1 Tysiąclecie – rywalizacja między państwem i Kościołem w PRL.

2 1. VIII plenum KC PZPR - 19 /21 października 1956 r. 2. Niezapowiedzianej wizyty Nikity Chruszczowa w Warszawie 3. Manewrów wojsk Układu Warszawskiego w Polsce Początek rządów Władysława Gomułki jako skutek:

3 1. Uwolnienie z więzienia Stefana Wyszyńskiego 2. Porozumienie z kościołem – przywrócenie religii w szkołach 3. Uwolnienie z więzień i rehabilitacja niesłusznie oskarżonych w epoce stalinowskiej 4. Wznowienie wydawania „Tygodnika Powszechnego” – Kraków – Jerzy Turowicz 5. Powrót do Krakowa rewindykowanego z Niemiec ołtarza Wita Stwosza 6. Wybory do sejmu 1957 r. – oprócz PZPR i partii koncesjonowanych dwa stowarzyszenia katolickie PAX i Znak mają reprezentantów w sejmie 7. Plan Adama Rapackiego – forum ONZ – strefa bezatomowa: NRD, RFN, PRL 8. Skazanie za „nadużycia” w śledztwach i przestępstwach przeciw wolności – Roman Romkowski wiceminister Bezpieczeństwa Publicznego – 15 lat, Józef Różański – 14 lat, Anatol Fejgn – 13 lat Objawy odwilży politycznej – polska droga do socjalizmu – hasło Gomułki

4 Koniec odwilży – 1957 zamknięcie czasopisma Po prostu i aresztowanie 900 osób protestujących w ciągu 4 dni na UW

5 Gomułkowska „mała stabilizacja” w latach 1956- 1968/1970

6 Kazimierz Wierzyński „Stabilizacja” Zaaklimatyzujemy się Zaaprowidujemy się Postarzejemy się Przyzwyczaimy się Pogodzimy się. Wszystko się jakoś zabliźni W naszej pijanej ojczyźnie Na ranach pajęczyna W dziurawych ścianach mech Minie jeden miniony okres Jedna kolejka Minie drugi miniony okres Setna kolejka Mała stabilizacja Wielka kapitulacja Aklimatyzacja. Racja racja Śmiech.

7 Polska szkoła filmowa

8 Zbigniew Cybulski Beata Tyszkiewicz Pola RaksaKalina Jędrusik Barbara Brylska Janusz Gajos

9 Muzyka rozrywkowa

10 Warunki życia

11 Rozbudowa przemysłu ciężkiego

12 - 25 stycznia 1958 decyzja sejmu o obchodach Tysiąclecia -1961 – Departament IV SB do spraw Kościoła - początkowo 120 etatów -Hasło 1000 szkół na 1000 lecie – zbudowanie 1400 szkół -Jubileuszowa srebrna stuzłotowa moneta z wizerunkiem Mieszka i Dobrawy - Serie znaczków pocztowych np. „966-1944-1966- PRL spadkobierczynią tradycji tysiąclecia” -Powieść historyczna Kornelia Dobkiewiczowa „Największy skarb” -Festiwal Kulturalny Związków Zawodowych – 5 tys. koncertów - Kongres Kultury Polskiej – „1000 wniosków na 1000 – lecie” -Sztafeta Tysiąclecia – 100 miast i 8000 wsi, Sportowa Spartakiada Tysiąclecia PAŃSTWO

13 -550 rocznica bitwy pod Grunwaldem – premiera filmu „Krzyżacy” Aleksandra Forda - 1960 -40 rocznica III powstania śląskiego - 1961 - 100 rocznica powstania styczniowego - 1963 -20 rocznica utworzenia Polski Ludowej – 1964 -600 rocznica utworzenia UJ - 1964 Alternatywne rocznice akcentowane przez państwo

