModelowanie struktury cząsteczki etanolu i badanie oddziaływania etanolu na białko
43 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoBiałko uległo denaturacji, czyli się ścięło. alkohol etylowy białko jaja kurzego
44 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoEtanol spala się jasnoniebieskim płomieniem.
45 Polecenie 1. Korzystając z programu Irfan View utwórz etykietę na butlę z alkoholem etylowym. Pamiętaj, że podane właściwości alkoholu muszą pochodzić ze sprawdzonego źródła.
46 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegospalanie całkowite C2H5OH + 3O2 spalanie niecałkowite C2H5OH + 2O2 C2H5OH + O2
47 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegospalanie całkowite C2H5OH + 3O CO2 + 3H2O spalanie niecałkowite C2H5OH + 2O CO + 3H2O C2H5OH + O C H2O
48 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoPorównanie kwasowego charakteru wody i etanolu w ich reakcjach z sodem
49 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoReakcja etanolu z sodem
50 Reakcja etanolu z sodemWłaściwości chemiczne alkoholu etylowego Reakcja etanolu z sodem Wydziela się bezbarwny gaz, a barwa roztworu zmienia się na malinową. etanol + roztwór fenoloftaleiny sód
51 film mechanizm Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoReakcja etanolu z sodem film mechanizm
52 Reakcja etanolu z sodemWłaściwości chemiczne alkoholu etylowego Reakcja etanolu z sodem CH3CH2OH + Na
53 Reakcja etanolu z sodemWłaściwości chemiczne alkoholu etylowego Reakcja etanolu z sodem 2CH3CH2OH + 2Na 2CH3CH2ONa + H2 etanolan sodu
54 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoBadanie właściwości etanolanu sodu
55 film mechanizm Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoReakcja etanolu z bromowodorem film mechanizm
56 CH3CH2OH + HBr Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoReakcja etanolu z bromowodorem CH3CH2OH + HBr
57 CH3CH2OH + HBr CH3CH2Br + H2O bromoetanWłaściwości chemiczne alkoholu etylowego Reakcja etanolu z bromowodorem CH3CH2OH + HBr CH3CH2Br + H2O bromoetan
58 film mechanizm Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoDehydratacja etanolu film mechanizm
59 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoDehydratacja etanolu Al2O3 T
60 + etanol eten Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoDehydratacja etanolu Al2O3 + T etanol eten
61 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoFermentacja alkoholowa cukrów. Wydzielanie etanolu z wina
62 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoWykrywanie etanolu
63 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoWykrywanie obecności etanolu etanol C2H5OH kwas siarkowy(VI) H2SO4 dichromian(VI) potasu K2Cr2O7 gorąca woda
64 Właściwości chemiczne alkoholu etylowegoWykrywanie obecności etanolu Pojawienie się zielonego zabarwienia roztworu świadczy o obecności etanolu. etanol - reduktor dichromian(VI) potasu - utleniacz
65 Sformułuj wnioski, ilustrując przebieg doświadczeniaPolecenie Sformułuj wnioski, ilustrując przebieg doświadczenia Wykrywanie obecności etanolu odpowiednimi rysunkami (korzystaj z programów graficznych).
66 Zastosowanie alkoholi monohydroksylowychMETANOL paliwo silnikowe (samoloty, motocykle żużlowe) rozpuszczalnik (m.in. żywic, tłuszczów) substrat wielu syntez: leków barwników antydetonatorów tworzyw sztucznych materiałów wybuchowych
67 Zastosowanie alkoholi monohydroksylowychETANOL napój alkoholowy biopaliwo środek dezynfekcyjny substrat wielu syntez: leków kosmetyków perfumów
68 Alkohole polihydroksyloweGLIKOL ETYLENOWY bezbarwna, gęsta ciecz, dobrze rozpuszczalna w wodzie i w alkoholu etylowym związek silnie toksyczny wykazuje dużą higroskopijność otrzymywanie: np. hydroliza tlenku etylenu w środowisku kwasowym
69 Model cząsteczki 1,2-etanodiolu
70 Polecenie Korzystając z informacji znalezionych w Internecie, przygotuj kartę charakterystyki glikolu etylenowego.
71 Alkohole polihydroksyloweGLICEROL bezbarwna, gęsta, bezwonna ciecz, dobrze rozpuszczalna w wodzie związek nietoksyczny, lecz palny wykazuje dużą higroskopijność otrzymywanie: np. z propenu (III-etapowy proces przebiegający poprzez utlenienie prop-2-en-1-olu nadtlenkiem wodoru)
72 Alkohole polihydroksyloweReakcja glicerolu z sodem
73 Model cząsteczki 1,2,3-propanotriolu
74 Polecenie Narysuj cząsteczkę propano-1,2,3-triolu. Skorzystaj z dowolnego programu do modelowania struktury związków chemicznych (na przykład ISIS Draw).
