1 Tryb tworzenia związków metropolitalnych w kontekście zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego Karol Ważny Uniwersytet Gdański Instytut Metropolitalny Wyznaczanie granic obszarów metropolitalnych. Podstawy prawne i koncepcje delimitacji, Gdańsk, 13 maja 2016 r.

2 Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicznej (art. 15 ust. 1 Konstytucji RP)

3 Współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego Przejaw samodzielności JST

4 Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się. (art. 172 ust. 1 Konstytucji RP)

5 Jednostki samorządu terytorialnego mogą - tworzyć związki JST (art. 64 u.s.g.) - tworzyć stowarzyszenia JST (art. 84 u.s.g.) - zawierać porozumienia ( art. 74 u.s.g. )

6 Art. 1 ust. 1 u.z.m. Związek metropolitalny jest zrzeszeniem jednostek samorządu terytorialnego

7 Tryb tworzenia związków metropolitalnych Wariant „z urzędu” Wariant „wnioskowy”

8 Tworzenie ZM Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia –ustala granice poszczególnych obszarów metropolitalnych –tworzy w obszarach metropolitalnych związki metropolitalne Akt utworzenia może zostać wydany także na wniosek rady gminy położonej w granicach obszaru metropolitalnego

9 Tworzenie ZM Wydanie rozporządzenia wymaga zasięgnięcia opinii rad gmin, rad powiatów, sejmiku województwa, wojewody poprzedzonych przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami

10 Tworzenie ZM Wymóg pozytywnej opinii 70% rad miast na prawach powiatu z obszaru metropolitalnego 70% rad pozostałych gmin z obszaru metropolitalnego 50% rad powiatów, na których obszarze jest co najmniej jedna gmina położona w granicach OM

11 Tworzenie ZM Brak opinii w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o opinię powoduje, że wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony

12 Tworzenie ZM Brak konsultacji z mieszkańcami w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o przeprowadzenie konsultacji powoduje, że wymóg konsultacji uznaje się za spełniony

13 Czy związek metropolitalny jest związkiem jednostek samorządu terytorialnego (komunalnym)?

14 Związek metropolitalny Obszar metropolitalny wyznaczony przez RM Związek tworzony przez RM Możliwość „przymusowego wcielenia” JST do związku (mimo wyrażenia negatywnej opinii) Brak możliwości wystąpienia ze związku Obligatoryjny, ustawowy katalog zadań wykonywanych przez związek Związek komunalny Związek tworzony na podstawie uchwał organów stanowiących JST Dobrowolność każdej JST w zakresie utworzenia związku i wyznaczenia obszaru jego działania Dobrowolność każdej JST w zakresie pozostawania lub wystąpienia ze związku Swoboda kształtowania zadań wykonywanych przez związek

15 Związek metropolitalny nie jest związkiem jednostek samorządu terytorialnego (komunalnym) Brak samodzielności JST

16 Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu (art. 64 ust. 4 u.s.g.)

17 De lege ferenda (refleksje) - obowiązek wyrażenia pozytywnej opinii o utworzeniu ZM przez wszystkie zrzeszone JST - możliwość stworzenia ZM bez JST znajdujących się na OM, ale nie zainteresowanych udziałem w ZM - możliwość wystąpienia z ZM

18 Dziękuję za uwagę!