14 -1956 Wielka Nowenna Milenijna w Częstochowie - 27/28 kwietnia 1960 – otwarty konflikt o budowę kościoła w Nowej Hucie, władze usiłowały pozbyć się krzyża symbolizującego miejsce wyznaczone pod budowę kościoła -1959 – zajścia w Kraśniku Fabrycznym – milicja burzy postawioną tam kapliczkę 1961 demonstracje wiernych w Toruniu przeciwko zamykanemu seminarium duchownemu - Zajścia w Zielonej Górze, Głuchołazach, Gliwicach -Likwidacja istniejącej od 1916 szkoły organistów w Przemyślu – trzydniowe walki w 1963 -Likwidacja nauczania religii w szkołach – wrzesień 1961 – salki katechetyczne -1962 – 15 tys. punktów katechetycznych, 1966 – 20 tys. punktów – 4 miliony dzieci i młodzieży, które nauczało 10 tys. osób -Działalność KUL, 2 tygodniki, 3 miesięczniki, 4 pisma o rzadszym charakterze – 220 tys. nakładu 1963 – katechizm nakład 2 miliony egzemplarzy KOŚCIÓŁ

15 18 listopada 1965 biskupi polscy przebywający na soborze watykańskim II (1962 – 1965) zwrócili się z orędziem do biskupów niemieckich: „Wyciągamy do Was (…) nasze ręce oraz udzielamy przebaczenia i prosimy o nie” - próba ułożenia dobrosąsiedzkich stosunków z kościołem niemieckim nie spotkała się ze zrozumieniem zarówno władz jak i społeczeństwa Odmowa zgody na wizytę papieża Pawła VI w Polsce

16 List episkopatu polskiego do biskupów niemieckich List biskupów polskich do niemieckich z 1965, Z listu pochodzi cytat:...przebaczamy i prosimy o wybaczenie Pomnik wrocławskiego biskupa Bolesława Kominka, współautora listu List polskich biskupów bardzo negatywnie oceniły władze PRL. Komitet Centralny PZPR uznał, że biskupi sfałszowali historię, że orędzie służyło interesom niemieckim, a jego sygnatariusze dopuścili się zdrady. Władze uważały za niedopuszczalne wypowiadanie się biskupów w sprawach dotyczących całości polskiego społeczeństwa i rozpętały kampanię propagandową przeciwko autorom listu.

17 9 kwietnia 1966 – peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej – zatrzymanie, „aresztowanie obrazu” – puste ramy 13/14 kwietnia Gniezno – 30 tys. wiernych Uroczysta procesja do ołtarza Tysiąclecia zbudowanego na wzgórzu Lecha, Msza, o 18.00 „Te Deum laudamus” – Ciebie Boga wysławiamy, przy dźwiękach dzwonu Św. Wojciecha i bicia w dzwony w we wszystkich kościołach w Polsce -8 maja – uliczne zamieszki w Krakowie po zawieszeniu plakatów „Nie przebaczamy” -28/29 maja – uliczne zamieszki w Gdańsku -26 czerwca – zamieszki w Warszawie -22 lipca 1966 - Defilada wojskowa w Warszawie – 3,5 godziny, żołnierze w strojach historycznych i nowoczesny pokaz siły 1966

18 2 września 1966 r. na trasie między Warszawą a Katowicami obraz został "aresztowany" przez funkcjonariuszy MO i przewieziony na Jasną Górę. Pilnowany tam był całodobowo przez milicję, która dodatkowo kontrolowała wszystkie pojazdy wjeżdżające i opuszczające Sanktuarium. Uwięzienie kopii obrazu trwało 6 lat. Peregrynacja jednak była kontynuowana. Od 4 września 1966 r. obraz nawiedzał polskie diecezje w symbolu pustych ram, ewangeliarza i świecy. Obraz powrócił na trasę nawiedzenia 18 czerwca 1972 r.

19 Obchody milenium- 1966 Chrztu Polski Państwa Polskiego

20 Bibliografia Brzeziecki A., Lekcje historii PRL w rozmowach, Warszawa 2009. Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945 – 1970, Warszawa 1995. Dudek A., Zblewski Z., Utopia nad Wisłą, Warszawa- Bielsko- Biała 2008. Micewski A., Kościół – państwo 1945 -1989, Warszawa 1994.