75 Zastosowanie alkoholi polihydroksylowychGLICEROL składnik: leków słodzików niektórych mydeł barwników kremów nawilżających rozpuszczalnik tłuszczów GLIKOL ETYLENOWY składnik: niezamarzającego płynu do chłodnic włókien syntetycznych laminatów farb rozpuszczalników żywic poliestrowych
76 Alkohole polihydroksyloweWykrywanie alkoholi wielowodorotlenowych
77 Alkohole aromatyczne ALKOHOL BENZYLOWY- FENOL w temperaturze pokojowej jest stałą substancja krystaliczną rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, w wodzie rozpuszcza się dopiero w temp. 70oC związek toksyczny i żrący otrzymywanie: np. hydroliza chlorobenzenu w podwyższonej temperaturze
78 Model cząsteczki fenolu
79 Polecenie Wskaż, gdzie w modelu fenolu znajduje się grupa hydroksylowa. Przeanalizuj, w jaki sposób łączą się ze sobą atomy węgla, tlenu oraz wodoru w tej grupie. Za pomocą programu ChemSkech narysuj wzór fenolu. Obejrzyj narysowaną przez Ciebie strukturę w przestrzeni trójwymiarowej, wykorzystując funkcje programu ChemSketch o nazwie 3D Viewer.
80 Alkohole aromatyczne Porównanie kwasowych właściwości alkoholi i fenoli
81 Alkohole aromatyczne Bromowanie fenolu
82 Alkohole aromatyczne Identyfikacja fenoli
83 Zastosowanie alkoholi aromatycznychFENOL półprodukt do otrzymywania: barwników garbników herbicydów lakierów leków tworzyw sztucznych
84 Właściwości alkoholi i fenoli
85 Alkohole polihydroksylowePorównanie właściwości alkoholi i fenoli
86 Polecenie Grupa 1.Korzystając z programu graficznego narysuj wzory fenoli polihydroksylowych o kilku grupach –OH: pirokatechiny, rezorcyny i hydrochinonu. Grupa 2.Korzystając z programu graficznego narysuj wzory homologów fenolu (monohydroksylowych pochodnych toluenu): o-krezolu, m-krezolu, p-krezolu.
87 Polecenie Korzystając z zestawu Mini-Lab wykonaj destylację sfermentowanego soku owocowego Przygotuj: sfermentowany sok owocowy 2 probówki 3 klamerki gumowy korek słomkę podgrzewacz zapałki
88 Destylacja sfermentowanego soku owocowegoPolecenie Destylacja sfermentowanego soku owocowego Wykonaj: 1. Nalej sfermentowany sok owocowy do ¼ wysokości probówki. Wrzuć kilka kamyczków wrzennych 2. Do korka podłącz słomkę. Korek umieść w probówce. 3. Drugą probówkę unieruchom dwiema klamerkami. 4. Umieść w niej drugi koniec słomki. 5. Uchwyć probówkę z sokiem w klamerkę i ogrzewaj ją nad płomieniem ogrzewacza.
89 Alkohole w przyrodzie (występowanie i zastosowanie)Polecenie Przygotuj plakat, prezentację PowerPoint lub Prezi na temat: Alkohole w przyrodzie (występowanie i zastosowanie) estry pochodzenia zwierzęcego: wosk pszczeli, olejki eteryczne: geraniol, mentol, cytronellol cholesterol
90 Powtórzmy budowę i nazewnictwo alkoholiPolecenie Powtórzmy budowę i nazewnictwo alkoholi GRA EDUKACYJNA MEMORY 1. Skorzystaj z gotowej gry Memory. Klikaj w zakryte karty i szukaj par. 2. Przygotuj samodzielnie podobną grę, korzystając z dowolnego programu (np. Scratch lub Flash).
91